Mạnh tay “cứu” nền kinh tế
Các bước họp bàn đầu tiên về “gói hỗ trợ lần 2″ cho nền kinh tế đã chính thức được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng.
“Gói hỗ trợ lần 2″ được kỳ vọng phải bao quát toàn diện các đối tượng, phải đủ lớn, đủ mạnh để tác động ngay, kích thích tăng trưởng kinh tế.
Lần này, kỳ vọng của người đứng đầu cơ quan tham mưu cho Chính phủ về các giải pháp điều hành kinh tế là, gói hỗ trợ phải bao quát toàn diện các đối tượng, phải đủ lớn, đủ mạnh để tác động ngay, kích thích tăng trưởng kinh tế. Và không chỉ là kích thích tăng trưởng kinh tế, gói hỗ trợ này – như khẳng định của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng – là phải đảm bảo đa mục tiêu, phải gắn với quản lý, tái cơ cấu các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế.
Có nghĩa, gói hỗ trợ sẽ không chỉ hướng đến mục tiêu trước mắt, nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất – kinh doanh, cho những người dân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng, mà còn hướng đến các mục tiêu dài hạn hơn, tái cơ cấu để đặt nền tảng cho giai đoạn phát triển hậu Covid -19.
Gói hỗ trợ này, vì thế, dù mới chỉ có những phác thảo ban đầu, song sẽ không đơn thuần là sự “kéo dài thời hạn” các chính sách hỗ trợ hiện có, như giãn, hoãn nộp thuế, cơ cấu lại thời gian trả nợ, giảm lãi suất… nữa, mà còn là các chính sách “mạnh tay” hơn.
Chẳng hạn, có thể có thêm các hình thức như phát phiếu chiết khấu, phiếu mua hàng, hoặc Chính phủ mua hàng phân phối cho người dân chịu ảnh hưởng bởi việc giãn cách xã hội, cho hộ nghèo, cho đối tượng chính sách… Đây là cách vừa hỗ trợ an sinh xã hội cho người dân một cách hiệu quả, vừa để kích cầu tiêu dùng nội địa.
Ờ thời điểm hiện nay, kích cầu tiêu dùng nội địa là một trong những biện pháp quan trọng để kích thích tăng trưởng kinh tế, cùng với thúc đẩy xuất nhập khẩu và tăng cường giải ngân vốn đầu tư công.
Dễ hiểu vì sao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất cần có một “gói hỗ trợ lần 2″ như vậy. Khi “làn sóng” Covid-19 thứ hai ập đến, nền kinh tế Việt Nam – vốn đang bị tác động nghiêm trọng vì Covid-19 lần một và chưa kịp hồi phục – đã tiếp tục gánh chịu những tổn thất lớn. Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ đợt 1, bao gồm cả gói hỗ trợ an sinh xã hội 62.000 tỷ đồng, được cho là “chưa đủ ngấm”. Nhiều người dân, nhiều doanh nghiệp còn chưa kịp nhận được các chính sách hỗ trợ này.
Video đang HOT
Bởi thế, vấn đề ở “gói hỗ trợ lần 2″ này, không chỉ như Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói, là cần “đủ lớn, đủ mạnh”, mà quan trọng hơn, là xác định đúng đối tượng được hỗ trợ, thực thi nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả trong thực tế.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng tính toán rằng, với GDP khoảng 300 tỷ USD, Việt Nam có thể mạnh dạn tính toán đến việc chi tới 10% GDP, tức tương đương khoảng 30 tỷ USD, để ra thêm các gói hỗ trợ cho người dân, cho nền kinh tế. Có nghĩa rằng, vấn đề không hẳn nằm ở nguồn lực, mà nằm ở khâu thiết kế chính sách và thực thi.
Ở đây, có một câu chuyện cũng cần được nhắc tới. Đã hơn 8 tháng trôi qua kể từ khi ca t.ử v.ong đầu tiên ở Vũ Hán (Tung Quốc) được công bố, đến giờ phút này, chắn chắn, không còn quốc gia nào trên thế giới nghĩ rằng, Covid-19 chỉ như một bệnh dịch sẽ nhanh chóng qua đi như dịch SARS hồi năm 2003 nữa. Cũng vì thế, nhiều quốc gia đã tính đến phương án “sống chung” với Covid -19.
Việt Nam cũng đã nhấn mạnh về một “trạng thái bình thường mới”. Nhưng khi đã xác định Covid -19 chưa biết khi nào mới chấm dứt, kể cả khi vaccine đang bắt đầu được sản xuất, trước mắt ở Nga, thì một mặt phải xác định “sống chung an toàn với Covid-19″, mặt khác phải nhanh chóng có kế sách, có chiến lược phát triển mới.
Thế giới rồi sẽ khác đi rất nhiều sau Covid-19. Cấu trúc kinh tế mới sẽ hình thành. Cùng với các giải pháp cứu trợ, thì cũng rất cần có bước chuẩn bị dài hơi hơn cho sự phát triển của nền kinh tế thời kỳ “hậu” Covid -19.
Gói hỗ trợ mới phải đủ mạnh để cứu doanh nghiệp
Gói hỗ trợ mới đang được các bộ ngành xem xét đòi hỏi phải "đặc biệt" để có thể cứu doanh nghiệp và nền kinh tế trước đại dịch Covid-19.
Việt Nam dù đã khống chế tốt dịch Covid-19 ở giai đoạn 1, bước đầu có sự hồi phục ở nhiều lĩnh vực nhưng làn sóng Covid-19 thứ 2 khiến người dân, doanh nghiệp (DN) khó khăn nhiều hơn.
Chưa đạt kỳ vọng
Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) cho thấy đại dịch đã tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến hầu hết các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là các ngành hàng không, du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống... Nhiều DN phá sản, giải thể, tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô, trong khi thu nhập, lao động, việc làm bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm tăng nhanh.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ người dân, DN trong sản xuất, kinh doanh như gia hạn nộp t.iền thuế, t.iền thuê đất; miễn, giảm một số loại phí, lệ phí; gói hỗ trợ 62.000 tỉ đồng, giảm 30% thuế thu nhập DN... Tuy nhiên, một số chính sách hỗ trợ chưa đạt được kết quả như kỳ vọng.
Đơn cử như chính sách gia hạn nộp thuế và t.iền thuê đất hỗ trợ khó khăn do tác động của dịch Covid-19 theo Nghị định 41/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Ban đầu Bộ Tài chính ước tính số DN được gia hạn t.iền thuế và t.iền thuê đất là khoảng 700.000 (chiếm 93% số DN cả nước). Số t.iền thuế và t.iền thuê đất được gia hạn là khoảng 182.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, khi hết hạn đề nghị vào ngày 31-7, ngành thuế chỉ tiếp nhận được trên 179.000 (đạt hơn 25%) giấy đề nghị gia hạn t.iền thuế và t.iền thuê đất với số t.iền được gia hạn trên 53.600 tỉ đồng (đạt hơn 29%).
Ông Nguyễn Đức Huy, Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), lý giải số liệu dự tính đưa ra thời điểm ban hành Nghị định 41 là dựa trên kết quả sản xuất, kinh doanh năm 2019. Tuy nhiên, thực tế thì phần lớn DN, người nộp thuế gặp khó khăn về sản xuất kinh doanh do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên không phát sinh doanh thu, không phát sinh thuế, dẫn đến không có nhu cầu đề nghị gia hạn thuế. "Một số DN, người nộp thuế có thể cân đối được nguồn tài chính nên cũng không có nhu cầu phải gia hạn nộp thuế, t.iền thuê đất" - ông Huy cho hay.
Từ thực tế đó, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần có đ.ánh giá, tổng kết đầy đủ những tác động của các chính sách đã ban hành đối với cuộc sống, đối tượng thụ hưởng và đối với nền kinh tế. Để từ đó, điều chỉnh nhằm đưa ra "gói hỗ trợ" lần 2 phù hợp hơn với tình hình hiện nay.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, dịch bệnh Covid-19 có thể còn diễn biến phức tạp, việc nối lại các chuỗi sản xuất, cung ứng cũng như hoạt động du lịch, đi lại, sản xuất chưa thể tính được thời điểm cụ thể. "Việc nhanh chóng nghiên cứu, đưa ra các giải pháp, chính sách cho giai đoạn hiện nay là rất quan trọng nhằm giảm thiểu thiệt hại, duy trì sản xuất ở mức hợp lý nhất, tranh thủ cơ hội để nhanh chóng khắc phục, phục hồi nền kinh tế với thời gian ngắn và chi phí thấp để Việt Nam phát triển nhanh hơn" - Bộ trưởng nhấn mạnh.
Người đứng đầu Bộ KH-ĐT cũng gợi ý các chính sách mới đòi hỏi phải đủ mạnh, phải có hành động đặc biệt để cứu DN và nền kinh tế. Đồng thời, bảo đảm đa mục tiêu chứ không chỉ kích thích tăng trưởng kinh tế.
Ngày càng có nhiều cửa hàng ở Hà Nội đóng cửa vì kinh doanh khó khăn trong dịch Covid-19
Nới tiêu chí
Khi xây dựng "gói hỗ trợ" mới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần bám sát một số nguyên tắc chính. Trước hết phải bao quát, toàn diện các đối tượng; đủ lớn và đủ mạnh để kích thích nền kinh tế. Các gói chính sách dù lớn hay nhỏ đều phải gắn với cơ cấu ngành, lĩnh vực, thu hút đầu tư nước ngoài, đổi mới sáng tạo, chuyển dịch dòng vốn đầu tư. Bên cạnh đó, các giải pháp cũng phải bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và hướng đến đời sống người dân, hỗ trợ DN. Cuối cùng, với chính sách tài khóa, cần rà soát lại các loại thuế, phí để tiếp tục tạo thanh khoản, dòng t.iền cho DN nhưng phải bảo đảm dễ thực hiện và hiệu quả.
TS chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh đồng tình với tinh thần của "gói hỗ trợ" lần 2 phải có độ phủ rộng hơn, bao quát hơn bởi dịch bệnh đã tác động tiêu cực đến hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực. Ông Doanh lưu ý sau khi đ.ánh giá những giải pháp lần 1, cần xem điểm "nghẽn" ở đâu khiến DN, người dân khó tiếp cận như báo chí đã phản ánh. "Việc DN chưa tiếp cận được gói hỗ trợ tài khóa lần thứ nhất, bộ, ngành cần xem xét lại vì sao, chính sách đã thực sự hiệu quả hay chưa, cần điều chỉnh, bổ sung hay có một chính sách mới cởi mở hơn?" - vị chuyên gia này gợi ý.
Theo quan điểm của chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu, cần sớm có thêm gói tín dụng hỗ trợ DN vượt qua giai đoạn khó khăn này nhưng cũng cần lưu ý các điều kiện, tiêu chí sao cho người dân, DN dễ tiếp cận hơn. Ở những gói hỗ trợ vừa qua, ông Hiếu cho rằng chính tiêu chí khá khắt khe khiến quá trình thực thi gặp khó, trong khi tình hình dịch bệnh phức tạp, dòng t.iền với DN là vô cùng quan trọng, đặc biệt nhóm DN vừa và nhỏ. Vị chuyên gia này góp ý để các gói tín dụng triển khai có hiệu quả, cần có cơ chế bảo lãnh của Chính phủ để các ngân hàng mạnh dạn cho vay. Cần kéo dài chính sách hỗ trợ cho DN sang năm 2021, thay vì dừng lại ở năm 2020 như việc giảm 30% thuế thu nhập cho DN.
Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết cơ quan này vẫn tiếp tục thực hiện các giải pháp để hỗ trợ DN, người dân phục hồi sản xuất, kinh doanh. Trong đó, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 134 ngày 1-9-2016 để tháo gỡ những vướng mắc phát sinh trong thời gian qua nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu sản phẩm có giá trị gia tăng cao; tháo gỡ khó khăn cho DN hoạt động trong lĩnh vực da giày, chế biến nông, lâm, thủy sản. Ngành tài chính cũng đang lấy ý kiến các bộ, ngành để trình Chính phủ Nghị định gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước...
Ngoài ra, bộ cũng đang xem xét giải pháp hỗ trợ từ ngân sách trung ương năm 2020 cho cơ quan báo chí để thông tin, tuyên truyền về phòng chống dịch Covid-19 và nhiệm vụ chính trị khác; tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh. Các khoản phí, lệ phí cũng sẽ được Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để cắt giảm, giúp giảm chi phí cho người dân, DN.
TP HCM tính toán gói hỗ trợ thứ 2
Tại cuộc họp giao ban trực tuyến của Ban Chỉ đạo Phòng, chống dịch Covid-19 TP HCM vào chiều 17-8, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong đã giao Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, đề xuất gói hỗ trợ thứ 2 cho các DN đang gặp khó khăn do dịch bệnh Covid-19. Trước đó, HĐND TP đã có nghị quyết 02 về hỗ trợ cho người dân và DN trong đợt bùng phát dịch hồi đầu năm.
Theo thống kê của Cục Thuế TP, đến ngày 31-7, trên địa bàn TP có 23.148 DN thành lập mới với vốn đăng ký mới 3.816 tỉ đồng. Bên cạnh đó, cũng có 21.226 DN ngừng kinh doanh và giải thể, giảm 12.612 tỉ đồng vốn đăng ký, dẫn tới hàng chục ngàn người lao động bị mất việc. Trong đó, ngành du lịch chịu nặng nề nhất. Điển hình như một số khách sạn 4 - 5 sao thuộc Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn trước đây tỉ lệ lấp đầy luôn đạt 70%-80% nhưng hiện chỉ còn 2%-3% vì khách nước ngoài không đến. Điều này không chỉ làm giảm nguồn thu từ du lịch mà còn khiến tăng trưởng kinh tế bị tác động, bởi du lịch đóng góp 62% trong cơ cấu tổng giá trị sản phẩm.
Tiếp cận ngành “chiến thắng Covid-19” Lo lắng việc 2 quý cuối năm có khả năng tăng trưởng âm, một số chuyên gia vừa đề xuất một "gói" chính sách, giải pháp mới, dự kiến thực hiện từ tháng 9-2020 đến tháng 6-2021, giá trị từ 70.000-90.000 tỷ đồng. Trong đó có khoảng một nửa là từ gói hỗ trợ lần 1 chưa giải ngân hết, 25.000-27.000 tỷ đồng...
