Mẹ nhiễm HIV: Nuôi con bằng sữa mẹ có kiểm soát hay sữa thay thế?

BS. Nguyễn Ngọc Hưng05:02 18/11/2025

Nhờ tiến bộ trong điều trị HIV, phụ nữ nhiễm HIV vẫn có thể mang thai và sinh con khỏe mạnh nếu tuân thủ điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) và được chăm sóc y tế phù hợp.

Tuy nhiên, lựa chọn nuôi con bằng sữa mẹ hay sữa thay thế cần được tư vấn kỹ lưỡng và cá thể hóa cho từng trường hợp.

1. Nuôi con bằng sữa mẹ và nguy cơ lây truyền HIV

HIV có thể lây từ mẹ sang con trong ba giai đoạn: Khi mang thai, trong lúc sinh và trong thời kỳ cho con bú. Nếu không được điều trị, nguy cơ lây nhiễm HIV qua sữa mẹ có thể từ 5 – 20%. Tuy nhiên, khi mẹ tuân thủ điều trị ARV đúng phác đồ và đạt tải lượng virus không phát hiện được, nguy cơ lây truyền giảm xuống rất thấp, gần như bằng 0. Do đó, việc tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ hay sữa thay thế cho mẹ nhiễm HIV là rất quan trọng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo rằng, phụ nữ nhiễm HIV nên tiếp tục cho con bú trong 6 tháng đầu, nếu bản thân đang điều trị ARV ổn định, tải lượng virus được kiểm soát và không có điều kiện thay thế sữa mẹ an toàn. Việc ngừng cho bú sớm hoặc pha trộn giữa sữa mẹ và sữa công thức có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và suy dinh dưỡng ở trẻ.

Việc tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ cho mẹ nhiễm HIV là rất quan trọng.

2. Khi nào nên chọn sữa thay thế hoàn toàn?

Trường hợp mẹ không thể hoặc không muốn tiếp tục cho con bú, hoặc không tuân thủ điều trị ARV đều đặn, có tổn thương vú (nứt đầu ti, viêm tuyến vú), hay tải lượng virus HIV chưa được kiểm soát, việc nuôi con bằng sữa thay thế hoàn toàn (sữa công thức) là lựa chọn an toàn hơn.

Tuy nhiên, sữa thay thế chỉ nên áp dụng khi đảm bảo đủ 5 tiêu chí AFASS do WHO đưa ra:

- Acceptable (Chấp nhận được): Gia đình, cộng đồng chấp nhận việc không cho bú mẹ.

- Feasible (Khả thi): Người mẹ có khả năng pha sữa đúng cách, có thời gian chăm sóc.

- Affordable (Có thể chi trả): Đủ điều kiện kinh tế để mua sữa liên tục.

Video đang HOT

- Sustainable (Duy trì được): Nguồn sữa thay thế đảm bảo lâu dài.

- Safe (An toàn): Có nguồn nước sạch và điều kiện vệ sinh để pha sữa.

Nếu không đảm bảo đủ các điều kiện này, cho bú mẹ có kiểm soát vẫn là lựa chọn tốt hơn, với sự giám sát y tế chặt chẽ.

Với điều trị ARV hiệu quả và tư vấn dinh dưỡng đúng cách, phụ nữ nhiễm HIV hoàn toàn có thể sinh con khỏe mạnh và không nhiễm HIV.

Dù lựa chọn sữa mẹ hay sữa thay thế, yếu tố quan trọng nhất vẫn là duy trì điều trị ARV, tuân thủ hướng dẫn y tế và đảm bảo vệ sinh, dinh dưỡng an toàn cho trẻ.

3. Điều trị ARV – yếu tố then chốt bảo vệ trẻ sơ sinh

Thuốc kháng virus (ARV) giúp giảm tải lượng virus HIV trong máu mẹ xuống mức không phát hiện được, từ đó ngăn chặn lây truyền sang con trong thai kỳ, khi sinh và khi bú. Bộ Y tế Việt Nam hiện khuyến cáo tất cả phụ nữ nhiễm HIV mang thai hoặc cho con bú phải được điều trị ARV suốt đời, bất kể số lượng tế bào CD4 hay giai đoạn bệnh.

Trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HIV cũng cần được uống dự phòng ARV ngay sau sinh, xét nghiệm HIV định kỳ, và theo dõi sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Việc lựa chọn hình thức nuôi con phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, khả năng tuân thủ điều trị và điều kiện sống của từng người mẹ. Vì vậy, phụ nữ nhiễm HIV cần được tư vấn đầy đủ, riêng biệt bởi bác sĩ sản khoa, bác sĩ điều trị HIV và chuyên gia dinh dưỡng trước và sau sinh.

Cán bộ y tế có vai trò hướng dẫn mẹ cách:

- Duy trì điều trị ARV đúng liều, đúng giờ.

- Giữ vệ sinh vú, phòng tránh nứt đầu ti, viêm tuyến vú.

- Theo dõi tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ.

- Ngừng cho bú đúng thời điểm, chuyển sang ăn dặm và sữa thay thế phù hợp.

4. Giảm kỳ thị – nâng cao chất lượng chăm sóc

Kỳ thị vẫn là rào cản lớn khiến nhiều phụ nữ nhiễm HIV ngại chia sẻ tình trạng bệnh hoặc không đến cơ sở y tế. Điều này làm tăng nguy cơ lây truyền và mất cơ hội được chăm sóc thích hợp. Ngành y tế cần tăng cường truyền thông cộng đồng, đào tạo nhân viên y tế về tư vấn an toàn và bảo mật thông tin, giúp người bệnh tự tin tiếp cận điều trị, sinh con và nuôi con an toàn.

Với điều trị ARV hiệu quả và tư vấn dinh dưỡng đúng cách, phụ nữ nhiễm HIV hoàn toàn có thể sinh con khỏe mạnh và không nhiễm HIV. Dù lựa chọn sữa mẹ hay sữa thay thế, yếu tố quan trọng nhất vẫn là duy trì điều trị ARV, tuân thủ hướng dẫn y tế và đảm bảo vệ sinh, dinh dưỡng an toàn cho trẻ.

ARV Chìa khóa giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con

Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bằng thuốc kháng virus (ARV) là phương pháp hiệu quả hàng đầu hiện nay.

Không chỉ ngăn chặn sự lây truyền, ARV còn đem lại lợi ích toàn diện cho sức khỏe của cả mẹ và bé.

1. Tác dụng của điều trị ARV trong việc ức chế HIV

ARV là thuốc có khả năng ức chế sự nhân lên của virus HIV trong cơ thể. Khi người mẹ nhiễm HIV được điều trị ARV, tải lượng virus trong máu sẽ giảm xuống mức rất thấp, thậm chí không phát hiện được bằng xét nghiệm thông thường. Nhờ vậy, nguy cơ HIV truyền sang con gần như bị loại bỏ.

Việc kiểm soát tải lượng virus không chỉ giảm khả năng lây truyền mà còn giúp hệ miễn dịch của người mẹ được bảo vệ, tránh các biến chứng trong thai kỳ và nâng cao chất lượng sống.

Nếu được phát hiện sớm và điều trị ARV đúng cách, tỷ lệ lây truyền tử mẹ sang con có thể giảm xuống mức rất thấp.

2. Hiệu quả dự phòng: Từ nguy cơ cao đến mức gần như bằng 0

Trước đây, khi chưa có can thiệp bằng ARV, nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con dao động từ 15% đến 45%, tùy thuộc vào việc mẹ có cho con bú hay không. Tuy nhiên, với điều trị ARV đúng phác đồ và được thực hiện đầy đủ trong suốt thai kỳ, sinh nở và giai đoạn sau sinh, tỷ lệ lây truyền có thể giảm xuống còn dưới 5%, thậm chí dưới 2% nếu phát hiện và can thiệp sớm.

Tại Việt Nam, chương trình điều trị dự phòng bằng ARV đã giúp hàng ngàn trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV hoàn toàn khỏe mạnh và âm tính với virus.

3. Điều kiện để đạt hiệu quả cao nhất

Để điều trị ARV đạt hiệu quả tối ưu trong phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con, cần đảm bảo các yếu tố sau:

Phát hiện sớm HIV: Xét nghiệm HIV nên được thực hiện sớm, lý tưởng trong 3 tháng đầu thai kỳ, giúp can thiệp kịp thời.

Bắt đầu điều trị ARV đúng thời điểm: Càng sớm càng tốt, tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tuân thủ điều trị nghiêm ngặt: Dùng thuốc đúng giờ, không bỏ liều, tái khám và xét nghiệm tải lượng virus định kỳ để theo dõi hiệu quả.

Lựa chọn phương thức sinh và nuôi con an toàn: Dưới sự tư vấn của nhân viên y tế, người mẹ có thể sinh thường hoặc sinh mổ phù hợp với tình trạng sức khỏe. Nếu điều trị hiệu quả và tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, mẹ vẫn có thể nuôi con bằng sữa mẹ an toàn với sự theo dõi y tế chặt chẽ.

4. ARV bảo vệ mẹ và bé góp phần chấm dứt lây truyền HIV trong cộng đồng

Hiệu quả của ARV không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ trẻ khỏi lây nhiễm HIV mà còn giúp người mẹ duy trì sức khỏe, sống lâu dài, chăm sóc và nuôi dạy con tốt hơn. Việc chứng kiến những đứa trẻ khỏe mạnh được sinh ra từ mẹ nhiễm HIV là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của y học hiện đại. Điều này góp phần:

- Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với phụ nữ nhiễm HIV.

- Tăng niềm tin của người bệnh vào hệ thống y tế.

- Khuyến khích phụ nữ mang thai chủ động xét nghiệm HIV và điều trị sớm.

- Và quan trọng nhất là từng bước chấm dứt lây truyền HIV từ mẹ sang con trong cộng đồng.

Có thể nói, ARV chính là chiếc chìa khóa vàng để bảo vệ tương lai của những đứa trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV. Khi mỗi người mẹ được tiếp cận điều trị sớm và đúng cách, cánh cửa khép lại với HIV cũng chính là lúc cuộc sống mới mở ra trọn vẹn, khỏe mạnh và đầy hy vọng.

Người mẹ mắc HIV/AIDS vẫn có thể sinh con khỏe mạnh Nhiều năm qua, ngành y tế đã triển khai chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con nhằm giúp các bà mẹ có HIV sinh ra những đứa con khỏe mạnh, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân được cải thiện sức khỏe nếu được tiếp cận điều trị sớm. Lây truyền HIV từ mẹ sang con...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Đối tượng giết người trong đêm Giáng sinh bị bắt khi đang trốn sang Campuchia00:50

Vụ tai nạn kinh hoàng ở Đồng Tháp: Bắt tạm giam tài xế xe giường nằm09:27

Vụ kẹo Kera "lật mặt" đường dây đứng sau, 100 bị can bị truy tố52:53

Miss Cosmo làm điều đặc biệt cho LGBT, Hương Giang vả mặt MU, 1 thí sinh bỏ về?02:36

Lý do 67 ô tô đâm liên hoàn trên cao tốc Nhật Bản gây chết người04:15

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Vì sao phụ nữ trung niên cần 'nuôi dưỡng' lại hệ vận động?

04:54:31 28/12/2025

Kết quả thăm khám cho thấy mật độ xương của bà đã bắt đầu giảm, khối cơ thấp hơn so với độ tuổi, kèm theo thiếu hụt một số vi chất quan trọng cho hệ vận động.

5 món ăn bài thuốc tăng sức đề kháng cho người cao tuổi trong mùa lạnh

04:30:28 28/12/2025

Sức đề kháng suy giảm có thể khiến người cao tuổi dễ mắc các bệnh như cảm cúm, viêm đường hô hấp và các vấn đề về tim mạch trong mùa lạnh. Để bảo vệ sức khỏe, việc tăng sức đề kháng là vô cùng quan trọng.

3 đồ uống âm thầm tàn phá não bộ mà nhiều người trẻ đang uống hằng ngày

04:27:57 28/12/2025

Một số nghiên cứu còn cho thấy, người uống nước ngọt thường xuyên có nguy cơ teo não nhanh hơn, đặc biệt ở vùng hồi hải mã - khu vực liên quan trực tiếp đến trí nhớ. Đây cũng là vùng bị tổn thương sớm ở bệnh Alzheimer.

Phụ nữ tuổi 40 nên làm gì để bảo vệ buồng trứng?

04:25:27 28/12/2025

Đối với phụ nữ trên 40 tuổi, một khi xuất hiện rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là các trường hợp bất thường như thời gian vô kinh quá dài, máu kinh ra nhiều hoặc ra máu nhỏ giọt không dứt, cần nhanh chóng đi khám phụ khoa.

Những loại trái cây càng ăn thận càng khỏe

04:21:04 28/12/2025

Táo là loại trái cây quen thuộc nhưng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thận. Táo giàu chất xơ hòa tan, giúp cải thiện tiêu hóa và hỗ trợ đào thải chất thải qua đường ruột, từ đó gián tiếp giảm áp lực cho thận.

Nhóm người dễ mất nước trong mùa lạnh

04:17:36 28/12/2025

Nhiều người uống ít nước vào mùa lạnh vì không thấy khát, nhưng các bác sĩ cảnh báo mất nước mùa đông có thể gây mệt mỏi và tăng nguy cơ bệnh tật.

Tiêm filler vì "tập gym đùi xấu", cô gái mất 400 triệu đồng xử lý tai biến

23:15:50 27/12/2025

Thấy hõm đùi bị hóp lại, xấu đi sau thời gian tập gym, cô gái 29 tuổi đến spa tiêm filler vào vùng đùi để cải thiện thẩm mỹ, nhưng lại gặp biến chứng nặng nề, phải điều trị với số tiền khổng lồ.

Rửa rau ngâm muối bao lâu là đủ sạch mà không làm nát rau?

12:38:15 27/12/2025

Bước rửa lại bằng nước sạch sau khi ngâm muối là rất quan trọng, giúp loại bỏ lượng muối dư và các tạp chất đã bong ra. Quan trọng nhất vẫn là chọn rau tươi, rõ nguồn gốc, rửa đúng cách, không lạm dụng bất kỳ phương pháp làm sạch nào.

5 không khi dùng mì ăn liền để tránh đường huyết tăng vọt

12:33:10 27/12/2025

Mì ăn liền không phải là thực phẩm cấm tuyệt đối nhưng chỉ nên dùng vừa phải. Việc ăn thường xuyên, đặc biệt là ăn sai cách, có thể khiến thận bị tổn hại sớm và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Người đàn ông 20 tuổi tử vong sau khi ăn món "vạn người mê" theo cách lạ

08:27:16 27/12/2025

Kinh khủng hơn bacillus cereus còn khiến người ăn phải xuất hiện triệu chứng ngộ độc chỉ 30 phút sau khi ăn. Các triệu chứng khi xuất hiện có thể từ nhẹ chuyển biến thành nặng, kéo dài trong 24 giờ.

Nhọ nồi: Vì sao được dân gian tin dùng trong chữa bệnh?

23:23:06 26/12/2025

Nhọ nồi - còn gọi là cỏ mực hay hạ liên thảo, là loài cây mọc dại khá phổ biến ở Việt Nam, thường gặp tại những nơi ẩm thấp như bờ ruộng, mương nước, ao hồ.

7 lợi ích sức khỏe khi ăn súp lơ trắng mỗi ngày

23:19:37 26/12/2025

Gan là cơ quan giải độc chính của cơ thể và súp lơ cung cấp các công cụ cần thiết để gan làm việc đó. Các enzyme có trong loại rau này hỗ trợ quá trình phân hủy và đào thải độc tố ra khỏi cơ thể một cách tự nhiên và hiệu quả.