Lùi ‘hạn chót’ vỡ nợ, Mỹ có thêm thời gian đàm phán nâng trần nợ
Thời điểm Kho bạc Mỹ cạn t.iền đã được lùi từ ngày 1/6 đến 5/6, trao thêm thời gian cho các cuộc đàm phán về nâng trần nợ.
Tổng thống Biden gặp Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, thành viên đảng Cộng hòa, tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng ngày 22/5/2023. Ảnh: NPR
Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen ngày 26/5 cho biết, Mỹ có thể sẽ có đủ dự trữ để đẩy lùi khả năng vỡ nợ cho đến ngày 5/6, thay vì ngày 1/6 như dự kiến trước đó.
Thời điểm cập nhật cho cái gọi là “ngày X” lúc này sẽ giúp các nhà đàm phán có thêm thời gian để đạt được thỏa thuận. Trước đó, bà Yellen đã nói rằng nước Mỹ có thể hết t.iền để thanh toán các hóa đơn của mình trước ngày 1/6.
Các thị trường đã đóng cửa cao hơn vào cuối ngày 26/5, một phần được thúc đẩy bởi sự lạc quan rằng sẽ có một thỏa thuận được Quốc hội thông qua và được tổng thống ký trước hạn chót.
Trong một bức thư gửi Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, Bộ trưởng Yellen viết: “Bây giờ chúng tôi ước tính rằng Kho bạc sẽ không có đủ nguồn lực để đáp ứng các nghĩa vụ của chính phủ nếu Quốc hội không tăng hoặc đình chỉ giới hạn nợ trước ngày 5/6″.
Thời điểm mới này sẽ cung cấp thêm một khoảng thời gian rất cần thiết cho các cuộc đàm phán giữa Nhà Trắng và các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội, vốn dường như sắp đạt được một thỏa thuận mang tính thỏa hiệp để nâng trần nợ trong hai năm.
Lần cuối cùng cái gọi là “ngày X” được cập nhật là vào ngày 1/5, khi bà Yellen nói với Quốc hội rằng nước Mỹ chỉ có đủ t.iền mặt để đáp ứng các nghĩa vụ của mình cho đến “đầu tháng 6 và có khả năng sớm nhất là vào ngày 1/6″.
Bức thư hôm 26/5 đ.ánh dấu lần đầu tiên kể từ tháng 1 khi Bộ trưởng Tài chính Yellen bắt đầu gửi thông tin cập nhật thường xuyên cho Quốc hội mà bà không báo trước thời điểm “hạn chót” kèm theo cụm từ “sớm nhất là”.
Trong thư, bà Yellen chỉ viết: “Trong tuần có ngày 5/6, Bộ Tài chính dự kiến sẽ thực hiện khoảng 92 tỷ USD thanh toán và chuyển khoản”, và “các nguồn lực dự kiến của chúng tôi sẽ không đủ để đáp ứng tất cả các nghĩa vụ này.”
Để nhấn mạnh mức độ dự trữ của Kho bạc đã giảm xuống thấp như thế nào, Bộ trưởng Yellen cho biết cơ quan này buộc phải triển khai một biện pháp mơ hồ vào ngày 25/5 để chuyển 2 tỷ USD từ quỹ hưu trí công chức sang tổ chức vay chính của chính phủ là Ngân hàng Tài chính Liên bang (FFB).
Video đang HOT
Nữ bộ trưởng viết, động thái này là cần thiết vì “mức nguồn lực còn lại cực kỳ thấp đòi hỏi tôi phải sử dụng hết mọi biện pháp khác thường hiện có để tránh việc không thể đáp ứng tất cả các cam kết của chính phủ”.
Các thị trường đã đóng cửa cao hơn vào cùng ngày 26/5, một phần được thúc đẩy bởi sự lạc quan rằng sẽ có một thỏa thuận được Hạ viện và Thượng viện thông qua và được tổng thống ký trước ngày 1/6.
Nhưng khi các cuộc đàm phán kéo dài trong tuần này với những tuyên bố mơ hồ về “tiến bộ” của những người liên quan, tâm lý lạc quan rằng thỏa thuận sẽ đạt được vào cuối ngày 26/5 (theo giờ địa phương) đã giảm sút.
Các quan chức cho biết 26/5 được nhiều người coi là ngày cuối cùng có thể đạt được một thỏa thuận và vẫn còn đủ thời gian để soạn thảo nó thành luật, thông qua tại Hạ viện và sau đó thông qua tại Thượng viện trước “ngày X”, ban đầu là 1/6.
Thời điểm mới cập nhật được bà Yellen đưa ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại trên khắp thế giới về xếp hạng tín dụng của Mỹ.
Hôm 24/5, cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch đã thông báo rằng họ đã xếp vị thế AAA của Mỹ vào dạng “xếp hạng theo dõi tiêu cực”.
Ngày 26/5, trong một đ.ánh giá hàng năm sơ bộ của Quỹ T.iền tệ Quốc tế về Mỹ, các quan chức đã viết rằng “chính sách ‘bên miệng hố chiến tranh’ đối với trần nợ liên bang có thể tạo ra rủi ro hệ thống cao hơn, hoàn toàn có thể tránh được đối với cả Mỹ và nền kinh tế toàn cầu.”
Nếu nước Mỹ vỡ nợ về mặt kỹ thuật, thậm chí chỉ trong vài ngày, điều đó có thể làm tăng lãi suất và làm suy yếu niềm tin vào đồng đô la Mỹ. Các nhà kinh tế lưu ý rằng các đối thủ của Mỹ, đặc biệt là Nga và Trung Quốc, đang theo dõi tình trạng bế tắc về giới hạn nợ ở Mỹ, và an tâm khi biết rằng sự xói mòn niềm tin vào đồng đô la Mỹ sẽ mang lại lợi ích cho họ.
Tu chính án 14 có thể giúp Tổng thống Biden nâng trần nợ công ra sao?
Tổng thống Joe Biden hôm 21/5 cho biết ông tin rằng mình có quyền hợp pháp viện dẫn Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ để nâng trần nợ.
Tấm áp phích điện tử tại nhà chờ xe buýt hiển thị số nợ quốc gia ở Washington DC, vào ngày 21/5/2023. Ảnh: AFP
Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy đã gặp trực tiếp ngày 22/5, sau một ngày cuối tuần tiếp tục đàm phán về việc nâng trần nợ quốc gia, và khi chỉ còn ít ngày nữa là đến "hạn chót" - chính phủ cạn t.iền để chi trả các hóa đơn. Hai bên đang thảo luận để đạt được thỏa hiệp về ngân sách trước ngày 1/6, thời điểm mà Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen nói rằng đất nước có thể vỡ nợ.
Ông McCarthy và các đảng viên Cộng hòa đang khăng khăng cắt giảm chi tiêu để đổi lấy việc tăng trần nợ. Tổng thống Biden đã đến bàn đàm phán sau nhiều tháng do dự nhưng vẫn cho rằng các nhà lập pháp Công hòa phải từ bỏ "quan điểm cực đoan" của họ.
Vào tối 21/5 (theo giờ địa phương), các nhà đàm phán đã gặp lại nhau và dường như đang thu hẹp bất đồng về năm ngân sách 2024 để có thể giải quyết bế tắc. Kết thúc buổi điện đàm với Tổng thống vừa trở về sau chuyến công du châu Á, nghị sĩ McCarthy có vẻ lạc quan. Nhưng ông cảnh báo rằng vẫn "chưa có thỏa thuận về bất cứ điều gì."
Cuộc chiến trần nợ xoay quanh vấn đề gì?
Theo tờ Le Monde (Pháp), vốn là một hành động thường lệ của Quốc hội, cuộc bỏ phiếu nâng trần nợ cho phép Bộ Tài chính tiếp tục vay t.iền để thanh toán các hóa đơn đã phát sinh của chính phủ. Cuộc bỏ phiếu trong những năm gần đây đã được sử dụng như một đòn bẩy chính trị, tức là một dự luật có thể được thông qua đi kèm với các ưu tiên khác.
Tổng thống Biden tin rằng ông có quyền viện dẫn Tu chính án thứ 14 để đơn phương nâng trần nợ công mà không cần Quốc hội thông qua. Ảnh: Getty Images
Các đảng viên Cộng hòa, nắm quyền đa số tại Hạ viện, hiện đang từ chối nâng giới hạn nợ trừ khi Tổng thống Biden và đảng viên Đảng Dân chủ áp đặt lệnh cắt giảm chi tiêu liên bang và hạn chế chi tiêu trong tương lai.
Đảng Cộng hòa nói rằng khoản nợ của quốc gia, hiện ở mức 31 nghìn tỷ USD, là không bền vững. Họ cũng muốn việc thông qua trần nợ phải gắn kèm các ưu tiên khác, bao gồm các yêu cầu công việc khó khăn hơn đối với những người nhận trợ cấp t.iền mặt của chính phủ, phiếu thực phẩm và chương trình chăm sóc sức khỏe Medicaid. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ phản đối những yêu cầu đó.
Tổng thống Biden khăng khăng yêu cầu Quốc hội phê duyệt trần nợ mà không có điều kiện ràng buộc nào, nói rằng chính phủ Mỹ luôn thanh toán các hóa đơn và việc vỡ nợ là vấn đề không thể thương lượng. Nhưng khi phải đối mặt với hạn chót là 1/6, thời điểm cạn t.iền, ông Biden đã khởi động các cuộc đàm phán với phe Cộng hòa.
Những điểm nghẽn của năm nay là gì?
Đảng Cộng hòa muốn giảm chi tiêu xuống mức năm 2022 và hạn chế chi tiêu trong thập kỷ tới. Nhưng Đảng Dân chủ không sẵn sàng mạnh tay cắt giảm chi tiêu liên bang như vậy. Thay vào đó, Nhà Trắng đề xuất giữ nguyên chi tiêu ở mức hiện tại của năm 2023.
Ngoài ra còn có các ưu tiên chính sách đang được xem xét, bao gồm các bước có thể giúp đẩy nhanh việc xây dựng và phát triển các dự án năng lượng mà cả đảng Cộng hòa và một số đảng viên Dân chủ đều mong muốn.
Các đảng viên Đảng Dân chủ đã kịch liệt phản đối nỗ lực của Đảng Cộng hòa nhằm áp đặt các yêu cầu công việc khắt khe hơn đối với những người nhận viện trợ của chính phủ thông qua phiếu thực phẩm, chăm sóc sức khỏe Medicaid và các chương trình hỗ trợ t.iền mặt. Mặc dù vậy, Tổng thống Biden vẫn để ngỏ khả năng cho một số cuộc thảo luận về vấn đề này.
Điều gì xảy ra nếu không tăng trần nợ?
Một vụ vỡ nợ của chính phủ Mỹ sẽ là chưa từng có và sẽ tàn phá nền kinh tế quốc gia. Bộ trưởng Tài chính Yellen và các chuyên gia kinh tế nói rằng nó có thể là "thảm họa". Thực sự không có một kịch bản chi tiết về những gì sẽ xảy ra, nhưng nó sẽ có tác động sâu rộng.
Bà Yellen nhận định rằng, việc chính phủ vỡ nợ sẽ phá hủy việc làm và doanh nghiệp, khiến hàng triệu gia đình dựa vào các khoản thanh toán của chính phủ liên bang "có thể không được trả lương", bao gồm cả những người thụ hưởng An sinh xã hội, cựu chiến binh và gia đình quân nhân. Các quan chức chính phủ ước tính hơn 8 triệu người có thể mất việc làm. Nền kinh tế có thể lao vào suy thoái.
"Việc vỡ nợ có thể gây ra đau khổ trên diện rộng khi người Mỹ mất thu nhập mà họ cần để trang trải cuộc sống. Sự gián đoạn đối với các hoạt động của chính phủ liên bang sẽ ảnh hưởng đến kiểm soát không lưu và thực thi pháp luật, an ninh biên giới và quốc phòng cũng như an toàn thực phẩm", bà Yellen cảnh báo.
Chính phủ Mỹ vỡ nợ có thể gây ra "thảm họa" đối với nền kinh tế quốc gia và đời sống của một bộ phận lớn người dân. Ảnh: Getty Images
Vận dụng Tu chính án thứ 14
Một số đảng viên Đảng Dân chủ đã đề xuất rằng họ có thể tự nâng trần nợ mà không cần sự hỗ trợ từ đảng Cộng hòa. Những người cấp tiến đã thúc giục Tổng thống Biden viện dẫn một điều khoản trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp nói rằng tính hợp lệ của khoản nợ công ở Mỹ "sẽ không bị nghi ngờ". Họ lập luận rằng, dựa trên điều khoản này, để vỡ nợ sẽ là vi hiến.
Những người ủng hộ hành động đơn phương nói rằng Tổng thống Biden đã có quyền vô hiệu hóa trần nợ nếu Quốc hội không nâng nó lên, để phù hợp với điều khoản trong Tu chính án 14 cho rằng tính hợp lệ của khoản nợ quốc gia "không bị nghi ngờ".
Về phần mình, Tổng thống Biden hôm 21/5 cho rằng, việc ông có hành động một mình hay không vẫn là một "câu hỏi mà tôi nghĩ vẫn chưa được giải quyết".
Trong khi đó, tại Quốc hội, lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries đã đưa ra một quy trình "đẩy" vấn đề ra Hạ viện và buộc tổ chức một cuộc bỏ phiếu về tăng trần nợ. Đó là một thủ tục lập pháp rườm rà, nhưng ông Jeffries kêu gọi các đảng viên Đảng Dân chủ tại Hạ viện ký vào dự luật này với hy vọng thu thập được đa số cần thiết để kích hoạt một cuộc bỏ phiếu.
Thách thức đối với Đảng Dân chủ là họ chỉ có 213 thành viên đứng về phía mình - thiếu 5 người so với 218 thành viên cần thiết để chiếm đa số. Để 5 đảng viên Cộng hòa tham gia nỗ lực này sẽ không dễ dàng. Việc thành viên Cộng hòa ký vào đơn thỉnh cầu từ phe thiểu số được coi là một sự sỉ nhục lớn đối với lãnh đạo đảng, đặc biệt là về một vấn đề quan trọng như trần nợ. Rất ít đảng viên Cộng hòa có thể sẵn sàng gánh chịu hậu quả của hành động đó.
Tổng thống Biden và Chủ tịch Hạ viện chưa đạt được thỏa thuận trần nợ công Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy đã chưa đạt được thỏa thuận về tăng trần nợ công 31,4 nghìn tỷ USD của chính phủ Mỹ, khi chỉ chưa tới 10 ngày nữa là Mỹ có nguy cơ vỡ nợ. Tuy nhiên, hai bên tuyên bố sẽ tiếp tục đàm phán. Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và...
