Mẹo đơn giản phòng tránh đau thắt lưng
Đau thắt lưng là một trong những hội chứng rất thường gặp trong lao động sản xuất, trong sinh hoạt và trong cuộc sống hằng ngày. Chi phí dành cho việc điều trị khá lớn. Vậy làm thể nào để phòng tránh đau thắt lưng.
Đau thắt lương là đau ngang lưng quần, đau có thể khu trú một nơi ở giữa cột sống hoặc đau ở các điểm cạnh cột sống thắt lưng, hai bên đường giữa. Đau nhiều khi lan tỏa sang hai bên làm cho nhiều người lầm tưởng là đau thận.
Các dạng đau thắt lưng:
- Đau thắt lưng cấp tính: Xảy ra thình lình, dần dần hoặc dữ dội sau khi khiêng, nhấc vật nặng trong tư thế cúi lưng hay trong các tư thế sai khác khiến ngay sau khi khiêng người bệnh không đứng thẳng người lên được, phải đi đứng lom khom.
- Đau thắt lưng mạn tính: Sau giai đoạn cấp tính bệnh nhân hoặc khỏi đau hoặc diễn biến thành đau mạn tính trong 10% đến 50% các trường hợp. Bệnh nhân đau dai dẳng nhất là khi ngồi lâu, làm nặng hoặc làm những việc thường hay phải cúi lưng.
- Đau thắt lưng – Đau thần kinh tọa: Diễn biến nặng hoặc ngay tức thì của đau thắt lưng cấp tính hoặc sau một thời gian đau thắt lưng mạn tính là đau thắt lưng – đau thần kinh tọa.
Ảnh minh họa.
Ai có thể mắc bệnh?
PGS.TS. Trần Văn Chương, Trung tâm Phục hồi chức năng Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thắt lưng là vùng được giới hạn từ bờ trên hai xương cánh chậu đến bờ dưới xương sườn 12, hai bên là hai cơ thẳng lưng. Đoạn cột sống thắt lưng có 5 đốt sống từ thắt lưng 1 đến thắt lưng 5 với 6 đĩa đệm (có 2 đĩa đệm chuyển đoạn ngực – thắt lưng và thắt lưng – cùng). Đoạn thắt lưng là đoạn chịu sức nặng của nửa trên cơ thể kháng lại trọng lực nên cấu tạo khỏe, chắc. Vùng thắt lưng có tầm vận động rộng gồm các động tác cúi, ngửa, nghiêng, xoay.
Đau thắt lưng có thể xảy ra từ từ hoặc đột ngột sau một vận động mạnh hoặc vận động không đúng tư thế; trong trường hợp này chỉ cần nằm nghỉ, dùng thuốc giảm đau thông thường, điều trị vật lý sau một thời gian đau vùng thắt lưng cũng sẽ thuyên giảm, nhưng vấn đề quan trọng là phục hồi lại chức năng vận động của vùng thắt lưng và đề phòng đau thắt lưng cấp và đau tái phát.
Video đang HOT
Cách phòng ngừa đau thắt lưng
Theo PGS.TS. Trần Văn Chương , đau thắt lưng là một trong những chứng bệnh hay tái phát nhất. Có thể những lần đau sau là do tổn thương thực thể của cột sống hoặc do một tình trạng bệnh lý mới xuất hiện, nhưng rất nhiều trường hợp đau thắt lưng cấp và đau tái phát là do người bệnh vận động ở tư thế không đúng.
Một trong những cách phòng ngừa đau lưng cấp và đau lưng tái phát hiệu quả nhất là giữ cho cơ thể ở tư thế đúng trong lao động và sinh hoạt hằng ngày. Sau đây là một số hướng dẫn cụ thể:
Đứng: Khi đứng cần đứng thẳng, cân xứng hai bên, trọng lượng cơ thể dồn đều lên hai chân. Không ưỡn bụng và thắt lưng, cần giữ độ cong bình thường của cột sống đặc biệt là đoạn thắt lưng. Không nên đứng ở những tư thế cố làm cho thân mình cao lên đặc biệt là thói quen thường xuyên dùng giày hoặc guốc cao gót. Đối với những người bị thoát vị đĩa đệm cần hạn chế các động tác cúi làm gấp cột sống.
Ngồi: Khi ngồi nên ngồi trên ghế có chiều cao phù hợp với cơ thể mình để hai bàn chân đặt sát trên sàn nhà, khớp cổ chân, khớp gối, khớp háng hai bên vuông góc, lưng thẳng, tựa đều vào thành ghế phía sau, trọng lượng cơ thể dồn đều lên hai bên mông và hai chân. Những người đã bị đau lưng đặc biệt là thoát vị đĩa đệm không được ngồi xổm, hạn chế các tư thế làm gấp cột sống.
Khi bê hoặc nâng đồ vật lên: Khi muốn bê hoặc nâng một vật từ dưới đất lên cần đặc biệt chú ý đến tư thế của cột sống và thân mình, khoảng cách giữa đồ vật đó với cơ thể và sự phối hợp nhịp nhàng của động tác, cụ thể như sau:
- Hai bàn chân đứng cách nhau một khoảng rộng phù hợp để tạo chân đế vững chắc.
- Ngồi xổm xuống (bằng cách gấp khớp gối và khớp háng) không cúi gấp cột sống.
- Đưa đồ vật cần bê vào sát bụng, căng cơ bụng ra.
- Nâng đồ vật đó lên bằng cách đứng dậy. Không dùng cơ thắt lưng để nâng vật đó lên
- Giữ cho cột sống thẳng, không xoắn vặn trong khi thực hiện động tác.
- Giữ cho độ ưỡn của đoạn thắt lưng vẫn được duy trì ở mức bình thường.
Khi bê và mang đồ vật đi: Khi muốn bê và mang một vật nào đó đi chỗ khác, chúng ta cũng cần đặc biệt chú ý đến tư thế của cột sống và thân mình cũng như vị trí và khoảng cách của vật đó đối với cơ thể. Một số vấn đề cần chú ý như sau:
- Bê đồ vật cần mang đi như đã hướng dẫn ở trên
- Ôm chắc đồ vật đó bằng hai tay.
- Giữ đồ vật đó sát vào bụng, ở mức ngang ngực – thắt lưng.
- Giữ cột sống thẳng, giữ đoạn thắt lưng ở độ ưỡn bình thường.
- Bước đi bình thường, thoải mái, không bước xiêu vẹo, xoắn vặn.
Theo Vnmedia
Khắc phục chứng đau thắt lưng
Đau thắt lưng là một chứng bệnh của nhiều nguyên nhân khác nhau.
Đau thắt lưng gặp chủ yếu ở người trưởng thành và gây không ít phiền toái cho người bệnh cả trong cuộc sống, cả về sức khỏe.
Phải xác định được căn nguyên
Mọi người đều có thể mắc triệu chứng đau thắt lưng ngay cả khi tuổi còn rất trẻ. Đau thắt lưng do tác động cơ học là loại gặp chủ yếu ở lứa tuổi đã trưởng thành và người cao niên như thoái hóa cột sống thắt lưng, thoát vị đĩa đệm, gai đôi cột sống (cột sống thắt lưng, cùng cụt) hoặc do sỏi tiết niệu (sỏi thận, niệu quản, bàng quang).
Thoái hóa cột sống thắt lưng thường hay xảy ra ở vị trí sụn khớp và đĩa đệm bởi do trọng lực của cơ thể quá nặng tác động hàng ngày lên toàn bộ cột sống, trong đó cột sống thắt lưng chịu áp lực nhiều nhất (đứng hoặc ngồi làm việc nhiều giờ không vận động, không thay đổi tư thế như công việc văn phòng, lái xe, lái tàu đường dài...). Khi cột sống thắt lưng bị thoái hóa thì triệu chứng đau thắt lưng được thể hiện khá sớm và rất khó chịu mà buộc người bệnh phải đi khám.
Ngoài các nguyên nhân do thoái hóa cột sống thắt lưng thì mang vác nặng, thay đổi tư thế đột ngột hoặc bưng, bê vật nặng không cân xứng làm thoát vị đĩa đệm (lồi đĩa đệm) cũng là một trong các nguyên nhân gây đau thắt lưng nhiều nhất. Thoát vị đĩa đệm gây đau thắt lưng rất dữ dội, phải nằm bất động, không dám cựa quậy, đôi khi là phải cấp cứu. Đau thắt lưng có thể do viêm dây chằng, đĩa đệm, lao cột sống, ung thư cột sống, viêm khớp cùng chậu.
Mọi người đều có thể mắc triệu chứng đau thắt lưng ngay cả khi tuổi còn rất trẻ (Ảnh minh họa)
Nhiều trường hợp đau thắt lưng do viêm nhiễm ở một cơ quan lân cận khác trong cơ thể như viêm phần phụ (nữ giới), viêm dạ dày - tá tràng, viêm tiết niệu (do sỏi hoặc do vi khuẩn) hoặc sỏi đường tiết niệu. Các nguyên nhân này thường gây đau thắt lưng một cách âm ỉ (trong trường hợp sỏi niệu quản đôi khi gây đau dữ dội, được gọi là cơn đau quặn thận) và cùng lúc với các triệu chứng của bệnh chính (đau dạ dày, sỏi tiết niệu, viêm phần phụ ở nữ giới).
Chữa trị dựa trên triệu chứng
Đau thắt lưng chỉ là một triệu chứng của nhiều bệnh. Vì vậy, cần tìm hiểu kỹ về lý do xuất hiện đau thắt lưng (sau lao động nặng, ngồi ôtô hoặc xe máy bị sóc nhiều, bưng bê vật nặng sai tư thế...) và mối liên quan đến các triệu chứng khác (đầy hơi, trướng bụng, ợ hơi, chua, tiểu khó, tiểu đục, có máu...). Thông thường, cần chụp Xquang cột sống thắt lưng để xem có bị thoái hóa, viêm, tổn thương lao hay có bị chèn ép gì hay không, đồng thời có thể biết được có bị sỏi hay viêm đường tiết niệu (kèm thêm có siêu âm ổ bụng, xét nghiệm nước tiểu). Nếu thấy cần thiết (nghi thoát vị đĩa đệm) thì cần chụp cộng hưởng từ (MRI). Nếu có thêm các triệu chứng như đau thượng vị, ợ hơi, ợ chua thì nên kiểm tra dạ dày (nội soi hay chụp dạ dày có thuốc cản quang). Ở phụ nữ, nếu nghi ngờ có bệnh về phụ khoa thì cần kết hợp khám phụ khoa, siêu âm phần phụ để có hướng điều trị toàn diện hơn.
Khi bị đau thắt lưng nên làm gì?
Khi biết rõ nguyên nhân gây đau thắt lưng thì bác sĩ sẽ có chỉ định cụ thể trong điều trị. Tất nhiên có nhiều căn nguyên gây đau thắt lưng, sau khi phát hiện được sẽ có phương pháp điều trị thích hợp và giải quyết được nguyên nhân thì triệu chứng đau lưng cũng biến mất (sỏi đường tiết niệu có thể dùng các kỹ thuật thích hợp để tán sỏi hay mổ lấy sỏi, khi hết sỏi thì hết đau thắt lưng). Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp mặc dù biết rõ căn nguyên gây đau thắt lưng nhưng giải quyết triệt để căn nguyên đó không phải đơn giản trong ngày một, ngày hai hay trong vài ba tuần (thoái hóa cột sống, lồi đĩa đệm, lao cột sống...). Vì vậy, người bệnh cần kiên trì chữa trị, không nên quá nôn nóng hoặc tự mua nhiều loại thuốc khác nhau để điều trị. Nhiều nhà chuyên môn khuyên rằng khi biết rõ nguyên nhân gây đau thắt lưng thì cần tìm mọi cách để giải quyết nguyên nhân và sau khi đã điều trị khỏi thì không nên để tái phát nguyên nhân đó, bởi vì nếu để tái phát thì đau thắt lưng còn tăng hơn nhiều lần so với đau lần trước đó.
Ngoài việc tìm căn nguyên để điều trị thì các việc làm khác để hỗ trợ cũng rất cần thiết như tập thể dục nhẹ nhàng tùy theo sức mình và bệnh của mình. Đối với thoát vị đĩa đệm thì không thể tập thể dục như các bệnh nhân khác được mà cần phải tuân theo lời dặn, tư vấn của bác sĩ điều trị (đi bộ trên nền phẳng, không đi xe đạp, xe máy, ôtô những nơi gây xóc nhiều, mấp mô, nhiều ổ gà). Các động tác đi bộ hoặc tập thể dục cho người thoái hóa cột sống thắt lưng cũng rất cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị và theo dõi sức khỏe cho mình.
Việc dùng thuốc để điều trị căn nguyên gây đau thắt lưng không phải tùy tiện mà cần tuân thủ y lệnh một cách tuyệt đối của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự mua thuốc để điều trị hoặc cùng một lúc dùng đồng thời cả thuốc tây y và thuốc đông y. Trong điều kiện cho phép, có thể điều trị đông, tây y kết hợp (uống thuốc tây y kết hợp xoa bóp, châm cứu, bấm huyệt hoặc lý liệu pháp). Người bệnh cũng đừng quên đi khám bệnh định kỳ để được theo dõi bệnh một cách liên tục đề phòng bệnh tái phát. Ngoài ra, cần có chế độ ăn uống hợp lý, đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Sức khỏe và đời sống
Tại sao khi "lên đỉnh" là đau buốt thắt lưng? Tại sao đàn ông còn rất trẻ như tôi, chỉ 28 tuổi, mà sau mỗi lần "lên đỉnh" lại đau buốt và khó chịu vùng thắt lưng? Tôi bị bệnh gì và có phương cách nào chữa trị? Về các triệu chứng đau buốt vùng thắt lưng của bạn, có thể do hai nguyên nhân: Cơ năng hoặc có thể là dấu hiệu...