Mía ướp hoa bưởi

LÊ THÚY HẰNG10:02 12/03/2022

Những ngày này, Hà Nội khắp nơi ngập trong sắc trắng dịu dàng và mùi hương thơm dịu nhẹ, tinh khiết.

Trên phố đây đó những gánh hàng hoa phảng phất một mùi hương của hoa bưởi thơm ngát làm tôi lại nhớ đến một món ăn dân giã nhưng rất ngon của người Hà Nội, món mía ướp hoa bưởi.

Mía ướp hoa bưởi, một thứ quà giản dị, ăn chơi, chẳng cầu kỳ gì nhưng lại ẩn trong mình nét thanh tao, quyến rũ. Ai đã từng thưởng thức món này sẽ không thể quên đượng vị ngọt đậm của mía kết hợp với hương hoa bưởi phảng phất, chắc chắn sẽ làm bạn thêm thương nhớ mỗi độ tháng 3 về.

Chỉ là món ăn chơi, nhưng gói trọn cái sự kiểu cách, cầu kì, tỉ mỉ của người Hà Nội. Gói trọn vào đó sự quan tâm, săn sóc và tình yêu của bà, của mẹ trong gia đình dành cho trẻ nhỏ, cho người già mỗi độ tiết Xuân ẩm ướt giở giời.

Gọi đây là món của trẻ nhỏ, người già quả không sai. Vì mía sau khi chưng trở nên mềm, ngọt vô cùng, lại thấm đẫm mùi thơm ngọt, thấm đẫm tinh dầu hoa bưởi, chống cảm mạo, giữ ôn hoà khí huyết.

Để làm món này, cũng tinh tế lắm. Đầu tiên là chọn đúng loại mía lau. Bấy giờ, Hà Nội chưa phổ biến loại mía tím như sau này, mà chỉ có mía tre thân to, vỏ xanh phấn bạc như đốt tre, ăn cứng, nhạt, hơi chua và nhiều bã; cùng mía lau vỏ xanh vàng, thân nhỏ hơn mía tre, vị ngọt thanh, mùi thơm, ít bã hơn, mềm hơn. Mùi vị hơn đứt mía tím chỉ có vị ngọt mà không có “mùi “mía.

Video đang HOT

Chọn đúng mía lau vậy, sẽ chẻ vỏ thật mỏng và giữ lại vài thanh vỏ bóng đẹp nhất, chuốt thành những chiếc xiên nhỏ, một đầu nhọn, một đầu thắt nút, trở thành chiếc xiên xinh xinh để sau đó ăn mía chưng. Thật vừa tiện dụng vừa tinh tế biết bao.

Thế rồi mía sẽ được chẻ ra từng khúc nhỏ, miếng vừa bằng đốt ngón tay xinh. Bỏ cả vào một chiếc thố gốm nhỏ nhắn, cứ một lớp mía lại rắc một lớp vài cánh hoa bưởi trắng muốt tinh khôi. Thế rồi đổ vào đó một gáo nước mưa ngọt lành cho ngập mía. Đậy nắp thố, đặt vào một nồi nước sao cho nước ngập lưng thố. Chưng khoảng 30 phút sao cho khi mở nắp thố ra, mùi hoa bưởi thơm ngào ngạt, từng khúc mía lau trắng xanh giờ đã ngả màu vàng và trở nên trong veo mềm mại.

Nhưng hượm đã. Chưa thể ăn ngay được đâu. Mía cần được để nguyên trong thố cho nguội dần. Các mẹ sẽ bảo, đây là lúc “hãm mía”. Mía sẽ dần ngọt lại trong lúc nguội, vị ngọt sâu hơn, và ngấm thêm mùi hương bưởi ngào ngạt.

Cứ chờ mãi chờ mãi, thèm mãi mới đến lúc được ăn.

Lúc này, mới nhẩn nha dùng từng chiếc xiên đã được chuốt từ chính vỏ mía lau vàng óng, nhẹ nhàng xiên lên từng khúc mía trong vắt, thấm đẫm mùi hoa bưởi và thưởng thức.

Cuối cùng, là nhấp từng ngụm nhỏ nước mía lau chưng giờ đã ngọt thanh và cũng thơm dịu dàng thanh khiết.

Cũng là mượn hương từ hoa bưởi, nhưng món ăn này cầu kì hơn một chút, cũng đậm chất “Hà Nội xưa” hơn. Ít ai ngờ cái món ăn vặt thanh cảnh, chơi chơi vậy thôi mà lắm công phu. Hoa ướp mía phải là bông to, không chọn nụ vì nở chưa hết, hương chưa đủ “chín”, lại càng không nên chọn những hoa có cánh cong hẳn, hương đã phai dần. Để có những nguyên liệu này, người nội trợ phải đi chợ từ sáng sớm. Về nhà chẻ đôi mia, ướp với hoa, tới trưa lấy ra nhâm nhi. Dẫu là món ăn vặt giải tỏa cơn thèm giữa ngày, nhưng mía ướp hoa bưởi không hề nặng nề ngọt ngấy, trái lại nhẹ nhàng và thanh nhã hết sức tinh tế.

Mía là món ăn thân thuộc, phổ biến bởi vì nó không chỉ là sạch miệng, chắc răng mà còn cung cấp nhiều vi chất cần thiết cho con người như đường, chất béo, vitamin, các axit hữu cơ, chất xơ… để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể trong mùa dịch.

Hương bưởi cứ thế ngấm sâu lan dần giúp vị ngọt của mía thơm thảo hơn, tạo cảm giác dễ chịu, thức dậy mọi giác quan.

Đặc biệt: Món này đặc biệt tốt cho các FO hoặc vừa khỏi. Nên chúng mình chịu khó làm cho cả nhà cùng thưởng thức và tăng sức đề kháng từ món này nhé.

Mát lòng hoa bí, chút hoài niệm tuổi thơ

Lúc sinh thời, mỗi lần hái bông (hoa) bí, mẹ tôi thường nói: "Bí rợ (bí ngô) dễ trồng, sai quả, dễ nấu, ăn ngon và dễ tiêu, nhất là các món nấu từ bông và ngọn bí...".

Ở ven vùng đất phù sa sông Thu Bồn quê tôi, vườn nào cũng trồng bí. Người thì cho bí leo giàn, người thì trồng ven bờ rào hay vạt đất bên ao.

Tháng Ba về lại nhớ... hoa bưởi ướp hương Cách kết hợp nhụy hoa nghệ tây vào những món ăn thường ngàyKhi Đà Lạt mộng mơ vào mùa hoa phượng tím "mơ mộng"

Hoa bí khoe sắc giữa vườn. Ảnh: Tiên Sa

Sau những cơn mưa cuối mùa vào tháng 11 (Âm lịch), dọc theo bờ rào, hoặc các triền ta luy, mẹ tôi dùng cây ngọn thọc lổ, tra vào mỗi hốc hai hạt bí và lấp lại. Những tia nắng ấm áp của đầu Xuân, làm cho các hạt bí nhanh chóng "đâm chồi nẫy lộc". Những ngọn bí mập mạp, kèm theo những cọng (tay) vươn ra để níu, bám trong khoảng không gian hoặc các cọng tre nhỏ.

Khoảng hai tháng sau, các dây bí đã bò tràn lan khắp bãi và ra hoa, kết quả. Hoa bí màu vàng ẩn hiện trong khóm lá tròn, to và xanh rì như những chiếc ô tí hon, cùng khoe màu khoe sắc với những cánh bướm đồng quê sặc sỡ. Nhưng thú vị hơn, ngọn, trái non, trái già, nụ, hoa đều nấu các món ăn rất ngon.

Hoa bí là nguyên liệu để chế biến nên những món ăn ngon. Ảnh: Tiên Sa

Khách đến nhà chơi, gặp lúc "vợ thì đi vắng, chợ thì xa", chỉ độ nửa tiếng sau, chủ nhà đã có bữa cơm rau ngon lành với các món: bí non xào tỏi, canh bí nấu với tép khô... và đặc biệt là món bông bí xào tỏi. Món này, chủ yếu hái các nụ bông bí chưa nở, tước lớp vỏ quanh cuốn, rửa sạch, để ráo. Dầu phộng thứ thiệt, phi với tỏi cho thơm, bỏ nụ bông bí này vào xào, nêm nếm cho vừa, mùi thơm của dầu phộng phi tỏi, hoà quyện lấy cái ngọt, cái bùi bùi, cái béo đưa vào miệng, ngon đến nổi không dám nhai mạnh, ăn bao nhiêu cơm cũng hết, miếng cơm cháy cuối cùng trong nồi nấu từ gạo quê - sốt dẻo, cũng được bới ra chia!

Ngoài ra, nụ bông bí cũng rất dễ chế biến thành các món ngon như bông bí xào tôm, thịt ba chỉ, thịt bò, tép khô... Nhưng món bông bí luộc, rất là dân dã, chấm với nước cá hay nước mắm tỏi, chanh, nước mắm Nam Ô dầm trứng gà luộc... ăn kèm cơm cũng rất ngon, do cái ngọt, cái bùi bùi của nó. Ở thành phố, chỉ thấy bán ngọn bí, muốn ăn món chế biến từ bông bí này cũng hơi khó, vì bông bí không nhiều. Thông thường, người trồng hái để ăn, tiếp khách và đem ra phố biếu người thân.

Hoa bí luộc chấm nước mắm Nam Ô, dầm trứng gà luộc. Ảnh: Tiên Sa

Thời thơ ấu, chúng tôi đã nằm học bài dưới giàn bí rợ, được làm bằng các ngọn tre gai, dây bí bò kín giàn rất mát. Song tôi thích nhất là những trái bí tròn như những cái om đất có khía, với màu da non (bí nón) hay màu "rằn ri" (bí già), thòng xuống giàn, cha tôi lấy dây chuối làm võng để nâng những quả bí lên, trông rất là sinh động và ngộ nghĩnh.

Giàn bí sai quả tại nhà tôi. Ảnh: Tiên Sa

Mỗi buổi sáng, sau khi đi thụ phấn cho bông cái xong, chúng tôi ngắt những nhuỵ đực, lấy que tre nhỏ xâu lại thành xâu đem nướng, một mùi thơm quyến rũ, ngào ngạt toả ra, chị em chúng tôi chia nhau ăn, rất ngọt và bùi. Ngày nay, cha mẹ tôi đã ra người thiên cổ, nhưng mỗi lần nhìn trong vườn nhà ai đang hái bông bí mỗi sáng tinh mơ, tôi cứ tưởng đó là hình bóng của mẹ tôi lúc sinh tiền, lòng tôi rộn lên niềm bồi hồi, xúc động.

Gà kho gừng dân dã Món ăn dân giã, truyền thống nhưng chưa bao giờ mất đi sự hấp dẫn vốn có. Thành phần 1 kg thịt gà, 1 nhánh gừng, 1 thìa canh tỏi băm, 1 thìa canh hành tím, 1 thìa cà phê muối, 2-3 thìa canh đường, 1 thìa cà phê bột nêm, 3 thìa canh nước mắm, 1/2 thìa cà phê tiêu, 1 thìa...