Lý do Iran tránh một cuộc chiến toàn diện với phương Tây

Sau khi Mỹ và Anh tấn công mục tiêu quân sự của Houthi ở Yemen, Iran có phản ứng khá im lặng. Các quan chức Iran nói rằng các cuộc tấn công vi phạm rõ ràng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Yemen nhưng không đề cập đến phản ứng quân sự.

Iran vẫn tránh một cuộc chiến toàn diện với phương Tây sau cuộc tấn công của Mỹ và Anh nhằm vào Houthi ở Yemen. Ảnh: Tehran Times

Quan điểm này sẽ vẫn được duy trì chừng nào Iran không muốn mở thêm một mặt trận nữa, chẳng hạn như tấn công tàu thuyền ở eo biển Hormuz – lối vào vùng Vịnh vốn là điểm tiếp cận chính cho các nguồn cung cấp năng lượng toàn cầu.

Bình luận với tờ New York Times (Mỹ) ngày 14/1, cựu nhà ngoại giao Mỹ Ryan Crocker cho rằng điều mà giới lãnh đạo Iran quan tâm nhất hiện nay là ổn định. Do đó, cuộc chiến tổng lực không có lợi cho Iran trong bối cảnh hiện nay.

Về phần mình, Sanam Vakil, chuyên gia về Iran tại Chatham House, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại London, nhận định: “Iran đã tìm cách đẩy cuộc xung đột ra xa bên ngoài. Lằn ranh đỏ của Iran là xung đột sát biên giới của Iran”.

Đồng quan điểm trên, Ali Vaez, nhà phân tích cấp cao về Iran tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, nói: “Hoàn toàn có thể thấy trước rằng cuộc chiến ở Gaza càng kéo dài thì nguy cơ leo thang và xung đột trong khu vực càng cao. Nhưng Iran khó có thể trực tiếp tham gia vào cuộc chiến chừng nào lãnh thổ nước này chưa bị tấn công”.

Trong các cuộc phỏng vấn, các quan chức tình báo Mỹ cho biết họ tiếp tục đánh giá rằng Iran không quan tâm đến một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn.

Họ cũng nói rằng không có bằng chứng trực tiếp nào cho thấy các nhà lãnh đạo cấp cao của Iran đã ra lệnh cho Houthi tấn công các tàu ở Biển Đỏ. Theo các quan chức tình báo Mỹ, Houthi là một tổ chức độc lập và Iran không chỉ huy các hoạt động hàng ngày của nhóm này.

Một quan chức cấp cao Iran cũng nói với hãng Reuters rằng lực lượng Houthi đang tự đưa ra quyết định. Ông nói: “Chúng tôi ủng hộ cuộc chiến của họ, nhưng Tehran không muốn một cuộc chiến toàn diện trong khu vực”.

Tuy nhiên, đánh giá tình báo cho thấy các quan chức Iran tin rằng xung đột leo thang sẽ làm tăng tổn thất cho phương Tây mà không gây nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tranh rộng hơn.

Gregory Brew, nhà phân tích tại Eurasia Group, nhấn mạnh Tehran vẫn cảnh giác với việc mở rộng xung đột vì họ không muốn trực tiếp hứng chịu nguy cơ bị trả đũa. Ông nói: “Mặc dù có khả năng sẽ có phản ứng từ nhiều lực lượng ủy nhiệm khác nhau của Iran ở những nơi khác trong khu vực, nhưng việc Iran leo thang mạnh mẽ để đáp trả những cuộc tấn công của Mỹ và đồng minh nhằm vào Houthi là khó xảy ra”.