Lý do nhiều người dân Anh trả tiền để sống trong các công trình bỏ hoang

Đối diện với một chiếc giường ở trung tâm thủ đô Anh, ánh sáng lọt qua cửa sổ kính màu với hình Chúa Jesus.

Có một thợ điện, kỹ sư âm thanh và nhà báo sống trong nhà thờ bỏ hoang này 2 năm qua. Họ trả một khoản phí hàng tháng để sống trong khu vực dành cho linh mục.

Những “người bảo vệ tài sản”

Một công trường xây dựng tại London, Anh. Ảnh: AFP/ TTXVN

Nhà thờ được quản lý bởi Live-in Guardians, công ty chuyên môi giới cho thuê các bất động sản không còn sử dụng, bao gồm trường học, thư viện và quán rượu, trên khắp nước Anh. Những cư dân sống tại các địa điểm đặc biệt này được gọi là “người bảo vệ tài sản”. Họ trả một khoản “phí cấp phép” cố định hàng tháng, thường thấp hơn nhiều so với tiền thuê nhà thông thường trong cùng khu vực tại London đắt đỏ.

Ông Arthur Duke, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Live-in Guardians, cho biết đơn xin trở thành “người bảo vệ tài sản” đang tăng vọt, với nhiều người ở độ tuổi cuối 30 và 40. Ông Duke nhận định: “Điều này xảy ra do khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Mọi người hướng đến những cách sống rẻ hơn”. Theo ước tính, hiện có hơn 13.500 “người bảo vệ tài sản” tại Anh.

Graham Sievers, Chủ tịch của PGPA – đại diện cho các công ty kết nối chủ sở hữu bất động sản với “người bảo vệ tài sản” và quản lý tòa nhà – cho biết nhu cầu đang ở mức “cao nhất từ trước đến nay” kể từ khi hình thức này xuất hiện tại Anh khoảng 20 năm trước.

“Người bảo vệ tài sản” thường sống trong những tòa nhà rộng rãi, ở vị trí đắc địa, sắp bị phá dỡ hoặc chủ sở hữu muốn ngăn chặn người chiếm đất nhưng không phải trả tiền cho đội an ninh 24/24. Các địa điểm này khá đa dạng, có thể là đồn c ảnh sát, viện dưỡng lão, ký túc xá sinh viên… bỏ trống.

Chương trình này bắt nguồn từ Hà Lan vào những năm 1980 và đã thu hút các nghệ sĩ và những người sáng tạo khác vốn cần diện tích rộng để làm việc, cũng như những người đã chuẩn bị cho cuộc sống bấp bênh. Ví dụ, ở Anh, “người bảo vệ tài sản” có thể nhận yêu cầu rời khỏi công trình với thông báo trước 28 ngày. Trong khi theo quy định áp dụng cho người thuê nhà tư nhân, họ cần được nhận thông báo trước 2 tháng.

Vòng luẩn quẩn

Quang cảnh một quận hành chính ở London, Anh. Ảnh: Reuters/TTXVN

Sáu năm qua, khi trở thành “người bảo vệ tài sản”, Luke Williams đã tiết kiệm được hàng nghìn bảng Anh tiền thuê nhà. Người đàn ông 45 tuổi này hiện đang sống trong một tòa nhà văn phòng cũ ở phía Đông London.

Đó là một không gian mở rộng lớn vẫn còn rải rác những tấm bảng trắng và máy khử trùng. Williams cho biết anh nhận mức lương khá cao khi làm quản lý dự án cho một công ty công nghệ, nhưng chi phí thuê nhà ở London khá “điên rồ”.

Ở London, giá thuê nhà đã tăng vọt trong những năm gần đây khi mọi người đổ xô trở lại các thành phố lớn sau đại dịch COVID-19. Theo số liệu tạm thời của chính phủ Anh, giá thuê nhà riêng trung bình tại London đã tăng 11,5% vào năm 2024, lên 2.220 bảng Anh (69 triệu đồng) một tháng. Giá thuê trung bình hàng tháng cho một phòng trong nhà ở chung tại London là 993 bảng Anh (30 triệu đồng)/tháng trong quý 4 năm 2024.

Chính phủ Anh ước tính rằng mỗi năm nước này cần xây dựng 300.000 ngôi nhà, và việc xây dựng hiện không theo kịp nhu cầu.

Bộ Nhà ở, Cộng đồng và Chính quyền địa phương Anh cho biết họ “không tán thành hoặc khuyến khích” việc làm này vì mọi người có thể phải sống trong điều kiện không đáp ứng các tiêu chuẩn của bất động sản nhà ở.

Thực tế tại Anh, việc đưa người giám hộ vào các bất động sản bỏ hoang không được quản và có ít bảo vệ pháp lý hơn so với cư dân thuê nhà. “Người bảo vệ tài sản” cũng phàn nàn về những bất tiện và rủi ro, ví dụ như không được tiếp cận với nước máy có thể uống được và trần nhà ọp ẹp. Tuy nhiên, nhu cầu trở thành “người bảo vệ tài sản” tăng vọt bởi tiền thuê nhà và giá bất động sản vẫn nằm ngoài khả năng chi trả của nhiều người dân Anh.

Hiện tại, rất nhiều người dân London đang mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn. Tiền thuê nhà đắt đỏ đồng nghĩa với việc họ đang phải vật lộn để tiết kiệm tiền mua nhà, điều này khiến họ mắc kẹt trong việc phải ở nhà thuê.

Theo phân tích năm 2023, một người độc thân có thu nhập trung bình, thuê nhà chung ở London, sẽ mất gần 20 năm để tiết kiệm đủ tiền trả trước cho một bất động sản trong thành phố. Dựa trên dữ liệu mới nhất của chính phủ Anh, giá trung bình của một ngôi nhà hoặc căn hộ ở London vào tháng 11/2024 là hơn nửa triệu bảng Anh (16 tỷ đồng VND).