Mùa gặt trên ruộng bậc thang núi Ngọc Linh

Quảng Ngãi – Cuối tháng 7, ruộng bậc thang ở đỉnh Ngọc Linh với độ cao 2.600 m, cao nhất Nam Trường Sơn, nhuộm sắc vàng khi lúa vào mùa gặt.

Cách trung tâm Kon Tum (cũ) hơn 100 km, xã Ngọc Linh nổi tiếng với dược liệu sâm cùng tên, nhưng ít người biết nơi đây có những ruộng bậc thang đổi sắc vàng rực rỡ vào cuối tháng 7.

Ruộng nằm bên triền núi Ngọc Linh, khối núi cao nhất miền Trung thuộc hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam.

Xã Ngọc Linh là nơi sinh sống chủ yếu của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng, họ thường dựng những chòi bằng nứa lá gần ruộng để nghỉ ngơi khi canh tác lúa.

Mùa lúa ở Ngọc Linh bắt đầu từ giữa tháng 3 và kéo dài đến cuối tháng 7. Do điều kiện tự nhiên đặc trưng, mỗi năm bà con chỉ gieo trồng một vụ lúa xuân hè, với thời gian canh tác khoảng 4 tháng, để đảm bảo cây lúa sinh trưởng tốt và cho năng suất cao.

Người dân xã Ngọc Linh thường gọi gia đình, họ hàng làm giúp nhau mỗi khi tới mùa gặt.

Do địa hình chia cắt mạnh, diện tích mỗi ô ruộng đều rất nhỏ hẹp, người dân nơi đây không thể sử dụng máy móc hay trâu bò trong sản xuất. Từ khâu bừa đất, cấy lúa cho đến thu hoạch đều được thực hiện hoàn toàn thủ công.

Người dân gặt lúa bằng liềm, gom thành lọn.

Em A Thái lớp 6 ở làng Tân Rát vác bó lúa đến nơi tập trung để đập lấy hạt. A Thái nói rất vui khi được cùng cha mẹ lên rẫy gặt lúa vào kỳ nghỉ hè.

Sau khi gom lúa lại một chỗ, người dân tuốt lúa bằng chiếc bồ.

Ông A Biên cho biết bồ được người Xơ Đăng làm bằng tre và mây, để đập lúa và tách hạt.

Cấu tạo của bồ gồm ba bộ phận chính. Thân bồ là tấm phên lớn đan bằng tre có độ dẻo nhất định, dựng đứng như một vách chắn nhằm hạn chế hạt lúa văng ra ngoài trong quá trình đập. Bên trong lòng bồ là khung đập, gồm các thanh gỗ chắc chắn xếp song song theo chiều ngang, đóng vai trò như mặt sàn khi người dân vung bó lúa đập mạnh, làm hạt bung khỏi bông. Đáy bồ được thiết kế lõm xuống với độ sâu vừa phải làm khoang chứa, hạt lúa sau khi tách khỏi bông rơi xuống. Các bộ phận của bồ được thiết kế có thể tháo rời, thuận tiện cho việc vận chuyển, cất giữ và bảo quản.

Những ngọn núi uốn lượn quanh ruộng lúa, với suối là nguồn nước nuôi dưỡng ruộng bậc thang.

Gần đây, ruộng bậc thang ở triền núi Ngọc Linh thu hút những bạn trẻ thích đi du lịch khám phá, quay video trải nghiệm . Chị Huyền Tỷ, một TikToker, cho biết nhiều người xem bất ngờ khi ruộng bậc thang nơi đây đẹp không thua kém ruộng ở vùng Tây Bắc.

Theo UBND xã Ngọc Linh, xã có diện tích trồng lúa hơn 300 ha. Gắn với cây lúa, người Xơ Đăng còn gìn giữ nhiều giá trị văn hóa như Lễ hội mừng lúa mới – để cả làng sum họp, dâng lễ tạ ơn thần linh đã ban hạt gạo; lễ cúng máng nước thể hiện sự trân trọng với nguồn nước quý giá từ rừng già.