Món bún cù kỳ Quảng Ninh, đặc sản nhất định phải thử ở Hạ Long

P.V05:57 29/11/2022

Đến du lịch vịnh Hạ Long, ngoài món chả mực quá nổi tiếng trong bản đồ ẩm thực, du khách còn rất yêu thích món bún cù kỳ Quảng Ninh, được làm từ con cù kỳ, một loại cua đá ở vùng biển nơi đây.

Thực khách đến tỉnh Quảng Ninh đều tò mò với đặc sản cù kỳ. Cù kỳ cùng họ với cua nhưng có hai càng lớn rõ rệt so với kích thước cơ thể, mai màu nâu, mắt xanh lá. Cù kỳ chỉ có phần càng nhiều thịt được ưa chuộng, phần thân xốp không béo, nhiều dinh dưỡng như thân các loài cua, ghẹ khác.

Ảnh: Sang Đặng/vnexpress.

Cù kỳ không khó tìm thấy ở các chợ bán hải sản ở Hạ Long. Có nhiều biến tấu ẩm thực về loại hải sản này, nổi tiếng nhất là bún cù kỳ. Món bún này xuất phát từ những người dân ở các khu làng chài. Khi đến mùa cù kỳ, thay vì chỉ nướng và hấp, họ nghĩ ra thêm cách nấu bún do cù kỳ nhiều gạch, thích hợp để nấu bún riêu.

Ảnh: tranvn.

Cù kỳ tươi được rửa sạch, tách riêng càng và thân rồi hấp chín. Phần thân cù kỳ là nguyên liệu để nấu nước dùng. Thân cù kỳ mang đi xay nhuyễn, lọc bỏ bã, đun sôi rồi vớt thịt để riêng. Sau đó hầm nước cù kỳ với các loại hải sản, tôm khô, mực khô, cà chua, và giấm bỗng để nước dùng ngọt lừ và có mùi chua nhẹ.

Ảnh: Sang Đặng.

Càng cù kỳ được bóc vỏ sao cho phần thịt vẫn còn nguyên vẹn, để khi bày lên mặt bát bún trông đẹp mắt. Càng cù kỳ to, chắc thịt lại được bóc khéo léo nên rất bắt mắt, thu hút thực khách ngay khi tô bún vừa được bưng ra.

Cù kỳ hấp. Ảnh: Sang Đặng.

Bún ăn kèm măng muối ớt. Ảnh: Báo Quảng Ninh.

Để có được bát bún cù kỳ Quảng Ninh ngon khiến thực khách nhớ mãi thì tất cả các loại hải sản đều phải tươi sống. Tôm và bề bề tươi sống được hấp chín, gỡ lấy thịt. Đặc biệt phải gỡ nguyên con thì khi bày bát bún mới đẹp. Tôm sau đó sẽ được xào sơ với chút dầu ăn và gia vị.

Cù kỳ đỏ. Ảnh: VnExpress.

Sợi bún cù kỳ Quảng Ninh có đặc trưng nhỏ, mềm được chan đẫm nước dùng, bề mặt phủ đầy cù kỳ, bề bề, tôm bóc nõn, mực tươi cắt khúc, chả cá, chả lá lốt, rau cần, dọc mùng, hành lá, cà chua.

Video đang HOT

Bề bề cũng được sử dụng nấu bún. Ảnh: hanmunwon.

Ngồi trước một tô bún hài hòa màu sắc, kích thích cả thị giác và khứu giác, khiến thực khách phải nhanh tay múc mấy muỗng măng muối ớt giòn trong hũ thủy tinh, vắt thêm chanh và cho thêm miếng ớt cay, sau đó thưởng thức khi tô bún còn nóng hổi.

Măng muối ớt rất hấp dẫn. Ảnh: Sang Đặng.

Măng ớt trong những tiệm bún hải sản của Hạ Long, Quảng Ninh rất nhiều, khách có thể ăn thoải mái. Măng có sẵn ở địa phương, được sử dụng vào nhiều món ăn khác nhau.

Càng cù kỳ bóc vỏ. Ảnh: Sang Đặng.

Vào mùa mưa, những bụt măng nặng đến vài ba ký được bán với giá rất rẻ. Măng lột vỏ, thái miếng vuông, luộc chín rồi ngâm với muối, ớt, tỏi, đường. Món ăn kèm này cực tốn cơm, tốn bún cù kỳ khi thực khách phải vừa ăn vừa xuýt xoa.

Ảnh: Fb Nhà Hàng Bún Cù Kỳ Hường Béo.

Khi đến vùng di sản vịnh Hạ Long, đừng quên tìm ngay những quán ăn ngon và thưởng thức tô bún cù kỳ Quảng Ninh chính gốc với hương vị khó quên. Đừng quên theo dõi blog iVIVU để nhận nhiều thông tin hấp dẫn cho chuyến đi trọn vẹn nhé!

Sản vật tên lạ, chế biến kỳ công thành món ăn trứ danh ở Quảng Ninh

Để có được tô bún thơm ngon đúng điệu, người Quảng Ninh phải tỉ mỉ chọn lựa nguyên liệu, sơ chế kỳ công loài sản vật địa phương, tạo cho món ăn sự hấp dẫn cả về hương vị lẫn hình thức.

Quảng Ninh không chỉ được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh quan tuyệt đẹp mà còn sở hữu ẩm thực phong phú, có nhiều sản vật trứ danh. Trong đó, không thể không kể đến con cù kỳ - một trong những loài cua mà du khách chỉ có thể tìm thấy khi du lịch ở vùng đất mỏ.

Tại Việt Nam, cù kỳ thường sống ở những vùng biển nước ấm như Khánh Hòa, Hải Phòng,... nhưng cù kỳ Quảng Ninh được đánh giá là thơm ngon, nổi tiếng hơn cả.

Loài vật này còn có tên gọi khác là cua sấm, cua đá, con cùm vùm, không khó tìm thấy ở các chợ bán hải sản của Hạ Long. Nhờ đôi càng to khỏe, phát triển lớn hơn hẳn so với kích thước cơ thể nên cù kỳ có thể bám chắc vào những hốc đá, kè chắn sóng hay cây cối trong các khu rừng ngập mặn.

Cù kỳ phân bố ở nhiều nơi nhưng ngon và nổi tiếng nhất là ở Quảng Ninh (Ảnh: Vựa hải sản).

Theo người dân địa phương, cù kỳ có hai loại là cù kỳ đen và cù kỳ đỏ. Tuy nhiên, cù kỳ đỏ được ưa chuộng hơn vì thịt ngon, có thể chế biến nhiều món ăn hấp dẫn.

Mùa cù kỳ kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7. Vào mùa, chúng được bán với giá dao động từ 190.000 - 250.000 đồng/kg, còn cuối mùa giá cao hơn, có thể lên tới 300.000 đồng/kg do số lượng khan hiếm.

Sở dĩ cù kỳ có giá đắt đỏ là bởi hương vị của chúng khá lạ và thơm, khác biệt so với các loài cua khác. Chúng là nguyên liệu chế biến nên các món như rang muối, nướng, hấp,... nhưng nổi tiếng và được ưa chuộng hơn cả là món bún cù kỳ.

Cù kỳ đỏ được ưa chuộng hơn cù kỳ đen. Một cân gồm khoảng 7-9 con (Ảnh: Hải sản 24h).

Chị Nguyễn Thanh - chủ một quán bún hải sản ở TP. Hạ Long cho biết, thịt cù kỳ không ngọt bằng cua và có phần khô hơn. Tuy nhiên, chúng có hương vị lạ miệng, ăn nhiều không ngán.

Người phụ nữ có 4 năm kinh nghiệm làm món bún cù kỳ tiết lộ, phải chọn những con cù kỳ còn sống, kích cỡ vừa, không quá to hoặc quá nhỏ thì chế biến mới ngon.

"Con nhỏ quá sẽ khó gỡ thịt, còn con to quá thì nặng vỏ, không thu được phần thịt nhiều. Mà loài vật này chỉ có thịt đầy đặn ở hai càng, còn phần thân khá xốp, dùng để lấy gạch và xay nhuyễn ra làm nước dùng", chị Thanh nói.

Cù kỳ được tận dụng hết các bộ phận để chế biến thành món bún đặc sản như càng lấy thịt, gạch làm riêu, thân xay lọc lấy nước cốt (Ảnh: Sang Doan Dang).

Thịt cù kỳ không ngọt bằng các loại cua khác nhưng có hương vị lạ miệng đặc trưng (Ảnh: Sang Doan Dang).

Món bún này được làm từ nguyên liệu chính là con cù kỳ nhưng mỗi đầu bếp lại có cách nêm nếm gia vị khác nhau, tạo nên bí quyết riêng giữ chân thực khách. Tuy nhiên, thành phần và nước dùng vẫn là hai yếu tố quan trọng nhất quyết định chất lượng món ăn.

Theo chị Thanh, cù kỳ sau khi mang về rửa sạch, tách riêng phần càng, mai và thân. Thân cù kỳ được xay nhỏ rồi lọc bã, lấy nước cốt để nấu nước dùng. Nếu muốn ngon hơn, người ta dùng chày cối, giã tay nguyên liệu thay vì xay bằng máy.

Ngoài ra, nước dùng được cho thêm một ít hải sản khô như tôm, mực để vị đậm đà hơn, dậy mùi thơm đặc trưng, có độ ngọt thanh và ăn không ngấy như nấu dùng ninh từ xương lợn, xương bò,...

Nước dùng được chế biến từ thân cù kỳ và một vài loại hải sản khô, thêm cà chua, dấm bỗng để tạo vị chua dịu (Ảnh: Mỹ Tuyết).

Phần gạch cù kỳ được lấy từ mai, đem phi thơm với hành khô, nêm nếm gia vị để làm thành riêu, giống như riêu cua.

Riêng công đoạn sơ chế càng cù kỳ tốn nhiều thời gian và công sức hơn. Người ta đem càng cù kỳ đi hấp chín, để nguội rồi tách vỏ, gỡ thịt sao cho miếng thịt giữ nguyên được hình dạng ban đầu.

Càng cù kỳ có màu sắc bắt mắt nên một số quán thường để lại ít vỏ kẹp cho nguyên liệu thêm phần sinh động, hấp dẫn thực khách thưởng thức món ăn. Sau đó, càng được đem xào sơ qua với hành tỏi, nêm nếm chút gia vị cho đậm đà.

"Thịt càng xào qua cho săn nhưng vẫn đảm bảo mềm, không bị khô quá. Gia vị cũng chỉ bổ sung lượng nhỏ để không làm át đi mùi vị nguyên bản, đặc trưng của cù kỳ. Ở một số quán, càng cù kỳ chỉ được hấp sơ rồi gỡ lấy thịt, không chế biến gì khác để giữ trọn được vị ngọt nhẹ, thanh thanh ", chị Thanh chia sẻ.

Công đoạn xử lý càng cù kỳ là khó nhất, tốn nhiều thời gian. Thịt càng cù kỳ phải được bóc tách khéo léo để giữ nguyên hình dạng ban đầu, giúp món ăn thêm bắt mắt (Ảnh: Mỹ Tuyết).

Cù kỳ được chế biến tinh tế giúp món ăn trông thanh tao, không nổi váng dầu mỡ và thực khách không cảm giác ngấy khi thưởng thức (Ảnh: Sang Doan Dang).

Khi khách gọi món, đầu bếp mới bắt đầu bày biện lần lượt các nguyên liệu lên bát, gồm bún, hành lá, giá đỗ (hoặc rau xanh trần nước sôi như dọc mùng, rau cải,...), topping kèm theo (đậu rán, chả cá, chả mực, ốc,...), thêm chút riêu và xếp thịt càng cua ở trên cùng rồi chan nước dùng hấp dẫn.

Nước dùng bún cù kỳ được được nấu theo kiểu riêu cua nên hợp khẩu vị của nhiều thực khách. Một số người muốn cảm nhận trọn vẹn độ ngon ngọt của cù kỳ nên gọi suất bún thông thường, không cho thêm nguyên liệu ăn kèm nào khác.

Bún cù kỳ ăn kèm măng ngâm chua ngọt và rau sống. Du khách có thể nhúng rau sống vào nước dùng cho chín tái hoặc chấm với mắm, gắp thêm miếng bún và thịt cù kỳ rồi từ từ húp xì xụp phần nước dùng ngon ngọt.

Ở Quảng Ninh, người ta thưởng thức bún cù kỳ với rau sống và măng ngâm chua ngọt, làm dậy vị món ăn hoặc đôi khi để chống ngán, giảm độ tanh của hải sản (Ảnh: Sang Doan Dang).

Một bát bún cù kỳ có giá từ 40.000 - 55.000 đồng, tùy lượng thịt và topping ăn kèm mà thực khách gọi. Món này có thể thưởng thức buổi sáng, trưa hay chiều tối đều ngon (Ảnh: Sang Doan Dang).

Anh Quốc Đạt (sống ở Hà Nội) từng vài lần du lịch Hạ Long và lần nào, anh cũng ghé quán quen để ăn món bún cù kỳ nổi tiếng. Anh cho biết, từng thử ăn bún cù kỳ ở một số nơi nhưng hài lòng với hương vị bún cù kỳ Hạ Long nhất.

"Cù kỳ không nhiều thịt như loại cua khác, vị cũng không ngọt bằng nhưng gạch béo hơn và ăn lạ miệng. Nước dùng cũng được nấu giống như bún riêu cua nên có vị thơm, chua dịu rất dễ ăn, phù hợp với cả người lớn và trẻ em.

Tôi thường gọi suất bún đầy đặn, thêm nhiều thịt càng cù kỳ. Càng rất to nên nhiều thịt, cắn một miếng ngập miệng rất khoái", anh Đạt nói.

Thực khách có thể gọi thêm chả cá, đậu rán ăn kèm với bún cù kỳ (Ảnh: Mỹ Tuyết).

Chung cảm nhận với anh Đạt, bạn Đoàn Sang (hiện sống và làm việc ở Hà Nội) thừa nhận rất yêu thích món ngon trứ danh của quê mình và luôn cố gắng giới thiệu đặc sản địa phương tới bạn bè, người quen.

Chàng trai trẻ nhận xét, món bún này mang hương vị rất riêng vì nước dùng được nấu hoàn toàn từ con cù kỳ, mang vị ngọt thanh đặc trưng và có mùi thơm hấp dẫn.

"Bún cù kỳ ở Hạ Long tuy được chế biến giống bún hải sản, bún riêu cua ở Hà Nội nhưng vẫn có mùi vị riêng, không hòa lẫn. Nước dùng đậm đà, hòa quyện chút chua chua, thanh thanh của cà chua, rất dễ ăn. Thịt càng thì mềm, thơm và không có mùi tanh như một số món bún hải sản khác", Sang chia sẻ.

Nếu có dịp du lịch Quảng Ninh hay tham quan vịnh Hạ Long, du khách có thể dừng chân, thưởng thức món bún cù kỳ nức tiếng tại một nhà hàng hay quán bún hải sản ven đường như Bún Cù Kỳ 268 (Giếng Đồn, P. Cao Thắng, TP. Hạ Long), Bún cù kỳ Hường Béo (Bãi Cháy, TP. Hạ Long), Nhà hàng Thành Lộc (phường Đại Yên, TP. Hạ Long),...

Món bún cù kỳ chỉ có ở Quảng Ninh, khách vượt trăm cây số về thưởng thức Được chế biến từ con cù kỳ - sản vật độc đáo chỉ có ở vùng biển Quảng Ninh, món bún này gây ấn tượng với thực khách bởi nước dùng ngọt thanh, chua dịu và phần thịt đậm đà, béo ngậy. Nhắc đến ẩm thực Quảng Ninh, người ta thường nghĩ đến những món ăn hấp dẫn như chả mực Hạ Long,...