‘Lùa gà’ và ‘xả coin’ đang bào mòn uy tín các dự án blockchain Việt
Nhiều dự án game lừa đảo tích hợp blockchain với sự tham gia của đội ngũ người Việt đang là nỗi ám ảnh của các nhà đầu tư, bào mòn niềm tin của cộng đồng.
Với thành công của Axie Infinity vào giữa năm 2021, nhiều dự án GameFi của đội ngũ người Việt Nam mọc lên như nấm sau mưa. Các trò chơi này mở bán token và cho chơi game ở nửa cuối năm 2021. Tuy nhiên, nhiều trò chơi của lập trình viên trong nước có dấu hiệu bất thường trong hoạt động, khiến đồng tiền số của game mất giá, nhà đầu tư thua lỗ.
Sau nhiều vấn đề liên tục xảy ra với dự án GameFi trong nước, nhà đầu tư Việt trở nên cảnh giác với dự án dạng này. Người chơi mất niềm tin vào những game với lối chơi đơn giản, cơ chế không rõ ràng, đội ngũ đứng sau giấu mặt.
Hàng loạt dự án bất thường của “Dev Việt”
Lùm xùm gần đây nhất xảy ra với Crypto Bike, trò chơi blockchain với lối chơi đơn giản, click-to-earn (bấm để kiếm tiền). Đồng CB, tiền tệ trong game bị xả 60% lượng token dự án, khiến giá giảm mạnh, nhiều nhà đầu tư thiệt hại vào hôm 1/1. CryptoBike thông báo bị hack, tuy nhiên nhiều bằng chứng cho thấy chính đội ngũ đã bán tháo.
Trước đó, tựa game này công bố đội ngũ đứng sau là lập trình viên của Mỹ. Nhưng thực tế, trò chơi được phát triển bởi một nhóm người Việt trong vòng một tháng. Trước áp lực của nhà đầu tư, người đứng sau CryptoBike phải hoàn lại 70% tiền tham gia của người chơi.
Tựa game Zuki Moba được ViruSs quảng cáo có nhiều dấu hiệu bất thường.
Vào cuối tháng 12/2021, Zuki Moba, trò chơi được đánh giá cao về chất lượng đồ họa và lối chơi, được streamer ViruSs (Đặng Tiến Hoàng) nhiều lần quảng bá, giới thiệu lộ những dấu hiệu bất thường trong vận hành.
Được quảng cáo là lối chơi được lấy cảm hứng từ trò ném tuyết của Nhật Bản, thực tế Zuki Moba là bản “Việt hóa”, tích hợp thêm yếu tố NFT, blockchain để kiếm tiền của trò chơi PoPoWar đến từ Trung Quốc. Dự án có cách quản lý token bất thường với 95% lượng tiền số của trò chơi không bị khóa, có thể bị bán tháo bất kỳ lúc nào.
Bên cạnh đó, roadmap (lộ trình phát triển) của Zuki Moba cũng bị chỉnh sửa mà không được thông báo công khai. Dự án nhiều lần trễ hẹn thời gian ra mắt các công cụ, tính năng trong trò chơi dù game đã có sẵn. Theo dữ liệu từ CoinMarketCap, token ZUKI đang có giá 0,053 USD. So với đỉnh được xác lập cuối tháng 11/2021, token này đã giảm hơn 17 lần.
Nếu tham gia dự án theo mốc ViruSs mời chào, nhà đầu tư đã bị chia tài sản khoảng 6 lần.
Mất niềm tin vào dự án trong nước
Trong các hội nhóm tiền mã hóa trên mạng xã hội, nhà đầu tư Việt dần dè dặt hơn với các dự án trong nước sau nhiều vụ lừa đảo. Một số người dùng còn tuyên bố “cạch mặt” những token có sự tham gia của người Việt.
Trao đổi với PV , nhà đầu tư T.Tom, người mất hơn 2.700 USD trong vụ việc CryptoBike cho biết rất thất vọng về đội ngũ người Việt đứng sau các dự án GameFi lừa đảo gần đây. “Tôi thấy thất vọng cho tương lai thị trường tiền số tại Việt Nam khi lập trình viên chỉ ăn xổi , tham lam”, ông T.Tom nói.
Video đang HOT
Những tựa game “xấu xí” như CryptoBike khiến niềm tin vào đội ngũ Việt Nam giảm sút.
“Lập trình viên của GameFi Việt đa số đều không lộ mặt nên khi xảy ra sự cố người chơi không biết tìm đến đâu để đòi quyền lợi. Tôi không còn niềm tin ở những dự án Việt có đội ngũ ẩn danh nữa”, nhà đầu tư CryptoBike tên Quang Kiên chia sẻ.
Theo ông Phùng Tiến Anh, chuyên gia của GAM Venture, quản trị viên cộng đồng nhà đầu tư NFT- Metaverse, các dự án trong nước có cơ hội lớn sau thành công của Axie Infinity. Tuy nhiên gần đây những game lừa đảo, gây mất niềm tin lại xuất hiện rất nhiều.
“Tôi rất lo ngại về những dự án GameFi lừa đảo của người Việt gần đây. Nếu tình trạng ăn xổi, lừa lọc kiếm lời vẫn tiếp diễn, chúng ta không thể tiến ra biển lớn với kiểu tư duy này. Có nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang dần từ chối dự án Việt”, ông Tiến Anh nói.
Nếu tình trạng ăn xổi, lừa lọc kiếm lời vẫn tiếp diễn, chúng ta không thể tiến ra biển lớn với kiểu tư duy này
Phùng Tiến Anh, quản trị viên cộng đồng nhà đầu tư NFT- Metaverse
Đồng quan điểm với ông Tiến Anh, luật sư Trần Việt Hà, thành viên công ty Luật Nam Sơn, một người có tiếng trong giới đầu tư tiền mã hóa cho rằng những dự án “xấu xí” như CryptoBike khiến cho nhà đầu tư quốc tế không còn mặn mà với dự án của đội ngũ người Việt.
“Thực trạng trên vô hình trung làm cho các dự án mà đội ngũ nhà phát triển tâm huyết, làm ra sản phẩm tốt cũng gánh chịu chung hậu quả là sự thờ ơ của nhà đầu tư”, luật sư Hà nói.
Trao đổi với PV , ông Quang Kiên cho rằng vấn đề còn nằm ở nhà đầu tư khi xác minh dự án. “Những dự án mà đội ngũ giấu mặt, roadmap không rõ ràng, trò chơi nhàm chán nhưng ROI (tỷ suất hoàn vốn) cao thì nên xem xét”, ông Kiên cho biết.
Theo ông Kiên, dạng game có lối chơi đơn giản, click-to-earn toàn người Việt chơi với nhau, có tính cờ bạc, đa cấp. “Trên các hội nhóm nhà đầu tư tự bơm thổi, tạo fomo ảo để ‘nâng bi’ dự án, dụ dỗ thêm người mới, kéo giá token”, nhà đầu tư này nói.
“Thị trường chắc chắn phải điều chỉnh”
Là người đóng vai trò cấu trúc vốn đầu tư cho dự án Whydah vào tháng 12/2022, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch công ty Decom Holdings nhận định những sự cố trong thời gian qua là bước điều chỉnh tất yếu để hướng đến thị trường tốt, bền vững hơn.
Trong nhiều dự án GameFi hiện nay, chính những nhóm phát triển game cũng không nắm rõ danh tính người thuê mình. Điều này dẫn đến việc khi xảy ra sự cố, nhà đầu tư lẫn đội phát triển không biết đổ lỗi, đòi tiền của ai. Ảnh: NVL.
Chia sẻ với PV , ông Trung cho rằng sự thành công của Axie Infinity đóng vai trò quan trọng, giúp các nhà đầu tư quốc tế tin tưởng hơn vào các dự án tiền mã hóa có đội ngũ Việt Nam. Việc giữ được uy tín là rất khó, và phần lớn các dự án nghiêm túc chọn công khai danh tính của nhóm phát triển chính như một cách đảm bảo danh tiếng.
“Tôi không hiểu sao có những dự án ẩn danh mà khiến nhiều người hào hứng đến vậy. Dự án ẩn danh trên mạng hoàn toàn không ai rõ những người đứng sau nó, nhóm phát triển thuộc nước nào vì thông tin không có”, ông Trung nhận định.
Chuyên gia này cho rằng giai đoạn hỗn loạn vừa qua khiến chất lượng, hình thức, cách công bố sách trắng (white paper) lẫn chiến lược phát triển cộng đồng bị cào bằng, khiến cả những quỹ đầu tư chuyên nghiệp cũng phải lúng túng.
“Họ phải rải tiền đều vào các game. Chuyên nghiệp mà còn như vậy, thì các nhà đầu tư nhỏ lẻ còn hành động thế nào nữa”, ông Trung nhận định. Ông cũng cho rằng khi thị trường đã có quá nhiều dự án, game nào cũng có lãi thì tất yếu sẽ phải đến giai đoạn điều chỉnh.
“Đây là một điều chỉnh tất yếu của thị trường và sự điều chỉnh mới chỉ bắt đầu. Về lâu dài tôi tin rằng sự điều chỉnh này giúp thị trường tốt và bền vững hơn. Chúng tôi sẽ có thời gian để phân tích đánh giá kỹ càng hơn các dự án”, ông Phan Đức Trung kết luận.
Người nổi tiếng quảng bá gian dối về tiền mã hóa có thể bị phạt nặng
Những người nổi tiếng quảng bá gian dối hoặc cho các dự án vi phạm có thể phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Gần đây, nhiều nhà đầu tư mất tiền vì tham gia vào các dự án game blockchain được người có sức ảnh hưởng quảng cáo. Gây xôn xao nhất là sự việc streamer ViruSs quảng cáo cho Zuki Moba, một trò chơi NFT có dấu hiệu bất thường. Trong hội nhóm đầu tư trên Telegram mà ViruSs quản lý, người này đưa ra mức giá mua vào đồng ZUKI (token dự án Zuki Moba) từ 0,2-0,3 USD.
Trả lời PV , luật sư Phan Vũ Tuấn, sáng lập công ty luật Phan Law, Phó chủ tịch Hội Sở hữu Trí tuệ TP.HCM cho rằng người quảng bá cho các dự án trò chơi NFT phải có trách nhiệm theo pháp luật khi đưa thông tin quảng cáo đến công chúng.
Người quảng bá dự án tiền số phải tuân thủ quy định pháp luật
Theo luật sư Tuấn, Luật Quảng cáo 2012 quy định bất kỳ hoạt động quảng cáo nào, không phải là tuyên truyền chính trị, thông tin cổ động thì đều thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này. Do đó, trên nguyên tắc, việc quảng bá dự án tiền số, GameFi cũng phải tuân thủ quy định của Luật Quảng cáo.
Bên cạnh đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định cấm hoạt động quảng cáo tiền số, dự án GameFi. Đồng thời, trách nghiệm của người có sức ảnh hưởng khi quảng bá dự án tiền số cũng chưa được pháp luật quy định cụ thể.
Streamer ViruSs từng quảng bá cho dự án Zuki Moba.
"Tuy nhiên, khi người nổi tiếng quảng cáo, tùy trường hợp cụ thể mà họ có thể được xem là người kinh doanh dịch vụ quảng cáo hoặc người chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Do đó, những cá nhân này có nghĩa vụ tương ứng theo quy định của pháp luật", luật sư Phan Vũ Tuấn cho biết.
Theo ông Tuấn, điểm b,c, khoản 2, Điều 13 Luật Quảng cáo 2012 quy định người quảng cáo có nghĩa vụ kiểm tra tài liệu liên quan đến điều kiện quảng cáo của tổ chức, cá nhân, sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cần quảng cáo. Đồng thời, người này phải chịu trách nhiệm về sản phẩm quảng cáo do mình trực tiếp thực hiện.
"Mặc dù vậy, trong mọi trường hợp, một khi đã thực hiện hoạt động quảng cáo thì những cá nhân này đều không được thực hiện những hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo. Cụ thể là hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ", luật sư Phan Vũ Tuấn Trả lời PV .
Ngoài ra, hoạt động đầu tư dự án tiền số, GameFi đang phổ biến, người tham gia cần tuân thủ các điều kiện, nguyên tắc đầu tư và lường trước rủi ro nếu có. Tuy nhiên, luật sư Tuấn cho rằng nếu nhà đầu tư mất tiền do lỗi của chủ dự án, có dấu hiệu lừa đảo, họ sẽ được pháp luật bảo vệ.
Theo đó, người nổi tiếng giới thiệu, quảng bá cho các dự án vi phạm cũng phải chịu trách nhiệm với pháp luật. Khung hình phạt tối đa cho cá nhân có hành vi quảng cáo gian dối có thể lên đến 100 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Nếu nhà đầu tư mất tiền do lỗi của chủ dự án, có dấu hiệu lừa đảo, họ sẽ được pháp luật bảo vệ
Luật sư Phan Vũ Tuấn, đại diện Phan Law
Trước đó, một số quốc gia đã thắt chặt quy định về người nổi tiếng quảng cáo tài chính. Theo Bloomberg, hôm 8/11/2021, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã gửi thông báo đến các công ty tài chính, cho biết những doanh nghiệp này không được phép thuê người nổi tiếng để quảng cáo, thu hút khách hàng mới. Theo thông báo trên, việc kêu gọi đầu tư thông qua phát trực tiếp cũng bị cấm.
Trao đổi với PV về vấn đề này, luật sư Phan Vũ Tuấn đề xuất pháp luật cần có quy định pháp lý rõ ràng hơn, có thể xem xét cấm những người nổi tiếng, cá nhân có sức ảnh hưởng trong xã hội tham gia quảng bá ở lĩnh vực tiền số.
"Nếu người nổi tiếng nào vi phạm có thể cấm sóng, cấm tham gia các chương trình trong một thời gian nhất định, phù hợp với quy định pháp luật và các quy tắc ứng xử liên quan", luật sư Tuấn chia sẻ.
Nhiều người nổi tiếng quảng bá cho coin rác
Tại Việt Nam, nhiều người nổi tiếng từng tham gia quảng cáo cho các dự án tiền số. Tối 11/5/2021, trang cá nhân của nhiều nghệ sĩ Việt Nam như Gin Tuấn Kiệt, Nam Thư, Lê Dương Bảo Lâm, Kiều Minh Tuấn, Ngọc Trinh đăng tải bài viết về Dogecoin cùng danh sách nhiều đồng tiền mã hóa. Đến sáng hôm sau, các bài đăng trên đồng loạt "bốc hơi".
Trên nhiều nhóm bàn luận về tiền mã hóa, các quản trị viên đã lên tiếng về những dấu hiệu nghi vấn của những bài viết này, đồng thời đưa ra nhận định việc xếp FXT Token ngang hàng với Dogecoin hay Shiba là khập khiễng.
Loại token được nhiều người nổi tiếng quảng bá có giá trị về 0.
Đến ngày 25/6/2021, Lion Group thông báo đóng cửa sàn giao dịch, FXTradingmarkets bằng một "tâm thư chia tay" và hứa hẹn sẽ trở lại. Đồng thời, giá của token FXT từng được các nghệ sĩ Việt quảng bá cũng dần giảm về 0.
Hồi tháng 8/2021, Khoa Pug cùng "ông hoàng kim cương" Johnny Dang quảng cáo cho token DBZ trong video của YouTuber người Việt. Ngay sau đó, giá đồng tiền số này lập đỉnh ở mốc 0,15 USD.
Tuy nhiên đến cuối tháng 11/2021, lùm xùm giữa Khoa Pug và Johnny Dang nổ ra, khiến giá đồng DBZ giảm mạnh. Theo dữ liệu của Coinmarketcap, token DBZ đang có giá 0,05 USD, chia 30 lần từ đỉnh.
Gần đây, token ZUKI của tựa game Zuki Moba do streamer ViruSs quảng bá cũng liên tục mất giá. Dự án có nhiều dấu hiệu bất thường như giống 100% trò chơi của Trung Quốc, không khóa 95% token, chỉnh sửa roadmap.
Theo dữ liệu từ CoinMarketCap, token ZUKI đang có giá 0,053 USD. So với đỉnh được xác lập cuối tháng 11, token này đã giảm hơn 17 lần. Nếu tham gia dự án theo mốc ViruSs mời chào, nhà đầu tư đã bị chia tài sản khoảng 6 lần.
Dự án GameFi ViruSs quảng bá có nhiều dấu hiệu bất thường Zuki Moba, tựa game NFT được streamer ViruSs giới thiệu không khóa 95% lượng token dự án, nhiều lần trễ hẹn và chỉnh sửa roadmap. Trong các video trên kênh YouTube cá nhân, ViruSs (Đặng Tiến Hoàng) nhiều lần nhắc đến Zuki Moba như một dự án GameFi tiềm năng, nên đầu tư. Trong hội nhóm đầu tư trên Telegram mà ViruSs quản...