Moderna thử nghiệm lâm sàng vaccine ngừa virus HIV sử dụng công nghệ mRNA
Công ty công nghệ sinh học Moderna của Mỹ thông báo bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I vaccine ngừa virus HIV được phát triển dựa trên công nghệ mRNA.
Ống tiêm chứa vaccine ngừa COVID-19 của Hãng công nghệ sinh học Moderna tại Las Vegas, Mỹ ngày 15/3/2021. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Sau thành công của vaccine phòng COVID-19 cũng dựa trên công nghệ mRNA, Moderna kỳ vọng công nghệ này sẽ mang lại thêm những loại vaccine hiệu quả trong phòng ngừa các bệnh khác, trong đó có cả vaccine ngừa HIV. Nếu thành công với vaccine ngừa HIV, Moderna sẽ tạo cú đột phá lớn bởi hiện chưa có loại vaccine nào hiệu quả với virus này. Dù thế giới đã tìm ra một số loại thuốc điều trị giúp kiểm soát virus trong cơ thể người nhiễm hoặc ngăn tình trạng tiến triển sang giai đoạn AIDS nhưng cũng chưa có loại thuốc điều trị dứt điểm căn bệnh này.
Công nghệ mRNA không được chú ý nhiều trong vài thập kỷ cho đến khi các hãng như Pfizer, BioNTech và Moderna công bố phát triển thành công vaccine phòng COVID-19 nhờ công nghệ này sau khoảng một năm dịch hoành hành, quãng thời gian ngắn nhất trong lịch sử phát triển vaccine. Tiến sĩ Stephen Hodge, Chủ tịch Moderna, cho biết việc phát triển một liệu trình vaccine có thể kích thích sản sinh lượng kháng thể chống lại virus HIV đủ để bảo vệ cơ thể trong lâu dài là điều rất khó khăn. Moderna tin tưởng mRNA sẽ mang lại hướng tiếp cận mới nhằm tháo gỡ thách thức này.
Moderna dự định sẽ mời 100 người không nhiễm virus HIV, từ 18-55 tuổi, tham gia nghiên cứu lâm sàng. Giai đoạn đầu sẽ xác định liều lượng cụ thể cho một mũi tiêm và theo dõi người được tiêm có phản ứng ra sao ở liều lượng đó và liệu việc tiêm vaccine có đưa các kháng nguyên vào cơ thể để tạo hiệu quả phản ứng với virus hay không. Công ty cũng đã tiêm thử vaccine cho tình nguyện viên đầu tiên.
Nếu thành công, việc phát triển được vaccine ngừa HIV sẽ được coi là một bước ngoặt trong y học hiện đại và với toàn bộ cuộc chiến chống căn bệnh thế kỷ. Nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học trên toàn thế giới vẫn đi tìm một ứng cử viên vaccine ngừa HIV, virus dẫn tới hàng triệu ca tử vong mỗi năm. Đây cũng là mục tiêu tham vọng nhất trong kế hoạch hình thành một dòng sản phẩm vaccine dựa trên công nghệ mRNA của Moderna. Hiện công ty này cũng đang tìm cách phát triển vaccine ngừa RSV, vaccine phòng cúm và thậm chí là cả những phương pháp điều trị ung thư dựa trên công nghệ này.
Lợi ích của việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản bằng vaccine mRNA ngừa COVID-19
Theo hướng dẫn hiện nay của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ về vaccine ngừa COVID-19 sử dụng công nghệ mRNA, thời gian chờ giữa mũi tiêm thứ nhất và thứ hai của vaccine do Moderna sản xuất là 28 ngày và của Pfizer/BioNTech là 21 ngày.
Nhân viên y tế tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho trẻ em từ 12 đến 15 tuổi ở Hartford, Connecticut , Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đang đánh giá xem liệu việc kéo dài khoảng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm này có giúp tăng hiệu quả miễn dịch cho những người đã tiêm phòng hay không. Nghiên cứu cho thấy thông qua việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản bằng vaccine bào chế theo công nghệ mRNA, nguy cơ nhiễm virus, triệu chứng diễn biến nặng và nhập viện có thể giảm nhiều hơn.
Các chuyên gia của CDC Mỹ hiện đang tranh luận về việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi lên 8 tuần. Một trong số những nhân tố tác động đến quyết định của cơ quan này là bằng chứng cho thấy việc kéo dài thời gian chờ giữa hai mũi tiêm vaccine mRNA có thể làm giảm nguy cơ bị tác dụng phụ hiếm gặp là viêm cơ tim. Viêm cơ tim là tình trạng viêm các tế bào cơ tim khi cơ thể bị nhiễm virus, có thể dẫn đến tim đập nhanh. Theo NBC News, mặc dù đây được xem là tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine mRNA, song nam giới trong độ tuổi từ 18-29 khi tiêm vaccine của Moderna có tỷ lệ bị viêm cơ tim cao hơn.
Trong quá trình đánh giá nghiên cứu từ Canada và Anh vào thời điểm vaccine đang khan hiếm, các chuyên gia phát hiện ra rằng tỷ lệ viêm cơ tim trong số những người phải đợi từ 8 tuần trở lên mới có vaccine để tiêm mũi hai đã giảm. Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của trường Đại học Case Western Reserve, Tiến sĩ Mark Cameron nhận định sau thời gian chờ 8 tuần giữa hai mũi tiêm, phản ứng kháng thể sẽ tăng lên, trong khi nguy cơ mắc bệnh, nhập viện và tỷ lệ bị viêm cơ tim sau tiêm ở nam thanh niên lại giảm đi.
Giải thích về ảnh hưởng của khoảng thời gian chờ 3-4 tuần giữa hai mũi tiêm đến cơ thể, nhà khoa học tại Trung tâm An ninh y tế của Đại học Johns Hopkins, Tiến sĩ Amesh Adalja cho biết khi tiêm hai mũi gần nhau, đáp ứng miễn dịch của liều thứ nhất vẫn chưa hoàn toàn giảm tác dụng thì người đó đã được tiêm mũi thứ hai, qua đó giúp tăng khả năng miễn dịch. Chính vì vậy, việc kéo dài thời gian giữa hai mũi tiêm sẽ giúp cơ thể có thêm thời gian để phục hồi từ phản ứng miễn dịch ban đầu do vaccine, từ đó làm giảm nguy cơ bị viêm cơ tim.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn chưa có quyết định cuối cùng về việc thay đổi thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản. Một số chuyên gia y tế đã bắt đầu lên tiếng ủng hộ điều chỉnh thời gian chờ. Tại phiên họp gần đây của ủy ban cố vấn CDC Mỹ, Giáo sư y khoa tại trường Đại học Vanderbilt, Tiến sĩ Helen Keipp Talbot khẳng định điều này sẽ giúp đảm bảo an toàn và tăng khả năng miễn dịch ở người được tiêm vaccine.
Châu Phi hướng tới sản xuất vaccine mRNA dựa trên công thức cơ bản của Moderna Một liên minh về công nghệ sinh học của Nam Phi đang nghiên cứu về vaccine mRNA dựa trên công thức bào chế vaccine ngừa COVID-19 của hãng dược Moderna (Mỹ) trong nỗ lực nhằm chấm dứt tình trạng thiếu nghiêm trọng vaccine ở lục địa Đen. Vaccine phòng COVID-19 của hãng Moderna. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN Liên minh Vaccine và Sinh học...