Một ngày sau khi tấn công ở Iraq và Syria, Mỹ tiếp tục không kích ồ ạt Houthi ở Yemen
Mỹ và Anh đã tiếp tục tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen bằng các phương tiện trên không và trên mặt đất, trong đó có cả máy bay chiến đấu, với sự hỗ trợ của một số quốc gia khác.
Theo hai quan chức Mỹ, ít nhất 30 mục tiêu đã bị tấn công tại ít nhất 10 địa điểm.
Liên minh do Mỹ dẫn đầu tiến hành không kích ở Yemen nhằm đáp trả Houthi tại Biển Đỏ vào ngày 3/2. Ảnh: Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ
Theo kênh CNN ngày 3/2, các mục tiêu bao gồm cơ sở chỉ huy và kiểm soát; cơ sở cất giữ vũ khí dưới lòng đất; cùng các loại vũ khí khác được Houthi sử dụng để tấn công các tuyến đường vận chuyển quốc tế.
Mỹ và Anh cho biết trong một tuyên bố chung với Australia, Bahrain, Canada, Đan Mạch, Hà Lan và New Zealand: “Mục đích của chúng tôi vẫn là giảm căng thẳng và khôi phục ổn định ở Biển Đỏ nhưng hãy để chúng tôi nhắc lại cảnh báo của mình với lãnh đạo Houthi: Chúng tôi sẽ không ngần ngại tiếp tục bảo vệ sinh mạng và dòng chảy thương mại tự do tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới ở Biển Đỏ khỏi những mối đe dọa liên tục”.
Một quan chức Mỹ nói với CNN rằng hai tàu khu trục của Mỹ đã bắn tên lửa Tomahawk trong khuôn khổ cuộc tấn công vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Cả hai tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke là USS Gravely và USS Carney đã bắn tên lửa hành trình tấn công mặt đất trong chiến dịch.
Các máy bay chiến đấu F/A-18 từ tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower cũng tham gia cuộc không kích.
Đầu ngày 3/2, Mỹ đã tấn công sáu tên lửa hành trình chống hạm của Houthi trước khi chúng được phóng về phía Biển Đỏ.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết các cuộc tấn công gần đây nhất nhằm mục đích làm gián đoạn và làm suy giảm thêm khả năng của lực lượng Houthi. Ông Austin nói ngày 3/2: “Hành động tập thể này gửi một thông điệp rõ ràng tới Houthi rằng họ sẽ tiếp tục gánh thêm hậu quả nếu không chấm dứt các cuộc tấn công bất hợp pháp vào các tàu hải quân và vận tải quốc tế”.
Tổng thống Joe Biden đã bật đèn xanh cho các cuộc tấn trên từ hồi đầu tuần. Dù vậy, hai quan chức chính quyền cấp cao nhấn mạnh với CNN rằng Mỹ không muốn leo thang và các cuộc tấn công là để đáp trả trực tiếp các hành động của Houthi.
Video đang HOT
Vào tháng trước, ông Biden thừa nhận rằng các cuộc tấn công trước đó nhằm vào lực lượng Houthi không ngăn cản được nhóm này nhưng nói rõ rằng các cuộc tấn công sẽ tiếp tục.
Trong khi đó, ông Mohammed Al Bukhaiti, thành viên hàng đầu của Hội đồng Chính trị Houthi, cho biết trong một tuyên bố ngày 3/2: “Việc liên minh Mỹ – Anh ném bom vào một số tỉnh của Yemen sẽ không làm thay đổi quan điểm của chúng tôi và chúng tôi khẳng định rằng các hoạt động quân sự chống Israel sẽ tiếp tục cho tới khi ngừng diệt chủng ở Gaza và dỡ bỏ bao vây người dân ở đây, bất kể chúng tôi phải trả giá bằng những hy sinh gì”.
Các cuộc tấn công trong những ngày liên tiếp diễn ra khi chính quyền Mỹ áp dụng phản ứng đa tầng đối với cuộc tấn công bằng máy bay không người lái khiến 3 lính Mỹ thiệt mạng vào cuối tuần trước ở Jordan.
Để tránh một cuộc chiến tranh khu vực với Tehran, Mỹ đã không nhắm mục tiêu trực tiếp vào Iran, thay vào đó nhắm vào một số lực lượng ủy nhiệm mạnh nhất của nước này trong khu vực. Theo CNN, đây là một cách gián tiếp để gửi thông điệp tới giới lãnh đạo Iran.
Các cuộc tấn công ở Yemen nói trên khác với các cuộc tấn công ở Iraq và Syria. Cuộc không kích ở Yemen là để trả đũa vì Houthi tấn công đang các tuyến đường vận chuyển quốc tế và tàu chiến Mỹ ở Biển Đỏ, trong khi cuộc tấn công ở Iraq và Syria là để trả đũa cho cái chết của 3 lính Mỹ ở Jordan. Tuy nhiên, cả hai đều nhắm vào các nhóm được cho là do Iran hậu thuẫn ở Trung Đông.
Về phần mình, chính quyền Iraq lên án hoạt động quân sự mới nhất của Mỹ. Tướng Yehia Rasool, người phát ngôn của Thủ tướng Iraq Mohamed Shia al-Sudani nhấn mạnh các cuộc không kích tại miền Tây nước này, giáp giới với Syria, vi phạm chủ quyền Iraq và sẽ có nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh và ổn định của Iraq cũng như khu vực. Trong phản ứng ngay sau đó, ông Kirby nói rằng chính phủ Mỹ đã thông báo cho chính quyền Iraq trước khi tiến hành cuộc không kích trên.
Theo AFP ngày 3/2, Bộ Văn hóa Syria đã lên án các cuộc tấn công của Mỹ làm hư hại pháo đài Al-Rahba ở khu vực Mayadeen – một địa điểm lịch sử ở tỉnh Deir Ezzor ở phía Đông Syria. Thông báo của Bộ Văn hóa Syria cho biết pháo đài Al-Rahba nằm dọc theo sông Euphrates có niên đại từ thế kỷ thứ 9. Theo Nhật báo Al-Watan, các cuộc không kích của Mỹ đã gây ra các vết nứt trên các bức tường của pháo đài.
Sau diễn biến ở Iraq và Syria, ngày 3/2, ông Dmitry Polyansky – Phó trưởng phái đoàn đại diện của Nga tại Liên hợp quốc (LHQ) – cho biết Moskva đã đề nghị một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ. Trước đó cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố Moskva lên án những cuộc không kích của Mỹ ở Iraq và Syria, đồng thời cho rằng tình hình cần được HĐBA LHQ xem xét.
Cùng ngày, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã bày tỏ quan ngại trước nguy cơ xung đột leo thang hơn nữa ở Trung Đông sau khi Mỹ thực hiện các vụ không kích tại Iraq và Syria. Phát biểu trước báo giới, ông Stephane Dujarric – người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ – nêu rõ: “Tổng thư ký Antonio Guterres lo ngại nguy cơ xung đột leo thang hơn nữa. Ông hối thúc các bên liên quan có những bước đi cụ thể nhằm hạ nhiệt căng thẳng, đồng thời tính tới những thiệt hại về người và kinh tế từ một cuộc xung đột lan rộng tại khu vực vốn đã nhuốm màu bạo lực”.
Mỹ định đưa Houthi trở lại danh sách khủng bố toàn cầu
Dẫn lời hai nguồn tin, hãng tin AP cho biết chính quyền Mỹ sẽ sớm công bố kế hoạch đưa lực lượng Houthi ở Yemen trở lại danh sách khủng bố toàn cầu được chỉ định đặc biệt.
Các tay súng Houthi ở Yemen. Ảnh: AFP
Trong những ngày cuối nhiệm kỳ, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã liệt Houthi là tổ chức khủng bố nước ngoài bất chấp phản đối mạnh mẽ của các nhóm viện trợ nhân quyền và nhân đạo.
Khi Houthi nằm trong danh sách này, người Mỹ cũng như những cá nhân và tổ chức thuộc quyền tài phán của Mỹ bị cấm hỗ trợ vật chất cho Houthi. Lệnh cấm này khiến các tổ chức viện trợ cho rằng sẽ dẫn đến một thảm họa nhân đạo thậm chí còn lớn hơn những gì đã xảy ra ở Yemen.
Đến thời chính quyền của Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã loại bỏ Houthi khỏi danh sách khủng bố dù bị một số người chỉ trích gay gắt. Mục đích của Mỹ là duy trì lượng thực phẩm, thuốc men và viện trợ cần thiết khác cho người Yemen.
Danh sách khủng bố toàn cầu được chỉ định đặc biệt mà Mỹ định đưa Houthi trở lại không bao gồm các biện pháp trừng phạt hoạt động hỗ trợ vật chất, không đi kèm với các lệnh cấm nhập cảnh như các đối tượng nằm trong danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài. Vì vậy, động thái này của Mỹ có thể không gây trở ngại đáng kể cho hoạt động cung cấp viện trợ cho dân thường Yemen.
Thông tin về kế hoạch trên của Mỹ xuất hiện trong bối cảnh lực lượng Houthi đã tiến hành hàng chục cuộc tấn công kể từ tháng 11/2023 nhằm vào các tàu ở Biển Đỏ, một hành lang quan trọng cho giao thông vận tải biển trên thế giới. Các lực lượng của Mỹ và Anh đã đáp trả bằng cách thực hiện hàng chục cuộc tấn công trên không và trên biển nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen từ ngày 11/1.
Trong khi đó, ngày 16/1, Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan khẳng định rằng Mỹ và đồng minh phải cùng nhau giải quyết mối đe dọa do Houthi gây ra đối với các tàu thương mại ở Biển Đỏ để giảm thiểu tác động đến nền kinh tế toàn cầu.
Ông Sullivan phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos (Thụy Sĩ): "Tình trạng này kéo dài bao lâu và mức độ tồi tệ như thế nào không chỉ phụ thuộc vào quyết định của các quốc gia trong liên minh đã tấn công Houthi vào vào tuần trước".
Ông Sullivan thừa nhận các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ, cũng như các cuộc tấn công mà các lực lượng khác gây ra ở Liban, Syria, Iraq và Yemen, đặt ra mối lo ngại rằng cuộc chiến Israel - Hamas có thể leo thang ngay cả khi các quan chức Israel đang giảm cường độ chiến dịch quân sự ở Gaza.
Ông Sullivan nói: "Chúng ta phải đề phòng và cảnh giác trước khả năng rằng trong thực tế, thay vì hướng tới giảm leo thang, chúng ta đang trên con đường leo thang mà chúng ta phải quản lý".
Trước đó, Thủ tướng Qatar, ông Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, nhận định rằng tình hình ở Trung Đông là công thức dẫn đến leo thang ở khắp mọi nơi. Theo ông, chấm dứt xung đột ở Gaza sẽ ngăn chặn Houthi và các nhóm khác tiến hành các cuộc tấn công ở những nơi khác trong khu vực.
Các cuộc tấn công ở Biển Đỏ đã gây ra gián đoạn đáng kể cho thương mại toàn cầu. Giá dầu đã tăng cao hơn trong những ngày gần đây, mặc dù giá dầu thô Brent kỳ hạn giảm nhẹ vào đầu phiên giao dịch ngày 16/1.
Tuần trước, bà Linda Thomas Greenfield, Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, cho biết từ tháng 11/2023, 2.000 tàu đã buộc phải chuyển hướng và đi xa hơn hàng nghìn km để tránh Biển Đỏ. Houthi đã đe dọa hoặc bắt giữ các thủy thủ làm con tin từ hơn 20 quốc gia.
Mỹ và Anh đã phát động cuộc tấn công thứ ba nhằm vào lực lượng Houthi ngày 16/1. Máy bay của Mỹ và Anh đã ném bom các cơ sở của Houthi trong doanh trại của huyện Mukayris, khu vực pháo đài At Taffah và các cơ sở ở huyện Sawmaah. Cuộc tấn công diễn ra khi Houthi tuyên bố chịu trách nhiệm về vụ tấn công bằng tên lửa nhằm vào tàu chở hàng Zografia treo cờ Malta ở Biển Đỏ.
Dù liên tục tấn công Houthi nhưng điều phối viên phụ trách truyền thông chiến lược thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, ông John Kirby nhấn mạnh Mỹ không muốn gây chiến với Houthi. Ông Kirby nêu rõ: "Chúng tôi không tìm cách mở rộng chiến dịch này. Houthi có một sự lựa chọn và họ vẫn còn thời gian để đưa ra lựa chọn đúng đắn".
Trước đó, cuối ngày 15/1, Iran đã bắn tên lửa vào trụ sở tình báo của Israel nằm ở một khu vực gần Lãnh sự quán Mỹ ở Irbil, trụ sở của khu vực người Kurd ở phía Bắc Iraq và các mục tiêu có liên quan đến nhóm khủng bố tự xưng Nhà nước Hồi giáo ở miền Bắc Syria.
Sau đó, Iraq đã gọi các cuộc tấn công vào nước này là vi phạm trắng trợn chủ quyền của Iraq và triệu hồi đại sứ của nước này ở Tehran.
Trong khi đó, theo hãng tin TASS, Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vasily Nebenzya đánh giá những lý lẽ của Mỹ và Anh đưa ra liên quan đến chiến dịch tấn công Houthi là "vô cùng yếu ớt". Ông Nebenzya nói: "Không có bất kỳ cơ sở pháp lý nào cho chiến dịch tấn công này vào chủ quyền của Yemen".
Đại sứ Nebenzya nhấn mạnh liên minh của Mỹ không có ủy quyền hợp pháp nào để thực hiện hành động vũ lực. Ông kết luận: "Bảo vệ hoạt động vận tải thương mại là một chuyện, những vụ tấn công tàu thuyền thương mại là không thể chấp nhận được, nhưng tấn công một cách bất hợp pháp và không tương xứng nhằm vào một quốc gia khác lại là một câu chuyện hoàn toàn khác".
Khủng hoảng ở Biển Đỏ có thể phá tan hi vọng phục hồi kinh tế toàn cầu Xung đột kéo dài ở Biển Đỏ và căng thẳng leo thang trên khắp Trung Đông có nguy cơ tác động mạnh tới nền kinh tế toàn cầu, gây ra lạm phát và làm gián đoạn nguồn cung cấp năng lượng. Tàu thuyền chuẩn bị di chuyển qua Kênh đào Suez, Ai Cập. Ảnh: AFP/TTXVN Theo tờ The Guardian ngày 13/1, đó là...