Mâm cỗ cúng tất niên gồm những gì? Gợi ý món ngon dâng cúng cho mâm cỗ đủ đầy
Mâm cỗ cúng tất niên gồm những gì là điều mà nhiều chị em quan tâm. Dưới đây là tổng hợp các món cần có trong mâm cỗ tất niên chuẩn phong tục, ai cũng nên nằm lòng.
Mâm cỗ cúng tất niên là nét đẹp trong văn hóa của người Việt. Hàng năm, vào ngày cuối cùng của tháng Chạp cũng là ngày chuẩn bị bước sang năm mới, gia đình nào cũng tạm gác lại những lo toan, bận bịu, cùng nhau vào bếp chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên để dâng lên thần linh, gia tiên. Đây cũng là dịp con cháu đi xa trở về sum họp bên ông bà, cha mẹ và những người thân yêu.
Tùy vào văn hóa của từng vùng miền mà mâm cỗ cúng tất niên sẽ được chuẩn bị theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, dù là miền nào đi chăng nữa thì trong mâm cỗ cúng vẫn có đầy đủ các món cơm, canh và bánh chưng hoặc bánh tét.
Mâm cỗ cúng tất niên của người miền Bắc
Miền Bắc rất coi trọng lễ nghi và với mâm cỗ cúng tất niên cũng vậy. Trước kia, trên mâm cỗ luôn phải tuân thủ theo nguyên tắc 4 bát 4 đĩa hoặc 6 bát 6 đĩa, cũng có gia đình chuẩn bị 8 bát, 8 đĩa. Tuy nhiên, ngày nay mâm cỗ đã được giản lược đi, thay vào đó số lượng món ăn sẽ phụ thuộc vào điều kiện của từng nhà.
Thông thường, trên mâm cỗ cúng tất niên sẽ có những món cơ bản sau:
- Bánh chưng
- Nem rán
- Cơm trắng
- Rau xào/rau luộc
- Miến
- Giò lụa hoặc giò thủ
- Thịt gà luộc
Người miền Trung chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên thế nào?
Không quá cầu kỳ về số bát số đĩa như người miền Bắc, tuy nhiên mâm cỗ của người miền Trung cũng được chuẩn bị khá đầy đủ và tươm tất. Các món dâng cúng đều là món ăn quen thuộc hàng ngày của người dân nơi đây.
Thông thường, một mâm cỗ cúng ngày cuối năm sẽ có:
- Thịt gà luộc
- Bánh chưng hoặc bánh tét
- Củ kiệu muối
- Giò lụa
- Gỏi gà
- Nem rán hoặc ram
- Canh măng ninh xương
- Cơm trắng
Mâm cỗ cúng tất niên của người miền Nam
Nếu như miền Bắc thích chuẩn bị các món ăn nóng hổi để phù hợp với tiết trời se lạnh ngày giáp Tết thì miền Nam lại chuộng các món nguội do khí hậu nắng nóng.
Thông thường, trên mâm cỗ cúng tất niên hoặc các mâm cỗ trong 3 ngày tết của người miền này thường sẽ có một số món quen thuộc như:
- Bánh tét
- Củ cải ngâm chua/dưa món
- Canh măng tươi
- Khổ qua nhồi thịt (miền Bắc gọi là mướp đắng nhồi thịt)
- Thịt kho tàu
- Thịt lợn luộc
- Gỏi tôm thịt
- Chả giò
- Củ kiệu muối
Ngoài các món ăn mặn, dù là miền Bắc, miền Trung hay miền Nam thì ngoài mâm cỗ gia chủ còn chuẩn bị thêm mâm ngũ quả kèm theo hoa tươi như cúc hoặc ly hay thược dược để bày lên bàn thờ. Mâm ngũ quả thường sẽ được đặt trên bàn thờ chính, mâm cỗ cúng tất niên dù món mặn hay món chay cũng đều được đặt trên một chiếc bàn nhỏ ngay bên dưới ban thờ.
Cúng tất niên là nét đẹp văn hóa cần được lưu giữ và phát huy. Đây không chỉ là tấm lòng của cháu con dâng lên thần linh, ông bà tổ tiên mà còn thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc Việt Nam từ bao đời.
Gợi ý 9 món cho mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp vừa ngon vừa đầy đủ nhất
Các món ăn đều dễ làm, không mất thời gian, chị em hãy tham khảo để chuẩn bị cho mâm cỗ cúng Rằm cuối cùng của năm nhé!
Video đang HOT
Rằm tháng Chạp là Rằm cuối cùng của năm vì thế nhiều gia đình chuẩn bị sắm sửa lễ vật để thể hiện tấm lòng thành kính dâng lên tổ tiên. Lễ vật có thể là hoa quả theo mùa, cũng có thể đó là những mâm cỗ chay hoặc mặn, nói chung tùy theo hoàn cảnh, điều kiện của mỗi gia đình. Nếu bạn có thời gian, có thể chuẩn bị các món ăn cho một mâm cỗ mặn như dưới đây nhé:
Một mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp với đủ món ngon, dễ ăn.
1. NEM RÁN
Nguyên liệu:
- Thịt nạc vai: 300g.
- 30g miến dong, 2 cái mọc nhĩ, 2 quả trứng vịt.
- 1 củ cà rốt nhỏ, 1 củ hành tây, 100g giá đỗ, hành lá.
- 1 thếp bánh đa nem.
- Gia vị, tiêu, tỏi, chanh, ớt, giấm, đường, nước mắm.
Cách làm:
Thịt nạc vai, rửa sạch, bằm hoặc xay nhỏ. Mọc nhĩ ngâm nước cho nở mềm, sau đó rửa sạch, thái sợi, xắt nhỏ. Miến cũng ngâm sơ qua nước lạnh cho mềm, vớt ra để ráo, dùng kéo cắt khúc cỡ 1,5-2cm. Chú ý miến chỉ ngâm khoảng 2-3 phút cho sợi mềm, dễ cắt là được, không ngâm lâu quá miến bị nhũn, nem không ngon.
Hành tây, bóc vỏ, rửa sạch, thái lát mỏng, sau đó cắt nhỏ. Cà rốt gọt vỏ, rửa sạch, thái lát mỏng sau đó thái sợi. Giá đỗ rửa sạch, vớt ra để ráo, dùng tay bóp nát cho bớt nước để nhân nem không bị ra nước khi gói. Hành lá cắt rễ, rửa sạch, xắt nhỏ. Chú ý: để món nem ngon, không bị nát thì các nguyên liệu không xắt nhỏ quá và độ dài của các loại nguyên liệu nên dài ngắn khác nhau.
Cho tất cả các nguyên liệu trên vào một cái tô lớn, trộn đều với chút gia vị, tiêu cho vừa khẩu vị, để khoảng 5' cho nhân ngấm gia vị.
Cho lòng đỏ trứng vịt vào tô chứa nhân nem ở trên trộn đều. Để nhân nem không bị ướt quá thì mình chỉ sử dụng lòng đỏ trứng, không dùng lòng trắng.
Lấy bát nước thêm khoảng 1 thìa dấm gạo, khuấy đều, hỗn hợp này dùng để làm mềm bánh khi gói và có tác dụng giúp nem giòn, đẹp hơn khi rán. Trải 1 cái bánh đa nem ra thớt, dùng hỗn hợp nước -dấm ở trên để làm mềm bánh trước khi gói. Lấy 1 thìa nhân đặt vào vị trí khoảng bánh từ dưới lên, dàn đều nhân sang hai bên tùy theo kích thước của cuốn nem mà bạn muốn. Sau đó, gấp 2 mép và cuộn kín. Không nên cuốn c.hặt t.ay, nếu cuốn chặt quá khi bạn chiên nem rất dễ bị bục.
Bạn thực hiện như trên cho đến khi hết lượng nhân đã chuẩn bị.
Bắc chảo lên bếp, cho dầu ăn vào đun nóng, lượng dầu sao cho ngập nem hoặc khoảng 2/3 cái nem là được. Dầu sôi, thả nem vào rán cho đến khi nem chín vàng đều là được. Để nem tròn, màu đẹp bạn phải đun dầu thật nóng già, vặn nhỏ lửa, thả nem vào rán và khi bạn thả nem vào chảo dầu, chú ý lăn đều sao cho xung quanh nem vỏ bánh se lại sau đó mới rán chín từng mặt.
Trong lúc chờ nem chín, bạn chuẩn bị pha nước chấm nem. Tỏi bóc vỏ, rửa sạch, thái lát mỏng sau đó băm nhỏ. Ớt rửa sạch và cũng băm nhỏ. Chanh gọt vỏ, bổ đôi, vắt lấy nước cốt. Bạn pha nước chấm nem theo tỷ lệ 1 mắm: 1 đường: 1 nước cốt chanh và 4-5 nước tùy thuộc vào độ mặn của nước mắm bạn dùng. Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp trên, sau đó cho tỏi, ớt đã bằm nhỏ vào trộn đều. Để có một bát nước chấm ngon, tỏi ớt nổi đẹp mắt thì tỏi chỉ bằm nhỏ, không được đ.ập giập, chanh trước khi vắt nên gọt vỏ.
Những chiếc nem rán giòn, vàng đều, thơm phức chấm cùng bát nước mắm chua ngọt, ăn cùng chút rau xà lách, rau thơm thực sự là món ăn hấp dẫn bạn.
2. GÀ LUỘC
- Để gà không bị hôi mùi lông sau khi luộc, rửa kỹ lại gà kể cả ngoài hàng đã làm thịt sạch sẽ, dùng vài muỗng muối hạt xoa nhẹ nhàng lên thân từ trên xuống dưới không nên chà xát quá mạnh sẽ khiến lớp da bị rách đến lúc luộc sẽ không còn đẹp nữa.
- Cho gà nghỉ khoảng 5 phút rồi xả lại bằng nước lạnh, ngoài tác dụng khiến cho gà sạch hơn thì một phần muối sẽ thấm vào giúp da sau khi luộc sẽ trở nên giòn hơn.
- Sau đó để gà trên rổ ráo nước rồi cho vào nồi đổ ngập nước.
- Nồi nước luộc cho thêm vài củ hành khô hay nửa củ hành tây, vài thìa nước mắm, một ít muối để thịt gà đậm đà hơn.
- Sau khi đun sôi ở lửa to được khoảng 10 phút, hạ lửa thật nhỏ, đậy nắp nồi lại rồi thêm 5 phút thì tắt hẳn.
- Vớt gà ra, cho ngay vào 1 thau nước đá đã chuẩn bị sẵn, gà gặp lạnh co lại, da dai giòn, thịt săn mà không bị nứt thiếu thẩm mỹ. Bạn có thể cúng gà nguyên con đối với gà trống, còn gà mái thì chặt miếng rồi bày ra đĩa.
3. CANH MĂNG KHÔ
Nguyên liệu:
- Măng: 500gr (tùy theo sở thích có thể chọn măng lá, măng lưỡi lợn...)
- Móng giò: 1 cái
- Xương: 300gr
- Gia vị, muối, nước mắm
- Hành củ
Thực hiện:
Măng rửa sạch, ngâm qua đêm (có thể ngâm 2, 3 đêm, thay nước hàng ngày) cho măng nở hết.
Măng sau khi đã ngâm nở, xé nhỏ hoặc thái miếng tùy ý.
Luộc măng với nước lạnh, nước ngập mặt, luộc vài lần cho đến khi nước luộc măng trắng thì dừng, vớt ra xả với nước lạnh cho sạch.
Xào sơ măng với chút muối và nước mắm cho sợi măng ngấm gia vị.
Móng giò, xương rửa sạch sẽ, xát muối cho hết mùi, sau đó đem trần sơ với nước lạnh để nước dùng được trong.
Cho móng và xương vào nước, ninh trong khoảng 30 phút, nếu có bọt thì hớt hết bọt để nước dùng được trong.
Tiếp tục cho măng đã xào sơ vào nồi xương và móng để ninh đến khi măng mềm, móng chín nhừ là được.
Nêm nếm lại gia vị để canh măng khô móng giò vừa miệng ăn và tắt bếp.
4. XÔI GẤC
Nguyên liệu:
- 2 chén nếp
- 150gr thịt gấc (mình dùng gấc đông lạnh)
- 70gr đường
- 1/4 muỗng cà phê muối
- 1 muỗng canh dầu ăn
- 1 muỗng canh rượu
- 100ml nước cốt dừa
Cách làm:
Nếp vo sạch ngâm với nước ấm ít nhất 4 tiếng hay qua đêm.
Gấc cho vào chén cùng với dầu và rượu dầm nhuyễn, lược qua rây cho mịn.
Nếp đổ ra rổ xả qua nước lạnh. Cho nếp vào xửng hay rổ hấp, trộn gấc đã lược nhuyễn vào cùng muối, mang bao tay trộn đều.
Nấu 1 nồi nước sôi, cho xửng nếp vào hấp 10 phút.
Qua 10 phút cho 1/2 nước cốt dừa vào trộn đều và hấp tiếp 5-7 phút.
Tiếp tục cho nước dừa còn lại vào trộn đều hấp 5 phút. Cuối cùng cho đường vào xới chung hấp 7-8 phút nữa là tắt bếp.
Xôi gấc cốt dừa cho vào khuôn ấn mạnh, úp ra đĩa.
Chỉ với các bước đơn giản như vậy là bạn và gia đình đã có món xôi gấc cốt dừa thơm ngon, béo ngậy cho cả gia đình thưởng thức rồi.
5. GIÒ LỤA
Nguyên liệu:
- 700 gr thịt heo xay (mua có mỡ lẫn thịt)
- Gia vị: 1 muỗng cà phê bột tỏi (bạn có thể dùng nước ép tỏi) - 1/2 muỗng cà phê bột tiêu trắng - 1 muỗng canh nước mắm - 1 muỗng cà phê bột nêm - 2/3 muỗng cà phê bột nở - 1/4 muỗng cà phê muối - 30gr tinh bột bắp - 100 ml nước đá lạnh hoặc dùng 5 viên đá lạnh loại nhỏ.
- Lá chuối và giấy bạc
Cách làm giò lụa:
Bước 1: Xay giò
- Thịt xay cho vào ngăn đá tủ lạnh 1 tiếng trước khi làm giò.
- Sau 1 tiếng, cho thịt và tất cả các gia vị phía trên cùng tinh bột bắp, (ngoại trừ đá lạnh) cho vào máy xay 1 phút. Sau đó cho hết nước đá lạnh vào tiếp tục xay 1 phút 30 giây.
- Lúc này thịt heo trắng hồng và sánh dẻo. Đặt biệt giò vẫn trong quá trình giữ lạnh chứ không bị tái đó là nhờ những viên đá lạnh.
Bước 2: Gói giò
- Trải 1 miếng giấy bạc to. Bên trên xếp vài miếng lá chuối, cho giò sống vào. Lượng giò nhiều hay ít tùy thuộc vào độ lớn của lá và giấy bạc.
- Sau đó cuộn tròn và xoắn hai đầu giấy bạc thật chặt. Làm nhẹ nhàng để giò được tròn đều.
Chú ý: Khi gói giò, các bạn đừng gói c.hặt t.ay quá vì khi hấp giò có độ nở và như thế sẽ bị bung, cây giò nhìn không đẹp.
Bước 3: Hấp giò
- Nấu 1 nồi nước sôi, cho cây giò vào xửng hấp 40 phút là giò chín, tắt bếp, lấy giò ra để nguội.
Trình bày: Giò lụa cắt miếng vừa ăn cho ra đĩa, có đồ chua, xà lách và dưa leo.
Giò lụa tự làm lúc nào cũng thơm ngon và sạch, chắc chắn cả nhà sẽ rất thích.
6. GIÒ BÌ HOA
Nguyên liệu:
- Bì heo chọn miếng hình chữ nhật với chiều rộng khoảng 15cm, chiều dài khoảng 25cm
- Cà rốt
- Đỗ quả
- Giò sống
Cách làm:
- Lạng sạch mỡ dính ở bì, rửa sạch, để ráo. Giò sống trộn với chút bột canh, hạt tiêu, nếu giò sống đã mặn thì không cần cho bột canh nữa.
- Cà rốt thái hình que to bằng ngón tay út. Đỗ quả chọn quả non.
- Trải bì ra thớt, phết 1 lớp giò sống kín mặt trong của bì, xếp xen kẽ cà rốt, đỗ quả cách nhau khoảng 1cm. Xếp khoảng 3/4 chiều dài miếng bì thì dừng để khi cuộn có độ bám dính. Xếp xong cuộn tròn lại rồi bọc giấy nến hoặc giấy bạc. Hấp 25-30 phút cho chín. Để nguội rồi dùng dao sắc thái thành những lát mỏng rồi bày ra đĩa và thưởng thức.
7. TAI HEO CUỘN NGÂM CHUA NGỌT
Nguyên liệu:
- 1 cái tai heo (khoảng 400g)
- Gia vị: 2/3 bát con ăn cơm nước mắm, 2 bát con nước lọc, 1 - 2 thìa ăn phở dấm, 3 thìa đường.
- 1 củ tỏi; 2-3 quả ớt; 1 thìa hạt tiêu
Cách làm:
- Tai heo mua về làm sạch, xát muối rồi rửa lại. Cuộn bắt đầu từ đầu nhọn của tai cho đến hết thành 1 cuộn tròn chặt rồi dùng dây chỉ hoặc dây gai bó lại.
- Cho tai vào chần qua nước sôi rồi rửa lại cho sạch.
Đổ nước cho ngập tai. Đun sôi, luộc tai khoảng 15 - 20 phút cho tai chín.
Vớt tai ra để cho nguội.
- Gia vị có thể nếm thử rồi gia giảm độ mặn, ngọt cho phù hợp khẩu vị từng nhà.
- Lọ thủy tinh rửa sạch, tráng nước sôi để nguội rồi lau khô.
- Pha 2/3 bát con ăn cơm nước mắm với 2 bát con nước lọc, 1 - 2 thìa ăn phở dấm, 3 thìa đường. Khuấy tan, đun sôi rồi để nguội.
- Cho vào đó 1 củ tỏi thái lát, 2-3 quả ớt thái lát, 1 thìa hạt tiêu. Cho tai vào lọ, đổ nước ngâm ngập tai, đậy kín nắp rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh.
- Ngâm tai 1 - 2 ngày là có thể ăn được.
- Nếu muốn nhanh có thể tăng thêm lượng nước mắm, dấm, đường và làm tai nhỏ thì 1 ngày đã ăn được.
- Khi nào ăn mới cắt dây buộc để tai được dính và cuộn tròn.
- Chấm tai heo cuộn ngâm chua ngọt với tương ớt rất ngon.
8. MƯỚP ĐẮNG MUỐI CHUA NGỌT
Nguyên liệu:
- 2 quả mướp đắng
- 1 thìa ăn cháo muối tinh sạch, 2 thìa đường, 2 thìa dấm táo hoặc dấm gạo, 2 quả ớt thái lát, 1 củ tỏi thái lát
Cách làm:
- Mướp đắng 2 quả ngâm nước muối loãng rồi rửa sạch. Cắt đôi quả mướp đắng, bỏ ruột rồi bổ miếng con chì bằng ngón tay.
- Đun sôi nước rồi cho mướp đắng vào chần thật nhanh rồi đổ ra ngay, sau đó ngâm ngay vào bát nước đá lạnh để mướp đắng được giòn. (Chần qua vì sợ mướp đắng có thuốc trừ sâu, còn ai có mướp sạch thì không cần chần cũng được).
- Pha nước đun sôi để nguội sao cho ngập chỗ mướp đắng, cho vào đó 1 thìa ăn cháo muối tinh sạch, 2 thìa đường, 2 thìa dấm táo hoặc dấm gạo, 2 quả ớt thái lát, 1 củ tỏi thái lát. Khuấy thật tan rồi xếp mướp đắng vào lọ, Đổ nước muối ngập rồi muối 1-2 ngày là chua có thể mang ra ăn được nhé.
Độ đậm nhạt mọi người có thể gia giảm tùy thích. Nếu làm nhiều, khi thấy mướp đắng đã chua nên cho ngăn mát tủ lạnh sẽ giữ được món ăn lâu hơn và cũng ngon hơn khi ăn. Món này ăn không có cảm giác đắng nên trẻ con cũng ăn được.
9. RAU CỦ QUẢ THẬP CẨM
Nguyên liệu:
- 1 quả dưa chuột, 1 bắp ngô ngọt, 1 củ cà rốt, 1/2 cái súp lơ xanh, 2 thìa dầu hào, chút muối, chút đường
Cách làm:
Gọt vỏ và thái hạt lựu cà rốt. Dưa chuột không cần gọt vỏ, sau khi rửa sạch với muối, cắt thành khối vuông tương đương với kích cỡ của cà rốt.
Trước tiên bạn hãy cắt ngô thành 4 nửa, sau đó tách từng hạt ngô theo cột dọc.
Cho vào nồi một lượng nước vừa đủ, thêm chút muối và vài giọt dầu ăn để để rau chần có màu sắc hơn. Sau khi đun sôi thì cho cà rốt và ngô vào chần trong 2 phút rồi vớt ra, để ráo.
Sau đó tiếp tục cho súp lơ vào luộc cho đến khi chín tới, khoảng 5 phút. Vớt súp lơ ra, xếp xung quanh viền đĩa.
Cho ít dầu ăn vào chảo, đợi dầu nóng thì cho ngô, cà rốt, dưa chuột đã khô nước vào xào.
Thêm dầu hào, muối và đường, xào trên lửa lớn trong 30 giây rồi bắc ra.
Đổ phần hỗn hợp vào giữa chiếc đĩa đã xếp súp lơ xung quanh, sau đó bày lên mâm cơm. Món này có thể làm trên mâm cỗ Tết hoặc bữa ăn sau ngày Tết cho bớt ngán!
Chúc các bạn thành công!
Nem nắm gói trọn bao nhớ thương Tết về, nhà tôi ngoài những món ăn đậm đà nét cổ truyền người Bắc như bánh chưng xanh, hành muối, canh măng miến mộc nhĩ, giò lụa, chả quế... thì còn một món nữa không bao giờ thiếu trên mâm cơm, ấy chính là món nem nắm. Nem nắm quê tôi Xuân mới sắp gần kề, đâu đó ven đường ta bắt...