Luật sư Mỹ giúp Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông

Luật sư người Mỹ – Paul Reichler sẽ giúp Manila khởi kiện Bắc Kinh về những tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông.

Bãi cạn Scarborough

Luật sư Reichler đã dành cả đời đại diện cho các quốc gia nhỏ bé chống lại những cường quốc trên thế giới như phiên tòa Nicaragua chống lại Mỹ, Georgia chống lại Nga, Mauritius chống lại Anh và Bangladesh chống lại Ấn Độ.

Chiến thắng đầu tiên mang tính lịch sử trong sự nghiệp của luật sư Reichler đã nhận được sự quan tâm của giới truyền thông quốc tế vào những năm 1980 khi Tòa án quốc tế tại Hague phán quyết hành động Mỹ ủng hộ cho lực lượng nổi dậy Contra lật đổ phe chính phủ cánh tả Sandinista tại Nicaragua, đã vi phạm luật pháp quốc tế.

Đây chính là lý do thu hút sự quan tâm của thế giới khi trong năm nay, luật sư Reichler sẽ đại diện cho Philippines tham gia vụ kiện Trung Quốc trước những tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông.

Theo đó, ông Reichler là luật sư đứng đầu thay mặt Manila khởi kiện Bắc Kinh về việc tuyên bố chủ quyền trước hầu hết vùng lãnh hải trên Biển Đông theo bản đồ “Đường 9 đoạn” khu vực nằm sát vùng bờ biển với Philippines, Brunei, Malaysia và Việt Nam.

Chiểu theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982, hồi tháng Một, Philippines đã tiến hành khởi kiện Trung Quốc – một trong những thành viên tham gia công ước trên. Tâm điểm của vụ kiện là việc các quốc gia ven biển nằm sát với vùng lãnh hải trải dài 12 hải lý cũng như vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, được phép đánh cá và khai thác các nguồn tài nguyên dưới lòng biển.

Tòa án Trọng tài đã chỉ định 5 thành viên để thành lập tổ trọng tài và ấn định thời gian biểu xử lý vụ kiện bao gồm hạn chót để Philippines đệ trình các bằng chứng liên quan tới ngày 30/3 năm tới.

Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh bị đưa ra Tòa án Trọng tài Liên Hiệp Quốc và hành động này khiến Trung Quốc hết sức giận dữ. Phản ứng mới đây là việc Trung Quốc từ chối để Tổng thống Philippines – Benigno Aquino III tới tham dự một sự kiện thương mại tại khu vực miền nam nước này hồi tháng Tám. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không đưa ra bất cứ bình luận nào trước những yêu cầu liên quan tới động thái trên.

Trong khi đó, Trung Quốc khẳng định những tranh chấp lãnh thổ xung quanh các quần đảo trên Biển Đông, hu vực giàu nguồn tài nguyên dầu mỏ và khí đốt, nên được giải quyết thông qua các cuộc hội đàm song phương. Ngoài ra, Bắc Kinh khăng khăng cho rằng bản đồ “Đường 9 đoạn” không gây cản trở tự do đi lại trên khu vực Biển Đông – mối lo ngại chính của Mỹ.

Theo luật sư Reichler, ngay cả khi Bắc Kinh từ chối tham gia, vụ kiện sẽ vẫn được tiến hành. Vụ kiện có thể dời sang cuối năm 2014 và kéo dài từ 4 – 5 năm. Tuy nhiên, một số người hoài nghi cho rằng ngay cả khiTòa án Trọng tài quyết định Manila thắng kiện, Bắc Kinh cũng sẽ phớt lờ phán quyết này.

Hiện nay, Trung Quốc đang đóng vai trò quan trọng trên thế giới và chiếm ưu thế ngay cả trên sân sau, khiến các quốc gia láng giềng không khỏi đặt ra những câu hỏi lo lắng. “Liệu Trung Quốc có hợp tác trên cơ sở luật pháp quốc tế hiện hành hay cố gắng phá bỏ theo ý định của mình? Liệu Trung Quốc có sử dụng vũ lực để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ? Cách Trung Quốc đối xử với các quốc gia nhỏ bé hơn như Philippines vốn cảm thấy nép vế trước sự tăng cường năng lực quân sự ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc?”.

Theo quan điểm của Philippines, việc khởi kiện là lựa chọn cuối cùng sau khi những nỗ lực giải quyết tranh chấp theo con đường ngoại giao gặp thất bại. Giới chức Manila cho biết Trung Quốc không chịu từ bỏ tuyên bố “chủ quyền không thể tranh cãi” trên toàn khu vực Biển Đông và dần xâm lấn sang lãnh thổ Philippines.

Hồi năm ngoái, các tàu thuyền Trung Quốc đã chặn lối vào bãi cạn Scarborough – khu vực đánh bắt cá phía tây Manila. Trái lại, Trung Quốc cho rằng hải quân Philippines đã quấy rầy hoạt động của ngư dân nước này.

Luật sư người Mỹ – Paul Reichler đại diện cho Philippines trong vụ kiện Trung Quốc

Trước khi luật sư Reichler chấp thuận tham gia vụ kiện, Manila đã nghiên cứu và tìm kiếm một cố vấn pháp luật giỏi trên khắp thế giới. “Chúng tôi muốn có một luật sư giỏi nhất”, một quan chức cấp cao Philippines nói.

Trung Quốc đã tận dụng lịch sử nhằm hỗ trợ cho những tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông và các hòn đảo bao quanh. Trong đó, “Đường 9 đoạn” xuất hiện lần đầu tiên trên tấm bản đồ xuất bản năm 1947.

Hiện nay, khu vực “Đường 9 đoạn” trải dài tới gần Indonesia, cách khu vực lãnh thổ phía nam Trung Quốc – đảo Hải Nam 900 hải lý. Đây là một trong những tuyên bố lãnh thổ trải dài trên một diện tích xa chưa từng có trên thế giới.

Đối với những quần đảo, khối đá nhô trên mặt biển và dải đá ngầm nằm trong “Đường 9 đoạn”, luật sư Reichler sẽ tranh luận bảo vệ trong vụ kiện của Philippines. Công ước Liên Hiệp Quốc quy định nếu là hòn đảo có người sinh sống thì vùng biển cách hòn đảo 200 hải lý sẽ là vùng đặc quyền kinh tế. Nếu là khối đá, vùng đặc quyền kinh tế sẽ rộng 12 hải lý còn nếu là mỏm đá thì không được tính tới vùng đặc quyền kinh tế này.

Theo ông Reichler, toàn bộ khu vực biển xung quanh đang xảy ra tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc đều liên quan tới các khối đá hoặc dải đá ngầm. Thậm chí, ngay cả khi Trung Quốc sở hữu chúng, Bắc Kinh cũng chỉ được giới hạn quyền sử dụng các nguồn tài nguyên xunh quanh.

Toàn bộ nhóm luật sư do ông Reichler dẫn đầu đang tiến hành thu thập một lượng lớn tài liệu hỗ trợ bao gồm các bức ảnh chụp từ trên không, sơ đồ hải quân, báo cáo thủy văn và nghiên cứu địa lý để chuẩn bị cho vụ kiện.

“Tôi không ở vị trí để bình luận về cách Trung Quốc sẽ phản ứng. Việc của tôi là bào chữa cho Philippines. Đây là một vụ kiện hay với tôi để giành chiến thắng hoặc không”, luật sư Reichler chia sẻ.

Theo Infonet