Món giò ‘nguyên tảng’ ăn giải ngấy, chờ nửa ngày mới được thưởng thức ở Thái Bình
Thay vì xay nhuyễn như các loại giò chả truyền thống khác, đặc sản giò nây Thái Bình lại được chế biến từ những tảng thịt ba chỉ tươi nguyên, vừa có hương vị thơm ngon, vừa giúp “giải ngấy”.
Giò nây (hay còn được gọi với nhiều cái tên khác như giò lây, giò cuốn hoặc giò mỡ, giò thúc) là đặc sản nổi tiếng của tỉnh Thái Bình. Món ăn này cũng được làm từ thịt lợn giống như các món giò truyền thống khác nhưng cách chế biến đặc biệt hơn với hương vị hấp dẫn, góp phần “nâng tầm” nền văn hóa ẩm thực của vùng “quê lúa”.
Giò nây là món ăn dân dã nhưng mang đậm bản sắc văn hóa, tinh hoa ẩm thực của người dân Thái Bình (Ảnh: Nghĩa Râu)
Theo anh Nguyễn Văn Nghĩa, chủ một hộ kinh doanh chuyên cung cấp đặc sản giò nây ở Thái Bình đã nhiều năm nay cho hay, món giò này tuy không cầu kỳ về nguyên liệu nhưng đòi hỏi quy trình chế biến tỉ mỉ, kỹ càng.
“Thịt ba chỉ phải được tuyển chọn từ những con lợn sạch, ngon và đảm bảo hàng tươi mới chế biến được món giò nây chất lượng. Thịt mua về đem sơ chế sạch, giữ nguyên miếng rồi tẩm ướp các loại gia vị thông thường như muối, mì chính, hạt tiêu,… Chờ thịt ngấm đều rồi cuộn chặt tay, gói trong lá chuối giúp giò thành phẩm có màu sắc và hương vị đặc trưng”, anh Nghĩa chia sẻ.
Video đang HOT
Giò nây được làm từ thịt ba chỉ nguyên tảng, không xay nhuyễn như các loại giò khác mà phải giữ lại lớp mỡ và bì giòn (Ảnh: Oanh Lượng)
Nếu muốn giò giòn và đậm đà hơn, tùy từng nơi, người dân có thể ướp thịt với hành tỏi băm nhỏ và cho thêm mộc nhĩ thái sợi. Thịt ba chỉ được giữ nguyên lớp bì mỡ, xếp phần nạc lên trên chứ không pha trộn tạp nham rồi bọc thật chặt bằng lớp lá chuối. Công đoạn này rất quan trọng, đòi hỏi sự khéo léo của người làm. Giò phải được cuốn chặt tay để các thớ thịt dính chặt vào nhau, không bị rời rạc nguyên liệu.
Tùy từng địa phương, người ta làm giò nây theo khuôn tròn hoặc khuôn vuông như bánh chưng (Ảnh: Khánh Vân)
Sau khi cuộn, giò được đem luộc trong khoảng 4-5 giờ ở mức lửa vừa để giữ nhiệt. Cần đảm bảo thời gian luộc vừa đủ để giò chín đều, có độ giòn. Vớt giò ra khỏi nồi nước, chờ nguội rồi ép chặt như bánh chưng để giò ráo nước, giúp phần thịt bên trong càng thêm dính quyện vào nhau. Nhờ thế mà giò có màu xanh đẹp mắt và hương vị thơm ngon, dậy mùi thơm nức mũi. Khi giò nguội đem cất vào tủ lạnh ngăn mát, có thể bảo quản và sử dụng trong vòng 10 ngày.
Giò nây được làm từ thịt lợn sạch, không chất bảo quản hay hàn the nên dù chỉ ướp vài gia vị cơ bản nhưng vẫn có mùi thơm, độ đậm đà (Ảnh: Oanh Lượng)
Thoạt nhìn, giò nây “nguyên tảng” khiến thực khách có cảm giác ngấy nhưng khi ăn giò lại mềm tan, có vị thanh mát như thạch khá lạ miệng, không bị ngán.
Giò nây có vẻ ngoài đẹp mắt. Khi ăn, thái giò thành từng miếng hình chữ nhật, ăn kèm với hành muối hoặc dưa muối rất “tốn cơm”. Ở Thái Bình, món giò nây thường được dùng để tiếp đãi khách quý và góp mặt trong thực đơn giỗ chạp, đám cưới ở địa phương.
Đặc biệt vào dịp năm mới, giò nây trở thành món ăn “giải ngấy” không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của các gia đình Thái Bình. Giò nây có vị đậm đà, béo ngậy, mềm tan của thịt ba chỉ hòa quyện vị cay nồng của hạt tiêu, dậy mùi thơm lá chuối khiến thực khách ăn một lần nhớ mãi.
Từ món ăn truyền thống của người Thái Bình, giò nây giờ đã xuất hiện trên mâm cơm 3 miền và được thực khách thập phương yêu thích (Ảnh: Phạm Thị Lụa)
Chị Lê Hương (sống ở quận Hà Đông, Hà Nội) chuyên nhận đặt giò nây từ Thái Bình lên Hà Nội để phục vụ nhu cầu thưởng thức đặc sản của thực khách Thủ đô đã 4 năm nay. Riêng đợt cuối năm, giáp Tết, lượng giò nây chị bán được có thể lên tới 100kg/ngày.
“Thông thường, tính cả công vận chuyển thì giò nây có giá khoảng 180.000 – 220.000 đồng/kg, tăng giảm tùy giá thực phẩm và nguyên liệu trên thị trường. Nhưng riêng dịp Tết, hàng cung không đủ cầu, giá giò nây tăng cao, dao động từ 300.000 – 350.000 đồng, khách phải đặt trước cả tuần mới có. Nếu ngày thường, mình chỉ bán khoảng 15-20kg/ngày thì cuối năm, số lượng tăng gấp nhiều lần vì nhu cầu của khách tăng cao”, chị Hương nói.
Tiểu thương này cũng cho hay, giò nây bảo quản ngăn mát được khá lâu nên người ta thường mua nhiều về ăn dần hoặc mang biếu tặng. Giò nây ăn thanh mát, giải ngấy hiệu quả nên được ưa chuộng trong dịp Tết hoặc cuối tuần.
Mắm cáy Thái Bình - Đặc sản của miền quê lúa
Thái Bình là một tỉnh thuộc đồng bằng châu thổ sông Hồng, không có những dãy núi hùng vĩ nhưng bù lại Thái Bình được thiên nhiên ưu đãi với một bờ biển dài hơn 50km và được bao quanh bởi 3 con sông lớn là Sông Hồng, sông Luộc, sông Hóa.
Chính vì vậy, đặc sản thiên nhiên quê tôi rất đa dạng và phong phú, làm say lòng cả những du khách khó tính. Và mắm cái Thái Bình là một trong những món ăn đặc sắc của quê lúa, là món ăn không thể thiếu hàng ngày của người dân nơi đây. Với một bát mắm cáy sóng sánh ngả màu hồng, có mùi hơi đậm đà. Khi ăn có thể vắt thêm chanh đánh cho sủi bọt và dùng để chấm rau muống, thịt luộc...vô cùng ngon.
Cáy có hình dạng khá giống con cua, nhưng lại có kích thước nhỏ hơn và có màu đỏ. Con vật này thường sống chủ yếu ở những vùng ven sông với thức ăn là những sinh vật phù du. Mùa cáy sinh trưởng và phát triển nhiều nhất ở Thái Bình là từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm. Lúc này khi nhiệt độ càng tăng thì chúng càng bò lên khỏi hàng càng nhiều.
Nếu muốn ăn mắm cáy của Thái Bình được làm theo cách truyền thống phải về với xã Hồng Tiến, Kiến Xương, Thái Bình. Tại đây hàng năm cứ mỗi đợt mùa cáy về, người dân nườm nượp kéo nhau đi bắt cáy để về làm mắm. Khác với những con cáy sống trong môi trường nước ngọt, cáy Hồng Tiến được bắt tại những vùng nước cửa sông đổ ra biển nên có độ đạm cao vị mùi vị rất đặc trưng.
Tại Thái Bình có 2 loại mắm cáy đó là mắm cáy đó là mắm đặc và mắm trong với 2 loại mắm này sẽ có cách làm khác nhau. Với loại mắm đặc khi giã nhuyễn mắm cùng muối. Sau đó dùng vải thô lọc lấy phần nước, cho vào chai lọ để phơi nắng phơi sương, 1 tháng là đã có thể dùng được.
Còn đối với loại mắm đặc thì cáy được ướp với muối trong các chum sành. Phơi nắng phơi sương hỗn hợp trong vòng 8 tháng. Khi những chum lọ này ngấu thì chắt lấy phần nước cho vào bên trong chai lọ. Lại tiếp tục đợi đến khi váng muối trắng nổi lên, vớt bỏ phần muối này rồi mới sử dụng được.
Mắm cáy ngon phải là loại mắm có vị thơm đặc trưng, không nổi váng, vị mặn vừa đủ. Đây cũng là một trong những sản phẩm được UBND tỉnh ban hành Quyết định số 801/QĐ-UBND về việc phê duyệt kết quả đánh giá, xếp hạng và cấp Giấy chứng nhận đạt sao của sản phẩm Chương trình OCOP tỉnh Thái Bình năm 2020.
Bản đồ ẩm thực: Bánh cáy thức quà nức tiếng quê lúa Thái Bình Sự hòa quyện giữa các nguyên liệu truyền thống giúp cho bánh cáy Thái Bình mang một hương vị rất riêng. Đó là vị ngọt thanh vừa phải của mạch nha, thơm của đậu phộng, mè rang hòa quyện cùng vị béo thơm của xôi, cơm dừa và thoáng chút cay nhẹ từ gừng. Ghé thăm "quê hương 5 tấn" (*) , du...