Một số biện pháp tăng cường hoạt động tinh thần ở người cao tuổi
Cuộc sống tinh thần ở người cao tuổi (NCT) có tính chất nền tảng, quyết định điều khiến nhịp độ lão hóa. Ngược lại, mục đích cơ bản của việc làm chậm sự lão hóa, kéo dài tuổi thọ là nhằm kéo dài thời gian lao động có ích và ước vọng sống lâu, khỏe mạnh.
Các chuyên gia về lão khoa đã đề xuất một số biện pháp khả thi dưới đây giúp NCT bảo toàn được khả năng hoạt động tinh thần, duy trì được chất lượng cuộc sống của NCT.
Những điều ghi nhận về hoạt động tinh thần ở người trường thọ
Chúng ta đều biết rằng, khi tuổi tác càng tăng cao, số tế bào thần kinh chết đi càng nhiều, não bộ cũng teo nhỏ dần, khiến khả năng hoạt động tinh thần quý báu của con người cũng bị suy giảm theo. Khi về già, các tế bào thần kinh não bộ giảm khoảng 30%. Người sa sút tâm thần, số lượng tế bào thần kinh giảm khoảng 30 – 70%. Tuy nhiên, số tế bào thần kinh não của NCT còn lại vẫn có thể thay thế số lượng mất đi và họ còn có thể làm việc trí óc tốt. Nghiên cứu cuộc sống tinh thần của những người trường thọ, người ta thấy đa số các cụ luôn có thái độ lạc quan, có đầu óc tỉnh táo và tinh thần sảng khoái. Họ lúc nào cũng rèn luyện và duy trì được một triết lý sống thanh thản, tích cực, biết phát hiện và tận hưởng mọi niềm vui ở ngay xung quanh mình. Một trong những bí quyết của những người sống trường thọ là không nên quá cầu thị, cũng như quá thất vọng trước những thất bại trong cuộc sống, cần phải sống sao cho tốt và tuổi già đẹp.
Thông thường, độ linh hoạt hữu dụng của não bộ và tâm tính lạc quan đã là một tiêu chuẩn lập thành của sự trường thọ. Bởi vì, con người là một khối thống nhất, hoạt động dưới sự điều khiển của vỏ não và sức khỏe con người phụ thuộc vào tính hoạt động nhịp nhàng của khả năng trí tuệ và năng lực tình cảm. Thực tế cho thấy, những người thường lo lắng dễ bị suy sụp trí tuệ hơn những người có cuộc sống thoải mái và tràn đầy tình cảm.
Y học cho biết, tuổi càng cao, trí nhớ gần về người và các sự việc mới xảy ra có phần giảm xuống, nhưng những trí nhớ xa về các chuyện đã qua, bao gồm cả kinh nghiệm cuộc sống từng trải, không giảm mà lại còn tỉ mỉ, chi tiết hơn. Còn trí thông minh và sự nhận định nhạy bén ở những người trường thọ có thể lại tăng thêm do nhiều kinh nghiệm tích lũy.
Hoạt động tinh thần ở người trường thọ giúp họ không chỉ sống lâu mà còn sống khỏe mạnh, sảng khoái, cảm thấy cuộc sống có ích cho gia đình và cộng đồng.
Tích cực hoạt động não, tinh thần lạc quan, sự thoải mái trong cuộc sống là lời khuyên vàng để tăng cường hoạt động tinh thần NCT.
Khái niệm về sức khỏe tinh thần của tuổi già là dẫn dắt hoàng hôn theo chương trình kịch bản của bình minh. Bởi vì, đối với những người chẳng có gì cho một cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc thì ở lứa tuổi nào họ cũng thấy cuộc sống hết sức nặng nề.
Hình minh họa
Các nhà khoa học nghiên cứu hoạt động tinh thần của những NCT thấy, sự suy giảm khả năng trí tuệ ở họ chủ yếu là do bệnh tật, những khó khăn về kinh tế, sự tách biệt về mặt xã hội chứ không phải do mức độ lão hóa. Bộ não càng được làm việc, càng thêm linh hoạt. Từ xa xưa, loài người vẫn quan niệm tuổi già là giai đoạn thông thái, trí tuệ, mà trên một phương diện nào đó, chính những người trẻ tuổi có khi lại gặp bất lợi hơn vì họ chỉ có một đầu óc nhanh nhẹn, trong khi đó, lại thiếu hụt những thông tin sống, kinh nghiệm và trí khôn như những bậc lão thành.
Video đang HOT
Phải luôn luôn vận động đầu óc, có vận động thì đầu óc mới linh hoạt, không vận động thì đầu óc sẽ ngu đần. Thích thú, ham mê học tập và khám phá, tích cực động não sẽ làm cho hoạt động tinh thần không ngừng cải thiện với điều kiện bộ não được nuôi dưỡng lành mạnh.
Coi trọng chế độ dinh dưỡng hợp lý để làm chậm sự mệt mỏi tế bào não
Một chế độ ăn hợp lý về thời điểm như: ít calo, giàu hải sản và nhiều hoa quả tươi, không chỉ giúp cơ thể chúng ta khỏe hơn mà còn giúp não bộ con người chậm mệt mỏi hơn. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng, một thực đơn ít calo được xây dựng từ gạo, rau, cá và nhiều hoa quả chứa rất nhiều các chất chống oxy hóa – những hợp chất tự nhiên có tác dụng lâu dài, kìm hãm sự lão hóa, đặc biệt là các tế bào não, làm thúc đẩy sự sinh sản các tế bào mới, giúp cải thiện trí nhớ.
Trong các chất tạo thành não thì một nửa là chất mỡ, trong đó khoảng 60% là chất phophos, lipid, có tác dụng quan trọng đối với trí nhớ và tư duy con người. Chất đạm chiếm 1/3 trọng lượng não. Đáng chú ý là với tế bào não bộ, vận tốc đổi mới của acid amin rất nhanh, cứ 3 giờ đã đổi mới một lần, trong khi ở các tổ chức khác, sự thay đổi này mất khoảng 80 ngày. Vì vậy, NCT phải lưu ý bổ sung các thực phẩm giàu chất đạm như: sữa bò, trứng, thịt, cá, đậu các loại… các loại thức ăn này đều có nhiều chất đạm, canxi, phospho. Chuối và các loại hoa quả có thể đảm bảo cho sự hoạt động tinh thần NCT những chất dinh dưỡng có lợi bao gồm các nguyên tố vi lượng: canxi, phospho, magiê, mangan… mà não bộ rất cần.
Các món ăn truyền thống châu Á, nhìn chung được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao bởi giàu thành phần các chất chống oxy hóa, mang lại sự ngon miệng, rất hữu ích cho thể chất và hoạt động tinh thần của con người.
Theo vietbao
Những điều thú vị về bộ não
Bộ não nam và nữ không có sự khác biệt, não luôn thay đổi, não đang trở nên nhỏ dần... là những khám phá thú vị của các nhà khoa học về bộ não người.
Bộ não nam và nữ không có sự khác biệt
Người ta thường cho rằng não bộ của phụ nữ và nam giới thường khác nhau. Thực tế không phải vậy mà chỉ có các hormone tác động lên sự phát triển não của nam và nữ theo những cách không giống nhau mà thôi.
Năm 2005, một nhà tâm lý học người Mỹ đã thực hiện những thống kê dựa trên giới tính. Nhà khoa học này nhận thấy trong 78% ghi nhận sự khác biệt về giới thì ảnh hưởng của giới tính đến hành vi gần như bằng 0. Một công trình xuất bản vào tháng 1-2010 trên tạp chí Tâm lý học (Mỹ) đã nghiên cứu gần nửa triệu người ở 69 quốc gia cũng nhận thấy không có khác biệt nào về khả năng toán học giữa hai giới.
Bộ não chưa bao giờ ngừng thay đổi
Khoa học từng cho rằng một khi bạn trưởng thành, não của bạn sẽ mất khả năng hình thành các kết nối thần kinh mới. Điều này đã được chứng minh là sai lầm.
Một nghiên cứu vào năm 2007 trên một bệnh nhân tai biến mạch máu não cho thấy não của cô đã thích ứng với tổn thương dây thần kinh hình ảnh bằng cách lấy thông tin tương tự từ những dây thần kinh khác. Những nghiên cứu mới hơn chứng tỏ não bộ người trưởng thành vẫn có thể hình thành nhiều dây thần kinh mới.
Các nghiên cứu về tư duy thậm chí còn phát hiện sự rèn luyện trí não với cường độ cao có thể làm thay đổi cả cấu trúc lẫn chức năng của não.
Não là một "câu lạc bộ quý tộc"
Giống như những người bảo vệ trước cửa các câu lạc bộ ban đêm, có những tế bào lập thành một bức màng bảo vệ não, chỉ cho một vài tế bào có thể lọt vào "căn phòng não bộ" được canh phòng rất cẩn mật.
Quy trình "canh phòng" này khá phức tạp với một hệ thống các tế bào, mao mạch lớn nhỏ liên kết với nhau. Chỉ có những tế bào cung cấp protein đặc biệt mới lọt qua được bức phòng vệ để cung cấp cho não chất dinh dưỡng. Ngoài ra, chỉ có một vài ngoại lệ rất đặc biệt khác là tiếp cận được với não.
Bức màng này bảo vệ não rất hiệu quả, nhưng đồng thời cũng ngăn chặn các loại thuốc tác động đến não. Trong nỗ lực điều trị các khối u, bác sĩ có thể dùng thuốc để phá vỡ mối liên kết của bức màng chắn, nhưng hành động này có thể tác động xấu đến não.
Một cách mới để xâm nhập qua các rào chắn này là dùng công nghệ nano. Một nghiên cứu mới xuất bản năm 2009 trên tạp chí Nghiên Cứu Ung Thư cho thấy các "chiến binh" nano có thể đi xuyên qua bức màng chắn và dính chặt vào các khối u gây ung thư. Trong tương lai, sự kết hợp giữa công nghệ nano và hóa trị có thể là một cách hữu hiệu để tiêu diệt các khối u.
Tế bào não hầu hết là tế bào thần kinh?
Không phải vậy, vì khoa học đã chứng minh các tế bào thần kinh chỉ chiếm 10% tổng số tế bào não. 90% còn lại, vốn chiếm một nửa khối lượng não, gọi là "tế bào thần kinh giao" (tức "glia", trong tiếng Latin nghĩa là "keo dán").
Các nhà thần kinh học vốn nghĩ đơn giản "tế bào thần kinh giao" là một thứ keo dán kết dính các tế bào thần kinh với nhau, nhưng những nghiên cứu gần đây cho thấy các tế bào này có tầm quan trọng hơn nhiều. Một bài báo khoa học trên tạp chí Current Opinions đã chứng minh vai trò của những tế bào "vô thừa nhận" này: chúng sắp xếp lại những tín hiệu thần kinh mạnh quá mức, nhằm bảo vệ sự phát triển và điều chỉnh của các xinap (là phần đầu nối giữa các tế bào thần kinh).
Ta thông minh nhờ những nếp gấp não
Điều bí mật nào tạo nên loài người khôn ngoan ngày nay? Câu trả lời là những nếp gấp não.
Bề mặt vỏ não là một nơi phức tạp gồm rất nhiều nếp gấp, nếp gấp hằn mờ gọi là sulci, hằn sâu gọi là gyri. Những nếp gấp, uốn khúc cho phép bộ não tiết kiệm diện tích và do đó tăng cường khả năng xử lý cao hơn nhờ vào sự nhỏ gọn của hộp sọ.
Bộ não ngốn rất nhiều năng lượng
Não của con người hiện đại là một lò năng lượng thật sự. Chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể nhưng não tiêu tốn khoảng 20% lượng oxy trong máu và 25% lượng đường glucose của toàn cơ thể.
Não đang trở nên nhỏ dần
Theo nhà cổ nhân loại học John Hawks, những dữ liệu khảo cổ thu thập ở Trung Quốc, châu Âu, Nam Phi và Úc cho thấy bộ não ngày nay đã thu nhỏ lại 150cm3, chỉ còn cỡ 1.350cm3, tức nhỏ đi khoảng 10%.
Các nhà nghiên cứu không hiểu lý do tại sao não lại thu nhỏ kích thước. Có giả thuyết cho rằng điều đó khiến não hoạt động hiệu quả hơn. Một số người khác nghĩ hộp sọ trở nên nhỏ hơn là do thực phẩm của chúng ta ngày càng dễ nhai hơn, thế nên một bộ răng hàm lớn không còn cần thiết nữa.
Dù sao đi nữa kích thước não cũng không có mối liên quan trực tiếp đến trí thông minh. Thế nên không thể kết luận rằng người tiền sử thông minh hơn con người ngày nay!
Não con người khá lớn
Não người lớn nặng khoảng 1,3-1,4kg. Một số nhà phẫu thuật thần kinh đã mô tả não giống như những ống kem đánh răng, thế nhưng theo bác sĩ Katrina Firlik, "thật ra não trông giống tàu hủ (đậu phụ) hơn": khoảng 80% dung lượng hộp sọ là bộ não, phần còn lại là máu, dịch tủy, các đệm mô thần kinh... Nếu trộn lẫn tất cả, bạn sẽ có một dung dịch hỗn hợp khoảng 1,7 lít, đủ để bỏ vào một chai soda 2 lít!
Theo Tuổi trẻ/Live Science
Ổ bệnh từ tay bác sĩ Khảo sát của một nhóm bác sĩ chống nhiễm khuẩn tại bệnh viện ở TP HCM cho thấy chỉ 60% nhân viên y tế rửa tay đúng cách nhiều bác sĩ chỉ vệ sinh tay qua loa thậm chí không rửa trước và sau khi khám cho bệnh nhân./ Khảo sát này do nhóm bác sĩ phụ trách việc chống nhiễm khuẩn bệnh...