Mênh mang một cõi mộng vàng Tây Bắc

Từ dưới thung lũng nhìn lên, những thửa ruộng trĩu vàng cứ nối tiếp nhau lên cao, lên cao mãi, tựa như bậc thang bắc lên tầng trời.

Thu vàng năm trước, những cơn dông tháng 9 vừa ngớt hạt, tôi vội vã hành trình ngược lên Tây Bắc, băng qua những cung đèo, thung lũng ươm màu mơn man của những thửa ruộng bậc thang đang trổ đòng vào vụ…

Những thửa ruộng bậc thang bắc lên tầng trời

Mảnh ruộng vàng ươm xen kẽ vụ mùa

Phụ nữ vùng cao lên nương, lên rẫy trồng lúa, trồng ngô

Chia tay vội thu Hà Nội khi dịch Covid-19 tạm lắng xuống, chưa kịp ghé cây cơm nguội vàng, thăm cây bàng lá đỏ, đem theo nỗi vấn vương hương hoa sữa nồng nàn, tôi tiếp tục hành trình rong ruổi qua những cung đèo “lật bánh xèo” tìm về ngạt ngào hương lúa mới, của mùa vàng trên những thửa ruộng bậc thang vùng cao Tây Bắc.

Năm 2006, trẻ em vùng cao cắp sách đến trường đơn sơ

Bầy trẻ nhỏ năm xưa ấy 15 năm sau đã lớn khôn, tiếp tục quay trở về dựng xây bản làng ấm no, trù phú

Đó là một buổi chiều se lạnh, thời tiết miền cao mùa này thật dễ chịu kèm một ít sương mù bảng lảng giăng ngang con đường đất đỏ mòn vẹt dấu chân người. Vẳng nơi đầu dốc, tiếng ríu rít đùa vui của đám trẻ vùng cao tung tăng đến lớp.

Cũng đã khá lâu mới lại được nghe tiếng trống trường. Có lẽ, ở cái nơi xa xôi, tận mãi rẻo cao vùng núi Tây Bắc này tôi mới lại được nghe thanh âm rộn ràng của thuở còn đánh vần, vẽ chữ.

Nổi bật trong vẻ lam lũ của đám trẻ là ánh mắt đen láy, tràn đầy sức sống. Thương lắm những ánh mắt to tròn, mà đâu đó trong chúng, tôi lại bắt gặp chính mình trong buổi khai trường năm xưa.

Ngôi trường ở La Pán Tẩn ngày ấy, giờ đây đã khang trang sạch đẹp hơn

Sắc thu vàng Tây Bắc bên những thửa ruộng bậc thang bắt đầu vào vụ

Những ruộng lúa, nương ngô xen kẽ bắc lên tầng trời

Hành trình tiếp tục băng qua những cung đèo quanh co sườn núi

Thời gian lưu lại cùng đám trẻ lít nhít trôi vùn vụt lại phải chia tay. In đậm nơi đáy mắt khi rời xa, là ngôi trường sơn màu vàng ệch, cũ kỹ lênh khênh nơi dốc núi, và phía sau có hàng tre, khóm trúc kẽo kẹt đu đưa trong gió. Nơi có những khoảnh ruộng nhỏ tẹo lưa thưa gốc rạ và người dân đang cần cù đập lúa trên những thửa ruộng bắc thang lên tầng trời.

Ngôi trường nhỏ ngày qua ngày đón đưa bầy trẻ ríu rít buổi đến trường – ngôi nhà chung thân thương mộc mạc ở La Pán Tẩn có những nhà giáo, thầy cô đang gieo mầm cho những ước mơ, cho sức sống mới.

Ở nơi nắng nghiêng sườn núi

Thoảng đưa trong gió, giai điệu ngọt ngào thuở cắp sách đến trường, cọ xòe ô che nắng, râm mát đường em đi…

Hôm qua em tới trường, mẹ dắt tay từng bước

Hôm nay mẹ lên nương một mình em tới lớp

Hương rừng thơm đồi vắng, nước suối trong thầm thì

Cọ xòe ô che nắng, râm mát đường em đi…

Chia tay các bạn nhỏ mà lòng không khỏi bồi hồi

Những đôi mắt thơ ngây tiễn tôi đến tận cuối con dốc nhỏ nơi cuối đường. Khuất sau hàng tre, khóm trúc là hương đồng cỏ nội mộc mạc, của ruộng bậc thang vẫy chào trong nồng nàn hương lúa mói.

Nắng chao nghiêng sườn núi ươm vàng thửa ruộng bậc thang

Hương lúa mới quyện lẫn trong mù sương

Không gì tuyệt hơn giữa đồi núi trập trùng ngập tràn trong màu vàng ruộm lúa nương trải dài suốt cung đường từ Mù Cang Chải, Tú Lệ, Cao Phạ (tỉnh Yên Bái) đến La Pán Tẩn, Dế Su Phình, Chế Cu Nha (tỉnh Lào Cai).

Đứng dưới thung lũng ngước nhìn lên, những thửa ruộng cứ nối tiếp nhau lên cao mãi, tựa như bậc thang bước lên tầng trời. Còn khi nhìn từ trên cao, đường cong của những ô ruộng mềm mại lại như những con sóng nửa xanh nửa vàng đang vỗ vào phía chân núi xa.

Đồng bào Dao thu hoạch lúa nương

Trẻ em vùng cao xúng xính trong chiếc váy xòe Mông

Nụ cười miền sơn cước mộc mạc đến lạ

Mùa lúa chín, bà con đồng bào H’Mông, Dao, Hà Nhì,… vùng cao nhộn nhịp, hối hả lên nương gặt thành quả cho một mùa no ấm.

Trên thảm vàng ươm những bông lúa trĩu cành là màu lam chàm mộc mạc cùng khăn đội đầu thắm đỏ của người Dao hòa cùng sắc thổ cẩm của váy H’Mông sặc sỡ, nhộn nhịp nổi bật trên nền ruộng bậc thang trong buổi hoàng hôn nhạt màu nắng.

Tất bật việc đồng áng, gặt lúa rồi đập lúa thủ công trước khi mang về nhà, họ cứ từng ngày như con ong cần mẫn cho đến khi cả thung lũng và triền núi chỉ còn trơ lại những gốc rạ, ráng chiều mịt mù trong khói rơm bay.

Khung cảnh vùng cao Tây Bắc mùa lúa chín đẹp như tranh vẽ

Lúa đã trổ đòng tại ruộng móng ngựa – Mù Cang Chải, Yên Bái

Ruộng mâm xôi ở La Pán Tẩn ươm vàng màu lúa chín

Những đoạn đường tiếp nối những cung đèo, quanh co ẩn hiện vào mù sương. Ruộng bậc thang rực vàng vụ mùa nơi rẻo cao với những địa danh, cung đường chỉ cần nghe tên là đã có thể tưởng tượng ra sắc màu miên man của lúa chín, của nắng thu chan hòa, rực rỡ lên khắp núi rừng, của hương lúa thơm ngào ngạt ươm trong gió và ngày cuối cùng của chuyến hành trình cũng gần kề.