Loạt doanh nghiệp xăng dầu bị điểm tên không chịu nhập đủ hàng

Lãnh đạo Vụ thị trường trong nước, Bộ Công Thương chỉ đích danh 6 doanh nghiệp không thực hiện tổng nguồn tối thiểu được giao.

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, 6 thương nhân không thực hiện tổng nguồn tối thiểu được giao là: Công ty TNHH sản xuất Thương mại Hưng Phát, Tổng công ty Thương mại Sài Gòn – TNHH MTV, Công ty cổ phần Nhiên liệu Phúc Lâm, Công ty TNHH xăng dầu Giang Nam; Công ty TNHH Trung Linh Phát và Công ty cổ phần Phúc Lộc Ninh.

Nhiều doanh nghiệp không nhập xăng dầu theo lượng được giao khiến nguồn cung xăng dầu gặp khó khăn. (Ảnh minh họa)

Do đó, để đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong quý IV/2022 phục vụ nhu cầu thị trường, Bộ Công Thương dự kiến phân giao tổng nguồn xăng dầu tối thiểu (bao gồm nhập khẩu, mua từ các nhà máy lọc dầu trong nước, tự sản xuất, pha chế) cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Cụ thể, lượng xăng là hơn 2,2 triệu m3, bình quân hơn 749 nghìn m3/tháng; dầu diesel là hơn 3,1 triệu m3, bình quân hơn 1 triệu m3/tháng; dầu mazut là hơn 110 nghìn tấn, bình quân hơn 36 nghìn tấn/tháng… Tổng cộng lượng xăng dầu là hơn 5,5 triệu m3/tấn, bình quân hơn 1,8 triệu m3/tấn/tháng.

Việc phân giao được thực hiện căn cứ vào tỷ trọng tổng nguồn đã phân giao đầu năm 2022 cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và đã có danh sách với số lượng hạn mức cụ thể đến từng thương nhân đầu mối.

Vẫn theo Vụ Thị trường trong nước, tổng nguồn xăng dầu tối thiểu năm 2022 được Bộ Công Thương giao cho 36 đầu mối kinh doanh xăng dầu lên tới hơn 20,72 triệu m3/tấn xăng dầu các loại. Theo báo cáo tổng hợp từ các đầu mối kinh doanh xăng dầu, các doanh nghiệp đã thực hiện tổng nguồn xăng dầu mặt đất (xăng, diesel, dầu hỏa, dầu mazut) trong 9 tháng đầu năm nay đạt hơn 17,2 triệu m3/tấn.

Đối với mặt hàng chủ đạo là xăng và diesel, một số thương nhân thực hiện tổng nguồn gần đạt, thậm chí vượt so với tổng nguồn tối thiểu được giao. Như Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đạt 99,6% đối với xăng; 95,9% đối với diesel; Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOil) thực hiện đạt 100,3% đối với xăng; 83,4% đối với diesel; Công ty TNHH MTV Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro) đạt 93,2% đối với xăng; 167,0% đối với diesel…

Doanh nghiệp đầu mối vẫn khó khăn về chi phí

Theo ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, có hai nguyên nhân dẫn đến việc đứt gãy nguồn cung ở một số địa bàn, đặc biệt là quý III/2022.

Thứ nhất, về mặt khách quan, theo quy định của Nghị định 95, các doanh nghiệp đầu năm đăng ký theo sản lượng trung bình hoạt động của năm trước. Trong khi đó, năm 2021 và 2020 lại là năm diễn ra đại dịch nên sản lượng sụt giảm.

Thứ hai, do tình hình địa chính trị, giá thế giới biến động rất lớn, mang tính chất dị biệt nên không có chính sách nào có thể bao phủ để kịp thời thích ứng với biến động giá cả và tình hình địa chính trị thế giới trong năm 2022.

Trong khi 6 tháng đầu năm không có tình hình biến động lớn do vẫn còn lượng tồn kho thì bắt đầu đến quý III tình hình có sự biến đổi do giá xăng dầu đến đà suy giảm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn về vấn đề chi phí.

Trước hết là chi phí hoạt động lưu thông của xăng dầu, giúp hàng hóa được bán ra thị trường từ thương nhân phân phối, đến cửa hàng bán lẻ. Chi phí này đã được áp dụng suốt từ năm 2014 đến nay và chưa được sửa đổi dù chúng tôi đã kiến nghị đề xuất nhiều lần và theo quy định phải rà soát hàng năm”.

Thứ nữa là chi phí tạo nguồn, là các chi phí đã được quy định tại các Nghị định 83, 95. Chi phí này bao gồm giá cả thế giới, premium, phụ phí, chi phí đưa hàng từ nước ngoài về, kể cả chi phí nhập từ các nhà máy lọc dầu trong nước. Đây là vấn đề rất mới, bắt đầu thực hiện trong năm 2022.

Với chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy về cảng và premium trong nước, đáng lẽ phải được áp dụng từ 11/7, nhưng đến 11/10 mới được áp dụng, chậm đến 3 tháng, dẫn đến trong quý III, các doanh nghiệp lấy hàng trong nước thiếu tới 600 đồng/lít xăng.

Trong khi đó, chi phí nhập khẩu dù đã được điều chỉnh nhưng thời gian vừa qua chi phí này lại biến động tăng rất cao, việc điều chỉnh nhưng không sát thực tế nên các doanh nghiệp lỗ trong quý III tại khâu tạo nguồn khoảng hơn 2000 tỷ đồng. Đây chính là lý do các doanh nghiệp rất ngần ngại vì lỗ rất lớn.

Lãnh đạo Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng, đối với khối lượng xăng dầu Bộ giao cho các doanh nghiệp thì chắc chắn phải nhập thêm. Trong khi với giá cả hiện tại trong quý IV, nhất là tháng 11, 12 thì premium đang ở mức trên dưới 10 USD, như vậy chi phí doanh nghiệp sẽ phải chịu lỗ hơn 1.000 đồng/lít khiến doanh nghiệp không thể thực hiện được.

Thêm nữa, để bảo đảm được cho các doanh nghiệp có khả năng nhập đúng tiến độ, số lượng xăng dầu do Bộ đề xuất thì phải triệt tiêu chênh lệch giữa chi phí tạo nguồn nhập khẩu với trong nước theo cách thức lấy quỹ bình ổn để bù trực tiếp vào chênh lệch của premium nhập khẩu để bằng với giá trong nước.

Hiệp hội cũng đề xuất Bộ Công Thương thống nhất với Bộ Tài chính để rà soát các chi phí, thay vì 6 tháng thay đổi 1 lần thì 3 tháng thay 1 lần để giảm đi chi phí nhập khẩu, cắt lỗ cho doanh nghiệp.