Lời khai đầu tiên của người Mỹ nghi chủ mưu ám sát Tổng thống Haiti

Liệu một vị mục sư lưu động từng tham gia các hoạt động nhân đạo có thể là kẻ chủ mưu một vụ ám sát phức tạp để chiếm đoạt quyền lực ở Haiti?

Nghi phạm người Mỹ gốc Haiti Emmanuel Sanon (Ảnh: New York Times).

Emmanuel Sanon, công dân Mỹ gốc Haiti, đã bị bắt vì nghi có liên quan đến vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise vào rạng sáng 7/7. Sanon bị chính quyền Haiti cáo buộc dàn xếp một phi vụ xuyên quốc gia nhằm đạt được tham vọng chính trị của mình.

“Ông ta đến đây với ý đồ trở thành tổng thống Haiti”, Cảnh sát trưởng Quốc gia Haiti Leon Charles nói về Sanon trong một cuộc họp báo hôm 11/7.

Ông Charles cho biết, người đầu tiên mà một trong số các nghi phạm tham gia vụ ám sát Tổng thống Moise gọi điện sau khi hoàn thành phi vụ là Sanon.

Tuy nhiên, theo một nguồn tin thân cận với cuộc điều tra, Sanon vẫn khẳng định mình vô tội.

Theo nguồn tin, Sanon, 63 tuổi, đã bị bắt vào cuối tuần trước trong một cuộc đột kích của cảnh sát Haiti tại một khu phố yên bình trên đỉnh đồi ở thủ đô Port-au-Prince.

Những ngôi nhà ở đó rất bề thế, có cổng chắn và nằm cách dinh thự của quyền Thủ tướng Claude Joseph, người đang nắm quyền lãnh đạo Haiti, một đoạn không xa.

Nguồn tin của CNN cho biết khám xét nơi ở của Sanon, cảnh sát đã phát hiện các hộp đạn, bao đựng súng trường và súng lục. Theo tuyên bố của cảnh sát, họ cũng tìm thấy 24 bia bắn chưa được sử dụng, một chiếc mũ có nhãn “DEA” (Cơ quan Phòng chống Ma túy Mỹ) và 4 biển số xe của Cộng hòa Dominica. Cảnh sát đã niêm phong căn nhà để phục vụ điều tra.

Sanon nói với cảnh sát rằng ông không biết gì về kế hoạch tấn công nhằm vào Tổng thống Haiti. Sanon cũng khẳng định ông không biết về những vũ khí và vật dụng bị thu giữ khác bên trong tòa nhà nơi ông ở.

Sanon cũng khai với cảnh sát rằng ông là một mục sư Cơ đốc giáo, đồng thời nhấn mạnh rằng tòa nhà nơi ông ở không phải là nhà hay tài sản của ông.

Cảnh sát Haiti cáo buộc Sanon tuyển mộ những nghi phạm ám sát Tổng thống Moise. Một nhân chứng cho biết, họ đã thấy những người nước ngoài “lực lưỡng như vệ sĩ, mặc quần rằn ri” thường xuyên đi qua đi lại giữa tòa nhà nơi Sanon ở và một ngôi nhà bên kia đường.

Tuy nhiên, khi được hỏi về 26 người Colombia và 2 người Mỹ gốc Haiti khác bị cho là nghi phạm trong vụ ám sát tổng thống, Sanon nhấn mạnh rằng “ông ta không biết gì cả”.

“Ông ta nói không biết. Đó là những gì ông ta đã nói ngay từ khi các nhà chức trách bắt đầu thẩm vấn ông ta”, nguồn tin cho biết thêm.

Mưu đồ “lãnh đạo Haiti”

Các nghi phạm vụ ám sát tổng thống Haiti và số vũ khí bị cảnh sát tịch thu (Ảnh: Sputnik).

Theo thông tin từ cảnh sát, Sanon sinh ra ở làng Marigot bên bờ biển của Haiti. Sanon đã trở về Haiti vào tháng 6 trên một máy bay riêng cùng với các vệ sĩ được thuê để thực hiện vụ tấn công Tổng thống Moise.

Mặc dù rất ít thông tin về Sanon trong những năm trước khi ông ta bị bắt, nhưng những thông tin công khai cho thấy Sanon đã tham gia vào một loạt hoạt động từ thiện.

Vào đầu thập niên 2000, Sanon đã giúp điều hành các phòng khám y tế ở Haiti cho Quỹ Rome, một tổ chức phi lợi nhuận hiện đã đóng cửa ở Florida và từng thực hiện các hoạt động nhân đạo ở nước ngoài.

Larry Chadwell, cựu chủ tịch của Quỹ Rome, cho biết Sanon từng theo học trường y ở Cộng hòa Dominica và được cấp phép hành nghề ở Haiti, chứ không phải Mỹ. Sanon được cho là đã tốt nghiệp Đại học Eugenio Maria de Hostos ở Cộng hòa Dominica.

Một người từng làm việc với Sanon vào đầu những năm 2000, khi Sanon làm việc cho Quỹ Rome, nói rằng ông là một diễn giả thuyết phục và là người chịu trách nhiệm thu hút nhiều khoản quyên góp cho tổ chức. “Ông ấy rất rõ ràng, rất đáng tin cậy”, người này nói.

Theo Ludner Confident, một bác sĩ gốc Haiti từng giúp gây quỹ cho Quỹ Rome, Sanon cũng dẫn đầu sáng kiến xây dựng một bệnh viện ở Tabarre, Haiti. Confident mô tả Sanon là người hoạt động nhân đạo “hợp pháp” và là người luôn cố gắng giúp đỡ người khác.

Tuy nhiên, Sanon cũng là người nuôi những tham vọng lớn hơn cho Haiti. Các video được đăng lên một tài khoản YouTube dưới tên “Bác sĩ Sanon” vào tháng 8/2011 cho thấy, Sanon nói rằng đất nước Haiti cần “một ban lãnh đạo mới để thay đổi đời sống” của người dân.

Đoạn video có tiêu đề “Bác sĩ Sanon: Lãnh đạo cho Haiti” cũng cho thấy, Sanon đã chỉ trích ban lãnh đạo đất nước là tham nhũng, và dường như cho rằng Tổng thống Haiti lúc bấy giờ, Michel Martelly, là người “yếu đuối” và “bán đứng linh hồn của mình”.

Cuộc điều tra vẫn tiếp tục

Nhóm sát thủ ám sát Tổng thống Haiti tại nhà riêng trong đêm

3 công dân Mỹ hiện được cho là có liên quan đến vụ tấn công Tổng thống Haiti. Ngoài, Sanon, James Solages và Joseph Vincent, đều là công dân Mỹ gốc Haiti, đã bị bắt giữ vào tuần trước.

Cảnh sát Haiti đang truy lùng 10 nghi phạm mới tại địa phương. Tính đến nay, ít nhất 39 người được cho là có liên quan đến vụ ám sát. Một số nghi phạm được cho là nguồn cung cấp thông tin cho cơ quan thực thi pháp luật Mỹ.

Ít nhất một trong số những nghi phạm bị bắt giữ liên quan đến vụ ám sát từng làm công việc cung cấp thông tin cho Cơ quan Phòng chống Ma túy Mỹ (DEA). Sau khi thực hiện vụ ám sát Tổng thống Moise, nghi phạm này đã liên hệ với đầu mối liên lạc của mình tại DEA.

Theo thông báo của DEA, một quan chức của DEA tại Haiti đã kêu gọi nghi phạm đầu hàng chính quyền địa phương. Quan chức DEA cùng một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ đã cung cấp thông tin cho chính phủ Haiti để hỗ trợ việc bắt giữ nghi phạm cùng một số đối tượng khác.

DEA cho biết họ đã nắm được thông tin về việc một số sát thủ đã hét lớn “DEA” khi thực hiện vụ ám sát tại nhà riêng của Tổng thống Haiti. Tuy nhiên, DEA khẳng định không có kẻ tấn công nào hoạt động thay mặt cho cơ quan này.

Các nghi phạm khác cũng có liên hệ với Mỹ, bao gồm cả những người cung cấp thông tin cho Cục Điều tra Liên bang (FBI). FBI không bình luận về vấn đề này, mà chỉ nói rằng họ sử dụng “các nguồn hợp pháp để thu thập thông tin tình báo” trong các cuộc điều tra của FBI.

Mỹ đã cử các đặc vụ cấp cao của FBI và Bộ An ninh Nội địa (DHS) đến Haiti để hỗ trợ cuộc điều tra vụ ám sát Tổng thống Moise. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết Washington vẫn đang xem xét các đề xuất hỗ trợ từ chính phủ Haiti, trong đó Haiti đề nghị quân đội Mỹ giúp bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng tại Haiti – quốc gia có tình trạng bạo lực tội phạm tràn lan.