Màu nước tiểu tiết lộ gì về sức khỏe?
Màu nước tiểu có thể cho biết sức khỏe thế nào, trong đó gồm vấn đề về gan.
Viêm gan bí ẩn đã xuất hiện ở ít nhất 23 quốc gia và vùng lãnh thổ, tập trung ở các nước châu Âu và bắt đầu xuất hiện ở châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương và Đông Nam Á.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), đến 6/5, toàn thế giới ghi nhận ít nhất 300 trường hợp trẻ em mắc bệnh. Trước tình hình đó, bên cạnh việc giữ bình tĩnh, cập nhật thông tin từ các nguồn uy tín, người dân cũng nên tìm hiểu một số kiến thức về căn bệnh này. Dưới đây là một số dấu hiệu gợi ý tình trạng tổn thương tế bào gan.
Nước tiểu sẫm màu như trà đặc
Nước tiểu bình thường có màu vàng nhạt đến màu hổ phách đậm nhờ urochrome. Các sắc tố và các hợp chất khác nhau có trong thực phẩm và các loại thuốc nhất định có thể thay đổi màu sắc của nước tiểu.
Nước tiểu màu như trà cho thấy vấn đề về gan. Nếu có viêm nhiễm, khối u, sỏi… nước tiểu đổi màu vàng. Khuyến cáo bệnh nhân khi thấy nước tiểu xuất hiện màu vàng thường xuyên kèm theo vàng da, mệt mỏi, bụng khó chịu và đau đớn, cần kịp thời làm các xét nghiệm liên quan đến gan.
Lưu ý một số dấu hiệu gợi ý tình trạng tổn thương tế bào gan. (Ảnh minh họa: Vinmec)
Vàng da
Một dấu hiệu cảnh báo cổ điển cho bệnh gan là vàng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng. Vàng da, vàng mắt là dấu hiệu đặc hiệu của bệnh gan, do gan không chuyển hóa và thanh thải được sắc tố mật có tên là bilirubin.
Khi chức năng gan bình thường thì lượng bilirubin tự do trong máu sẽ được gan chuyển hóa thành dạng kết hợp và thải trừ ra ngoài, khi chức năng gan suy giảm, lượng bilirubin tự do dư thừa nhiều trong máu, gây nên tình trạng vàng da, vàng mắt này.
Mệt mỏi, chán ăn
Video đang HOT
Mệt mỏi và kiệt sức thường được cho là dấu hiệu liên quan đến các vấn đề về gan. Khi gan không khỏe mạnh, việc loại bỏ các độc tố trong máu sẽ không được hiệu quả. Hơn nữa, gan là nơi chuyển hóa, tổng hợp và dự trữ của hầu hết các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Do đó, khi gan bị tổn thương, cơ thể sẽ rất mệt mỏi và chán ăn.
Đau bụng vùng dưới sườn phải
Gan nằm ở vị trí hạ sườn phải trong khu vực ổ bụng của người. Khi gan bị tổn thương, bệnh nhân thường đau ở vị trí này khi bị một vật ấn vào. Ngoài ra còn một số triệu chứng khác như Buồn nôn và nôn, Phân nhạt màu, Đau khớp, Sốt,…
Uống rượu khoa học: Người khoẻ mạnh có thể uống tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới và với phụ nữ có thể uống tối đa một ly mỗi ngày.
Tránh các hành vi nguy hiểm như: Dùng chung kim tiêm, không sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Nếu xăm hình hoặc xuyên khuyên trên cơ thể thì hãy chọn nơi thực hiện đảm bảo an toàn và vệ sinh.
Tiêm phòng: Trong trường hợp có nguy cơ nhiễm bất kỳ loại virus viêm gan nào thì hãy nhờ sự trợ giúp của bác sĩ để tiêm vaccine viêm gan A và viêm gan B.
Sử dụng thuốc phù hợp: Dùng thuốc kê đơn và không kê đơn khi cần thiết với liều khuyến nghị. Không nên trộn thuốc với rượu. Nếu muốn sử dụng rượu thuốc hãy nhờ tới sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng.
Tránh tiếp xúc với máu và chất dịch cơ thể cử người khác.
Sử dụng hóa chất cẩn thận: Khi phun hoá chất như thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, sơn và các hóa chất độc hại khác cần phải sử dụng bảo hộ lao động như đeo găng tay, đội mũ, mặc quần áo dài và đeo khẩu trang.
Duy trì cân nặng: Béo phì có thể là yếu tố nguy cơ gây nên bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Phát hiện nguyên nhân gây viêm gan bí ẩn ở trẻ em
Nhóm chuyên gia tại Israel cho rằng viêm gan bí ẩn là do hội chứng viêm đa hệ hậu COVID-19, cơ thể phản ứng quá mức với nCoV.
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Trẻ em Schneider, Trung tâm Y tế Rabin - Bệnh viện Beilinson, Trung tâm Y tế Rambam và Đại học Tel Aviv, Israel phát hiện nguyên nhân gây viêm gan bí ẩn ở trẻ em trong nhiều tháng nay là hậu quả của hậu COVID-19. Kết quả này được công bố trên tạp chí Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition.
Do ảnh hưởng của hội chứng viêm đa hệ
Nhóm tác giả cho rằng tổn thương gan đã được ghi nhận ở người lớn mắc COVID-19 nghiêm trọng. Họ cho rằng trẻ em có thể bị ảnh hưởng bởi hội chứng viêm đa hệ (MIS-C) hậu COVID-19. Hậu quả là gây tổn thương đến gan. Tổn thương gan hậu COVID-19 cũng ngày càng gia tăng ở người lớn.
Tại Israel, 12 ca mắc viêm gan bí ẩn đã được ghi nhận từ tháng 4 đến nay.
Nghiên cứu mới của Israel phân tích 5 bệnh nhân nhập viện tại Trung tâm Y tế Trẻ em Schneider vào năm 2021 do chấn thương gan. Tất cả đều có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 trước khi có triệu chứng viêm gan.
Nghiên cứu mới cho rằng COVID-19 là căn nguyên của làn sóng viêm gan bí ẩn. (Ảnh: Freepik)
Ca đầu tiên là bé sơ sinh 3 tuổi, nhập viện vì suy gan cấp tính sau 21 ngày có chẩn đoán mắc COVID-19. Sau đó 11 ngày, em được ghép gan. Bệnh nhi này âm tính với virus adeno, Epstein-Barr, cytomegalovirus (CMV) và herpes simplex.
Bệnh nhi thứ hai 5 tháng tuổi, nhập viện trong tình trạng sốt, vàng da, gan to, trở nặng nhanh và phải ghép gan ngay. Em bé có kết quả dương tính với cả virus adeno và SARS-CoV-2. Sau khi ghép tạng, bệnh nhi cũng cho thấy em đã mắc CMV.
Bệnh nhân thứ ba là cậu bé 8 tuổi hoàn toàn khỏe mạnh trước khi mắc viêm gan bí ẩn. Em dương tính với virus corona trước khi bị tổn thương gan. Khoảng 130 ngày sau khi mắc COVID-19, bé trai bị đau bụng, nôn mửa, vàng da. Trường hợp này không nhiễm adeno.
Bệnh nhân thứ tư là bé trai 8 tuổi, bắt đầu bị đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và vàng da sau khoảng 90 ngày được chẩn đoán mắc COVID-19. Em cũng không nhiễm virus adeno.
Bệnh nhân thứ năm là cậu bé 13 tuổi có tiền sử khỏe mạnh. Sau khi có triệu chứng mệt mỏi, tiêu chảy, vàng da và đau bụng, em được xét nghiệm COVID-19 và cho kết quả dương tính. 53 ngày sau khi nhiễm nCoV, em nhập viện trong tình trạng nôn mửa, đau bụng, vàng da, gan to và tổn thương gan. Trong thời gian nằm viện, em cần được ghép gan. Sau khi phẫu thuật, cậu bé có kết quả dương tính với CMV và adeno.
Nghiên cứu cũng ghi nhận hai em bé (8 và 13 tuổi) bị viêm gan cấp tính với tình trạng ứ mật. Hai trẻ sơ sinh bị suy gan cấp tính. Các bệnh nhi có triệu chứng COVID-19 nhẹ hoặc không triệu chứng trước khi có vấn đề về gan.
Không bệnh nhân nào bị COVID-19 nghiêm trọng. Do đó, nhóm tác giả kết luận tổn thương gan có thể là do nCoV trực tiếp gây ra thông qua thụ thể ACE2 - "ổ khóa" mà chúng dùng để liên kết và xâm nhập vào tế bào.
Cơ chế khác có thể gây ra tổn thương gan là hệ thống miễn dịch phản ứng kém hoặc phản ứng quá mức với nhiễm trùng. Các bệnh tự miễn dịch và tự gây viêm như MIS-C có thể dẫn tới viêm gan. Tình trạng này đã được báo cáo ở cả trẻ em, thanh thiếu niên mắc COVID-19 kéo dài.
Tình trạng viêm và phản ứng miễn dịch bất thường cũng có thể gây suy giảm sức khỏe của người bệnh, khiến họ dễ mắc bệnh hơn. Bệnh nhân thứ hai trong nghiên cứu mắc hội chứng viêm toàn thân (chứng tăng bạch cầu lymphocytic thứ phát - HLH). Điều này củng cố cho giả thuyết tổn thương gan là do trung gian miễn dịch.
Các nhà khoa học kết luận nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan cấp tính bí ẩn trong thời gian gần đây là phản ứng miễn dịch sau nhiễm nCoV như MIS-C hoặc phản ứng miễn dịch bất thường với virus khiến cơ thể nhiễm những tác nhân khác như adeno.
Ít nhất 10 trẻ đã qua đời vì bệnh viêm gan bí ẩn mới bùng phát. (Ảnh: CDC)
Cộng đồng y tế toàn cầu tiếp tục điều tra
Đầu tháng 4, Vương quốc Anh báo cáo về làn sóng viêm gan bí ẩn không rõ nguyên nhân ở trẻ em khỏe mạnh. Từ đó, WHO đã ghi nhận hơn 700 ca mắc tại 34 quốc gia. WHO đánh giá nguy cơ toàn cầu từ các trường hợp viêm gan không rõ nguyên nhân là trung bình.
WHO và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho rằng virus adeno có thể là nghi phạm. Bởi một số bệnh nhân bị nhiễm virus này. Ở Anh, 68% trường hợp có xét nghiệm dương tính với adeno.
" Đây là lần đầu tiên chúng ta thấy nhiều trường hợp viêm gan cấp tính nặng như vậy", TS Philippa Easterbrook, Trưởng nhóm kỹ thuật của nhóm sự cố tại trụ sở của WHO, nhận định.
Cơ quan An ninh Y tế Vương Quốc Anh (UKHSA) sẽ công bố những phát hiện sơ bộ về các trường hợp viêm gan cấp tính vào ngày 16/6.
Viêm gan bí ẩn ở trẻ em có thể liên quan tới siêu kháng nguyên COVID-19 Theo nghiên cứu mới nhất đăng tải trên tạp chí y học uy tín Lancet, hơn 300 ca viêm gan bí ẩn trên toàn cầu có thể do siêu kháng nguyên COVID-19 gây ra. Hơn 300 ca viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân (hay thường biết tới là căn bệnh viêm gan bí ẩn) ở trẻ em tại hơn 20 quốc...