Lộ diện “hệ mặt trời ngược đời” có hành tinh ôn đới lạ

A. Thư10:17 20/05/2020

Hệ sao HD 164922 có tới 3 hành tinh mang đặc điểm của các hành tinh trong Hệ Mặt trời, nhưng tính chất của chúng bị xáo trộn kiểu râu ông nọ cắm cằm bà kia.

Nhóm khoa học gia dẫn đầu bởi tiến sĩ Serena Benatti từ Đài quan sát thiên văn Thành phố Palermo (Ý) đã phát hiện ra một “hệ mặt trời” dị thường mang tên HD 164922, hay còn gọi là Gliese 9613 hoặc LHS 3353. Quay quanh ngôi sao mẹ già cỗi 9,6 tỉ năm tuổi, nhỏ hơn mặt trời một chút là 3 hành tinh mang đặc điểm của trái đất, Sao Thổ và Sao Hải Vương.

Mô tả về siêu trái đất chết chóc trong hệ sao mới được phát hiện. Ngược lại, một hành tinh giống Sao Thổ trong hệ này lại có khí hậu ôn đới thân thiện – ảnh đồ họa từ Sci-News

Thông thường, các hành tinh sẽ lần lượt được đánh ký tự b, c, d… kể từ hành tinh gần sao mẹ nhất. Tuy nhiên do việc phát hiện 3 hành tinh này có phần ngược với các hệ sao khác – hành tinh xa nhất được nhìn thấy trước, nên tên các hành tinh cũng trở nên ngược đời. Không chỉ vậy, cho dù mang đặc điểm giống 3 hành tinh của Hệ Mặt trời, các tính chất của 3 hành tinh này dường như được xáo trộn lung tung cho nhau: hành tinh giống trái đất thì chết chóc, hành tinh giống Sao Thổ thì có khí hậu tuyệt vời.

Hành tinh giống Sao Thổ – HD 164922b – quay quanh sao mẹ mỗi 1.200 ngày và có khoảng cách với sao mẹ là 2,2 đơn vị thiên văn (AU, 1 AU bằng khoảng cách từ mặt trời tới trái đất). Nó chính là hành tinh có khí hậu ôn đới, tức nhiệt độ và thời tiết có thể “dễ sống” như trái đất.

Hành tinh gần hơn một chút tên HD 164922c, giống Sao Hải Vương nhưng nhỏ hơn một chút, nặng gấp trái đất 12,9 lần, 1 năm dài 75,8 ngày tráo đất và cách sao mẹ 0,35 AU.

Trong cùng là một siêu trái đất mà nhóm nghiên cứu đã rất khó khăn mới tìm thấy, tức nó thuộc dạng hành tinh đá giống trái đất nhưng lớn hơn nhiều. Hành tinh này nặng gấp 4 lần trái đất, mang tên HD 164922d, 1 năm dài 12,5 ngày. Với khoảng cách 0,1 AU với sao mẹ, nó nóng như địa ngục!

Video đang HOT

Sau các kết quả vừa công bố trên tạp chí khoa học Astronomy & Astrophysics, nhóm nghiên cứu cho biết có thể nhờ đến sự trợ giúp của vệ tinh khảo sát ngoại hành tinh CHEOPS của ESA để tìm hiểu thêm về chúng. Nghiên cứu ban đầu dựa trên sự quan sát từ một thiết bị quang phổ tối tân ở Đài thiên văn Roque de los Muchachos (La Palma, Canary, Tây Ban Nha).

1001 thắc mắc: Lí do gì khiến hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không. Tại sao lại như vậy?

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian

Hệ Mặt Trời là 1 hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời, tất cả chúng được hình thành từ sự suy sụp của 1 đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.

Đa phần các thiên thể quay quanh Mặt Trời, và khối lượng tập trung chủ yếu vào 8 hành tinh có quỹ đạo gần tròn và mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khít với nhau gọi là mặt phẳng hoàng đạo.
4 hành tinh nhỏ vòng trong gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa - người ta cũng còn gọi chúng là các hành tinh đá do chúng có thành phần chủ yếu từ đá và kim loại.

4 hành tinh khí khổng lồ vòng ngoài có khối lượng lớn hơn rất nhiều so với 4 hành tinh vòng trong. 2 hành tinh lớn nhất là Sao Mộc và Sao Thổ có thành phần chủ yếu từ heli và hiđrô; và 2 hành tinh nằm ngoài cùng là Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương có thành phần chính từ băng, như nước, amoniac và mêtan.

Có 6 hành tinh và 3 hành tinh lùn có các vệ tinh tự nhiên quay quanh. Các vệ tinh này được gọi là "Mặt Trăng" theo tên gọi của Mặt Trăng của Trái Đất. Mỗi hành tinh vòng ngoài còn có các vành đai hành tinh chứa bụi, hạt và vật thể nhỏ quay xung quanh.

Hệ Mặt Trời cũng chứa 2 vùng tập trung các thiên thể nhỏ hơn. Vành đai tiểu hành tinh nằm giữa Sao Hỏa và Sao Mộc, có thành phần tương tự như các hành tinh đá với đa phần là đá và kim loại. Bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương là các vật thể ngoài Sao Hải Vương có thành phần chủ yếu từ băng như nước, amoniac, mêtan.

Giữa 2 vùng này, có 5 thiên thể điển hình về kích cỡ, Ceres, Pluto, Haumea, Makemake và Eris, được coi là đủ lớn đủ để có dạng hình cầu dưới ảnh hưởng của chính lực hấp dẫn của chúng, và được các nhà thiên văn phân loại thành hành tinh lùn.
Ngoài ra có hàng nghìn thiên thể nhỏ nằm giữa 2 vùng này, có kích thước thay đổi, như sao chổi, centaurs và bụi liên hành tinh, chúng di chuyển tự do giữa 2 vùng này.
Vì sao hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?

Các ngôi sao nhấp nháy liên tục trên bầu trời đêm là do ánh sáng phát ra từ chúng bị khúc xạ nhiều lần khi đi qua bầu khí quyển của Trái Đất.

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao trông vẻ sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không, theo Earth Sky.
Các ngôi sao sáng lấp lánh vì ở khoảng cách rất xa so với Trái Đất. Thậm chí nếu nhìn qua kính thiên văn, chúng chỉ xuất hiện như một điểm nhỏ. Khi ánh sáng phát ra từ ngôi sao đi qua bầu khí quyển Trái Đất, nó sẽ bị khúc xạ làm thay đổi hướng di chuyển một chút.
Do mật độ và nhiệt độ trong các lớp khí quyển khác nhau, ánh sáng sẽ đi theo đường zig-zag để tới mắt người quan sát thay vì đi theo đường thẳng, nên chúng ta có cảm giác ngôi sao đang nhấp nháy.

Hành tinh ở khoảng cách gần hơn so với Trái Đất. Chúng xuất hiện như những chiếc đĩa nhỏ xíu trên bầu trời. Ánh sáng từ chiếc đĩa nhỏ này cũng bị khúc xạ bởi bầu khí quyển Trái Đất, trên đường tới mắt người quan sát.

Trong khi ánh sáng phát ra từ một điểm trên "đĩa hành tinh" buộc phải di chuyển theo đường zig-zag, thì ánh sáng phát ra từ điểm đối diện của đĩa di chuyển zig-zag theo hướng ngược lại làm triệt tiêu lẫn nhau. Đây là lý do hành tinh không phát ra ánh sáng nhấp nháy.
Hành tinh lạnh nhất Hệ Mặt trời

Sao Thiên Vương do nhà thiên văn học người Đức William Herschel (1738-1822) tình cờ khám phá khi quan sát bầu trời đêm bằng kính viễn vọng vào năm 1781.

Khối lượng của Sao Thiên Vương lớn hơn của Trái Đất gần 14,5 lần, tuy nhiên nhẹ nhất trong số các hành tinh khí khổng lồ, bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương.

Nhiệt độ khí quyển của Sao Thiên Vương lạnh nhất trong tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt trời khi không thấp hơn -224 độ C, trong khi đó phần có nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Trái Đất chỉ là -90 độ C.

Nhiều người cho rằng do cách xa Mặt Trời nên Sao Thiên Vương lạnh lẽo, tuy nhiên điều này chưa hẳn chính xác vì Sao Hải Vương mới là hành tinh xa nhất, cách Mặt Trời khoảng 4,5 tỉ km so với 2,88 tỉ km của Sao Thiên Vương. Thế nhưng, nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Sao Hải Vương vào khoảng -217 độ C, tức vẫn không bằng Sao Thiên Vương.

Lý do có thể nằm ở cấu hình độc nhất với trục tự quay của hành tinh nghiêng đến 97,77 độ, tức gần song song với mặt phẳng quỹ đạo trong hệ mặt trời. Trong khi đó, trục quay của Trái Đất chỉ nghiêng khoảng 23,5 độ. Tốc độ gió trên Sao Thiên Vương đạt tốc độ khủng khiếp, trong đó những cơn gió ngược chiều quay thường đến 100m/s, cùng chiều quay lên tới 250m/s (khoảng 900km/h). Đây cũng là một trong những lý do khiến hành tinh này không thể giữ nhiệt và trở nên giá lạnh.

Sao Thiên Vương quay quanh mặt trời một vòng hết 84 năm trên Trái Đất, trong đó 2 cực của hành tinh lần lượt được chiếu sáng 42 năm rồi chìm vào bóng tối 42 năm.

Thiên Vương có 27 vệ tinh tự nhiên được các nhà thiên văn học biết đến. Tên gọi của những vệ tinh được chọn theo tên của các nhân vật trong các tác phẩm của danh hào Shakespeare và Alexander Pope.

Năm vệ tinh lớn nhất là Miranda, Ariel, Umbriel, Titania và Oberon, trong đó Titania và Oberon được William Herschel phát hiện cách đây hàng trăm năm (năm 1787) có bán kính khoảng 788,9km, nhỏ hơn phân nửa bán kính Mặt Trăng của Trái Đất.

Năm 1986, tàu vụ trũ Voyager 2 của NaSa đã lướt qua Sao Thiên Vương, cách những đám mây trên bầu trời hành tinh này khoảng 81.500km. Và đây là lần duy nhất, có tàu vụ trụ bay qua hành tinh này ở độ cao thấp như vậy.

CHÂU ANH (T/H)

Phát hiện siêu Trái Đất cực hiếm gặp Siêu Trái Đất này được phát hiện thông qua hiệu ứng bẻ cong ánh sáng trên một ngôi sao cách rất xa nó. Tuy vũ trụ của chúng ta có hàng tỷ thiên hà, mỗi thiên hà chứa hàng triệu ngôi sao khác nhau, tìm kiếm một hành tinh có đặc điểm giống Trái Đất lại là nhiệm vụ không dễ dàng. Trong...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: lộ diện hành tinh sao thổ hệ mặt trời dị thường ngược đời xáo trộn đặc điểm siêu trái đất ôn đới sao hải vương

Xem thêm Share

Xem nhiều

Video sốc: Chụp ảnh check in, thanh niên 20 tuổi bất ngờ bị sóng "nuốt gọn" ngay trước mắt bạn bè00:31

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Ngô Thanh Vân lộ video vòng 2 lùm lùm trong tiệc sinh nhật, có động thái che chắn nhưng không đáng kể!01:15

Xuân Hinh tái xuất, cất giọng "trợ giúp" Hoà Minzy đầy ấn tượng, netizen rầm rộ gọi "MV của năm"04:19

Vì sao Văn Toàn dễ dàng cho Hoà Minzy vay 4 tỷ nhưng lần thứ hai cô bạn thân hỏi vay tiếp thì say "No"?00:44

Xót xa tiếng khóc bất lực của nữ chủ quán Đà Nẵng khi chứng kiến toàn bộ phòng trà bị thiêu rụi ngay trước mắt00:25

Khoảnh khắc "tiên tử kết màn" gây bão của người đàn ông tóc xanh mặc đẹp số 1 Hàn Quốc05:14

Livestream làm trà sữa cho khách nhưng ngậm cả miệng vào cốc: Chủ quán khóc khi bị lan truyền, nghi ngờ bị "chơi xấu"00:59

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Clip 2 thanh niên tông trúng người đang dắt chó sang đường rồi luống cuống bỏ chạy, số phận nạn nhân khiến triệu người lo lắng00:37

Video: Va chạm giao thông, 2 người phụ nữ xô xát với người đàn ông lớn tuổi00:20

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Loài thực vật săn mồi có lá giống hệt rắn hổ mang

16:24:08 01/03/2025

Cây loa kèn hổ mang (Darlingtonia californica), còn gọi là cây nắp ấm California, là một trong những loài cây ăn thịt kỳ lạ nhất thế giới.

Loài mèo nhỏ dễ thương nhưng nguy hiểm nhất thế giới

16:23:14 01/03/2025

Mèo chân đen là loài mèo hoang bản địa ở vùng nam Châu Phi, sinh sống chủ yếu ở Nam Phi, Namibia, Botswana, một phần Zimbabwe và phía nam Angola

Ngư dân bắt được sinh vật 'ngoài hành tinh' dưới biển sâu

10:14:44 28/02/2025

Với thân hình lớn, phình to giống như não, đôi mắt teo tóp và cái miệng há hốc, con cá này trông giống như một sinh vật đến từ hành tinh khác.

Phát hiện mới lí giải nguyên nhân sao Hỏa có màu đỏ

16:07:49 27/02/2025

Các nhà khoa học vừa phát hiện một yếu tố mới có thể giải thích vì sao sao Hỏa có màu đỏ đặc trưng, thay thế giả thuyết phổ biến trước đây về quá trình hình thành lớp bụi phủ trên bề mặt hành tinh này.

Rầm rộ trào lưu giả tang quyến, đột nhập nhà tang lễ vì một lý do khó tưởng

13:55:17 27/02/2025

Những tín đồ ẩm thực ở Trung Quốc gần đây đang đổ xô đến một địa điểm không ai ngờ tới: một nhà tang lễ. Món mì tại căng-tin nơi này bất ngờ trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội, thu hút đông đảo thực khách tìm đến.

Chuyện éo le tại lễ hội đông nhất hành tinh

09:19:50 27/02/2025

Sau khi tắm thanh tẩy dưới sông thiêng, nhiều tín đồ Hindu lên bờ phải tắm lại bằng nước sạch. Nguyên nhân do tình trạng xả thải, phóng uế bừa bãi gây ô nhiễm nguồn nước tại lễ hội Kumbh Mela.

Ở Nhật Bản, có một nghi lễ truyền thống liên quan đến chú cún cho phụ nữ mang thai, mẹ Việt chia sẻ niềm hạnh phúc lần đầu trải nghiệm

09:17:33 27/02/2025

Các mẹ Việt sinh sống ở Nhật Bản có lẽ sẽ nghe đến ngày Inu no Hi - , hay còn gọi là Ngày Tuất hoặc Ngày của Chó. Vào ngày Tuất của tháng thứ 5 trong thai kì,

Gen Z tin lời khuyên trên TikTok hơn tin bác sĩ

09:16:13 27/02/2025

Một khảo sátở Anh mới đây đã tiết lộ rằng 9/10 người trẻ thuộc thế hệ Z đang tìm kiếm các mẹo sức khỏe trên mạng xã hội thay vì tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ hoặc các chuyên gia.

Bí ẩn chưa lời giải về quần thể đá 'biết đi' của phương Đông

08:03:03 27/02/2025

Rujm el-Hiri, một quần thể đá cổ xưa ước tính gần 5.000 năm tuổi, có khá nhiều biệt danh, từ Stonehenge của phương Đông, Stonehenge vùng Levant, và Bánh xe của các hồn ma.

Người đàn ông đỗ xe đúng chỗ quy định, nhưng bị phạt 7 ngày liên tiếp, mất gần 5 triệu đồng: Cảnh sát đưa ra lý do không thể chối cãi!

19:38:48 26/02/2025

Một tình huống trớ trêu xảy ra tại Hà Nam (Trung Quốc), khi anh Trương bị phạt tổng cộng 1.400 NDT (gần 5 triệu đồng) chỉ trong 7 ngày, mặc dù xe anh vẫn đỗ xe đúng chỗ mình đã mua.

Hơn 46 giờ gian khổ để lập kỷ lục 'nụ hôn dài nhất thế giới'

19:38:02 26/02/2025

Cặp vợ chồng Thái Lan đã kiên trì chịu khổ suốt 46 giờ 24 phút cho đến khi các đối thủ đều đã kiệt sức và ngã gục, lập kỷ lục đầu tiên về nụ hôn dài nhất thế giới.