Loại virus mới được phát hiện ở Ghana nguy hiểm như thế nào?
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tái bùng phát và các ca mắc đậu mùa khỉ đang gia tăng ở nhiều quốc gia trên thế giới, một loại virus gây chế.t người khác đã xuất hiện ở Tây Phi khiến nhiều chuyên gia lo ngại.
Dơi ăn quả là ổ chứa virus Marburg tự nhiên. Ảnh: Getty Images
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ghana đã xác nhận đợt bùng phát virus Marburg chế.t người đầu tiên, đặt quốc gia này và các nước láng giềng khác trong tình trạng báo động cao. Đây là lần đầu tiên virus Marburg xuất hiện ở Ghana và là lần thứ hai nó xuất hiện ở Tây Phi.
Hôm 17/7, Bộ Y tế Ghana đã xác nhận 2 trường hợp nhiễm virus Marburg sau khi xét nghiệm má.u của các bệnh nhân. Hai người này không có mối liên hệ dịch tễ, sống tại vùng Ashanti của Ghana, đã t.ử von.g sau khi xuất hiện các triệu chứng bao gồm tiêu chảy, sốt, buồn nôn và nôn. Gần 100 người đã phải cách ly vì tiếp xúc với 2 ca bệnh.
Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi, cảnh báo Marburg có thể dễ dàng tuột khỏi tầm kiểm soát nếu không hành động ngay lập tức và dứt khoát.
Virus Marburg là gì?
Virus Ebola. Ảnh: Getty Images
Marburg là bệnh sốt xuất huyết do virus cùng họ với Ebola gây ra và có khả năng lây nhiễm cao. Đây là căn bệnh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, Marburg là virus RNA độc nhất về mặt di truyền của động vật thuộc họ filovirus.
Theo WHO, virus ban đầu được truyền sang người từ dơi ăn quả. Trong một số trường hợp, Marburg cũng lây lan giữa các loài linh trưởng, bao gồm giữa người với người, với các triệu chứng nghiêm trọng. Giới chức y tế ở Ghana đã khuyến cáo người dân tránh xa các hang động và hầm mỏ là nơi sinh sống của loài dơi, để giảm thiểu nguy cơ lây lan virus, và nấu chín kỹ thịt của loài động vật hoang dã này trước khi tiêu thụ.
Mặc dù CDC cho biết không rõ virus lần đầu tiên lây lan từ vật chủ động vật sang người bằng cách nào, nhưng virus có thể lây lan dễ dàng giữa người với người thông qua tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể như má.u, nước bọt hoặc nước tiểu. Nó cũng có thể lây lan qua các bề mặt hoặc vật liệu tiếp xúc với chất dịch cơ thể của người bị bệnh. Người thân và nhân viên y tế là nhóm dễ bị tổn thương nhất vì họ tiếp xúc gần bệnh nhân, th.i th.ể vẫn có thể phát tán virus cho người chôn cất.
Video đang HOT
Theo CDC, Marburg cũng có thể lây lan qua tin.h dịc.h của đàn ông đã khỏi bệnh, do virus có thể tồn tại trong một số chất dịch cơ thể của bệnh nhân đã khỏi bệnh, ngay cả khi họ không còn các triệu chứng bệnh nặng. Theo cơ quan y tế, hiện không có bằng chứng cho thấy virus Marburg có thể lây lan qua đường tìn.h dụ.c, hoặc các tiếp xúc khác với dịch â.m đạ.o của phụ nữ từng mắc bệnh.
Triệu chứng bệnh
Nhân viên y tế mang rác thải đi xử lý bên ngoài khu cách ly, ở thị trấn Uige, miền bắc Angola. Ảnh: Reuters
Theo WHO, các triệu chứng của virus Marburg bắt đầu đột ngột. Các triệu chứng thường xuất hiện từ 2 đến 21 ngày sau thời gian virus xâm nhập vào cơ thể.
Bệnh nhân có thể bị sốt cao, đau đầu dữ dội và tình trạng khó chịu nghiêm trọng. Đau nhức cơ bắp cũng rất phổ biến. Vào ngày thứ 3, bệnh nhân có thể bắt đầu bị tiêu chảy – có thể kéo dài một tuần – đau bụng và chuột rút, buồn nôn và nôn. WHO cho biết: “Bệnh nhân trong giai đoạn này được mô tả có đôi mắt sâu, khuôn mặt lờ đờ và vô cùng mệt mỏi”.
Đến khoảng ngày thứ 5, bệnh nhân có thể xuất hiện phát ban không ngứa trên ngực, lưng hoặc dạ dày. Song chẩn đoán lâm sàng của Marburg có thể khó khăn với nhiều triệu chứng tương tự các bệnh truyền nhiễm khác như sốt rét hoặc sốt thương hàn.
Trong những trường hợp t.ử von.g, người bệnh thường qua đời vào ngày thứ 8-9 sau khi khởi phát triệu chứng. Trước khi t.ử von.g, bệnh nhân bị mất má.u, xuất huyết nghiêm trọng, rối loạn chức năng đa cơ quan.
Tỉ lệ t.ử von.g
Virus Marburg lần đầu được phát hiện ở thành phố Marburg của Đức vào năm 1967. Ảnh: BBC
Marburg gây ra bệnh nghiêm trọng và có thể gây chế.t người, với tỷ lệ t.ử von.g trong các đợt bùng phát trước đây dao dộng khoảng 24% đến 88%, tùy thuộc vào chủng virus và điều kiện chăm sóc người bệnh.
Phương pháp điều trị
Hiện chưa có vaccine hoặc phương pháp điều trị kháng virus nào được sử dụng để điều trị người nhiễm virus Marburg . Tuy nhiên, CDC cho biết việc điều trị các triệu chứng cụ thể có thể cải thiện khả năng sống sót của bệnh nhân. Họ sẽ được truyền nước, duy trì nồng độ oxy, sử dụng thuố.c điều trị từng triệu chứng. Một số chuyên gia y tế cho biết các loại thuố.c dùng cho Ebola có thể mang tới hiệu quả cho người bị nhiễm Marburg.
Virus Marburg đã được phát hiện ở những đâu?
Hang dơi. Ảnh: Getty Images
Các trường hợp nhiễm virus ở Ghana là lần thứ hai Marburg được phát hiện ở Tây Phi. Trường hợp đầu tiên được báo cáo trong khu vực là ở Guinea vào năm ngoái.
Trước đó, virus Marburg được phát hiện lần đầu vào năm 1967 với một số trường hợp liên quan đến những con khỉ nhiễm bệnh trong phòng thí nghiệm ở Marburg, Frankfurt (Đức) và Belgrade (Serbia) sau đó là Nam Tư. Kể từ đó, đã có một số đợt bùng phát dịch do virus Marburg gây ra, đặc biệt là ở Angola trong giai đoạn 2004-2005, CHDC Congo trong giai đoạn 1998-2000, khiến hàng trăm người t.ử von.g.
Virus Marburg được cho là không có nguồn gốc từ các lục địa khác. Theo CDC, các ca bệnh ghi nhận ở ngoài châu Phi là khá hiếm. Tuy nhiên, năm 2008, một phụ nữ Hà Lan đã t.ử von.g vì bệnh Marburg sau khi đến thăm Uganda. Một du khách Mỹ cũng mắc bệnh sau chuyến du lịch Uganda năm 2008 nhưng đã khỏi bệnh. Cả hai người này đều đã đến thăm một hang động nổi tiếng tại công viên quốc gia, vốn là nơi sinh sống của dơi ăn quả.
WHO cho biết giới chức đang hỗ trợ một nhóm điều tra đa quốc gia ở Ghana và cử các chuyên gia đến quốc gia này. Tổ chức này cũng gửi thiết bị bảo vệ cá nhân, tăng cường giám sát dịch bệnh và truy tìm các mối liên hệ để ứng phó với một số ít trường hợp.
Chuyên gia y tế công cộng quốc tế Jimmy Whitworth thuộc Trường Y học Nhiệt đới và Vệ sinh London cho biết đáng lo ngại, phạm vi địa lý của bệnh nhiễm virus này dường như đã lan rộng. Ông nói: “Điều quan trọng là phải cố gắng tìm ra virus đã xâm nhập vào cơ thể con người bằng cách nào và gây ra đợt bùng phát này và ngăn chặn bất kỳ trường hợp nào tiếp theo. Hiện tại, nguy cơ lây lan của dịch ra bên ngoài vùng Ashanti của Ghana là rất thấp”.
WHO tuyên bố đợt bùng phát loại virus mới
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về một đợt bùng phát virus mới sau khi Ghana ghi nhận các ca t.ử von.g đầu tiên do nhiễm virus Marburg.
Hình ảnh hiển vi điện tử quét màu của các hạt virus Marburg (màu xanh lam) dính vào bề mặt của các tế bào VERO E6 bị nhiễm bệnh (màu vàng). Ảnh: Getty Images
Đây là lần đầu tiên virus gây chế.t người giống virus Ebola được tìm thấy ở quốc gia Tây Phi và là lần thứ hai nó xuất hiện trong khu vực.
Trong một văn bản công bố ngày 17/7, WHO cho biết các mẫu má.u xét nghiệm của hai người t.ử von.g tại vùng Ashanti phía Nam Ghana dương tính với virus Marburg. Cả hai bệnh nhân đều có các triệu chứng như tiêu chảy, sốt, buồn nôn và t.ử von.g trong vòng một ngày sau khi nhập viện hồi cuối tháng Sáu. Một bệnh nhân 26 tuổ.i, người còn lại 51 tuổ.i.
Hiện ít nhất 90 người khác tiếp xúc với hai bệnh nhân đã được nhận diện và chịu sự theo dõi của giới chức y tế địa phương cũng như WHO. Cơ quan y tế toàn cầu cho biết họ cũng đang hỗ trợ Ghana, cũng cấp thiết bị bảo hộ, tăng cường giám sát dịch bệnh, xét nghiệm, truy tìm những người tiếp xúc và nâng cao nhận thức của cộng đồng về những rủi ro và nguy hiểm của căn bệnh này.
"Giới chức y tế đã phản ứng nhanh chóng, bắt đầu chuẩn bị cho một đợt bùng phát có thể xảy ra. Điều này là cần thiết bởi nếu không có hành động ngay lập tức và dứt khoát, Marburg có thể dễ dàng vượt khỏi tầm kiểm soát. Chúng tôi đang chuẩn bị thêm nguồn lực để ứng phó", Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi, tuyên bố.
Virus Marburg được WHO mô tả là một bệnh sốt xuất huyết do virus có khả năng lây nhiễm cao tương tự như virus Ebola gây ra. Bệnh có thể được truyền sang người từ động vật bị nhiễm bệnh như dơi ăn quả và lây lan trong cộng đồng khi tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể của bệnh nhân hoặc virus trên bề mặt, vật liệu.
Bệnh khởi phát đột ngột, với các triệu chứng sốt cao, đau đầu dữ dội và cơ thể khó chịu. Nhiều bệnh nhân có thể bị xuất huyết nặng bên trong hoặc bên ngoài trong vòng 7 ngày sau khi nhiễm virus.
"Do đó, người dân tránh những hang động có dơi sinh sống và nấu chín kỹ tất cả các sản phẩm thịt trước khi ăn", cơ quan y tế Ghana khuyến cáo.
Trong khi tỷ lệ t.ử von.g của loại bệnh bệnh đã dao động từ 24% đến 88% tùy thuộc vào chủng virus trong các đợt bùng phát trước đây, hiện vẫn chưa có vaccine hoặc phương pháp điều trị kháng virus chính thức cho căn bệnh này. Các bác sĩ chỉ có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc hỗ trợ như bù nước bằng đường uống hoặc truyền dịch tĩnh mạch, điều trị theo triệu chứng để tăng khả năng sống sót của bệnh nhân.
Theo WHO, đợt bùng phát virus Marburg đầu tiên ghi nhận tại Đức vào năm 1967. Kể từ đó, các đợt bùng phát tiếp theo và ca bệnh lẻ tẻ đã được báo cáo ở Angola, Cộng hòa Dân chủ Congo, Kenya, Nam Phi và Uganda. Đợt bùng phát dịch bệnh chế.t người nhất cho đến nay là ở Angola vào năm 2005, khi trên 200 người t.ử von.g sau khi mắc bệnh.
Biến chủng BA.5 và thời gian tái nhiễm COVID-19 Các chuyên gia cảnh báo, những người từng nhiễm COVID-19 có nguy cơ tái nhiễm chỉ sau 4 tuần. Chủng BA.5 của Omicron được đán.h giá có khả năng chống lại các kháng thể cao hơn, do đó việc từng nhiễm COVID-19 sẽ không bảo vệ bạn. Biến thể Omicron là chủng virus SARS-CoV-2 ít nguy hiểm hơn, hầu hết các bệnh nhân...