Lộ diện “hệ mặt trời ngược đời” có hành tinh ôn đới lạ

A. Thư10:17 20/05/2020

Hệ sao HD 164922 có tới 3 hành tinh mang đặc điểm của các hành tinh trong Hệ Mặt trời, nhưng tính chất của chúng bị xáo trộn kiểu râu ông nọ cắm cằm bà kia.

Nhóm khoa học gia dẫn đầu bởi tiến sĩ Serena Benatti từ Đài quan sát thiên văn Thành phố Palermo (Ý) đã phát hiện ra một “hệ mặt trời” dị thường mang tên HD 164922, hay còn gọi là Gliese 9613 hoặc LHS 3353. Quay quanh ngôi sao mẹ già cỗi 9,6 tỉ năm tuổi, nhỏ hơn mặt trời một chút là 3 hành tinh mang đặc điểm của trái đất, Sao Thổ và Sao Hải Vương.

Mô tả về siêu trái đất chết chóc trong hệ sao mới được phát hiện. Ngược lại, một hành tinh giống Sao Thổ trong hệ này lại có khí hậu ôn đới thân thiện – ảnh đồ họa từ Sci-News

Thông thường, các hành tinh sẽ lần lượt được đánh ký tự b, c, d… kể từ hành tinh gần sao mẹ nhất. Tuy nhiên do việc phát hiện 3 hành tinh này có phần ngược với các hệ sao khác – hành tinh xa nhất được nhìn thấy trước, nên tên các hành tinh cũng trở nên ngược đời. Không chỉ vậy, cho dù mang đặc điểm giống 3 hành tinh của Hệ Mặt trời, các tính chất của 3 hành tinh này dường như được xáo trộn lung tung cho nhau: hành tinh giống trái đất thì chết chóc, hành tinh giống Sao Thổ thì có khí hậu tuyệt vời.

Hành tinh giống Sao Thổ – HD 164922b – quay quanh sao mẹ mỗi 1.200 ngày và có khoảng cách với sao mẹ là 2,2 đơn vị thiên văn (AU, 1 AU bằng khoảng cách từ mặt trời tới trái đất). Nó chính là hành tinh có khí hậu ôn đới, tức nhiệt độ và thời tiết có thể “dễ sống” như trái đất.

Hành tinh gần hơn một chút tên HD 164922c, giống Sao Hải Vương nhưng nhỏ hơn một chút, nặng gấp trái đất 12,9 lần, 1 năm dài 75,8 ngày tráo đất và cách sao mẹ 0,35 AU.

Trong cùng là một siêu trái đất mà nhóm nghiên cứu đã rất khó khăn mới tìm thấy, tức nó thuộc dạng hành tinh đá giống trái đất nhưng lớn hơn nhiều. Hành tinh này nặng gấp 4 lần trái đất, mang tên HD 164922d, 1 năm dài 12,5 ngày. Với khoảng cách 0,1 AU với sao mẹ, nó nóng như địa ngục!

Video đang HOT

Sau các kết quả vừa công bố trên tạp chí khoa học Astronomy & Astrophysics, nhóm nghiên cứu cho biết có thể nhờ đến sự trợ giúp của vệ tinh khảo sát ngoại hành tinh CHEOPS của ESA để tìm hiểu thêm về chúng. Nghiên cứu ban đầu dựa trên sự quan sát từ một thiết bị quang phổ tối tân ở Đài thiên văn Roque de los Muchachos (La Palma, Canary, Tây Ban Nha).

1001 thắc mắc: Lí do gì khiến hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không. Tại sao lại như vậy?

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian

Hệ Mặt Trời là 1 hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời, tất cả chúng được hình thành từ sự suy sụp của 1 đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.

Đa phần các thiên thể quay quanh Mặt Trời, và khối lượng tập trung chủ yếu vào 8 hành tinh có quỹ đạo gần tròn và mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khít với nhau gọi là mặt phẳng hoàng đạo.
4 hành tinh nhỏ vòng trong gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa - người ta cũng còn gọi chúng là các hành tinh đá do chúng có thành phần chủ yếu từ đá và kim loại.

4 hành tinh khí khổng lồ vòng ngoài có khối lượng lớn hơn rất nhiều so với 4 hành tinh vòng trong. 2 hành tinh lớn nhất là Sao Mộc và Sao Thổ có thành phần chủ yếu từ heli và hiđrô; và 2 hành tinh nằm ngoài cùng là Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương có thành phần chính từ băng, như nước, amoniac và mêtan.

Có 6 hành tinh và 3 hành tinh lùn có các vệ tinh tự nhiên quay quanh. Các vệ tinh này được gọi là "Mặt Trăng" theo tên gọi của Mặt Trăng của Trái Đất. Mỗi hành tinh vòng ngoài còn có các vành đai hành tinh chứa bụi, hạt và vật thể nhỏ quay xung quanh.

Hệ Mặt Trời cũng chứa 2 vùng tập trung các thiên thể nhỏ hơn. Vành đai tiểu hành tinh nằm giữa Sao Hỏa và Sao Mộc, có thành phần tương tự như các hành tinh đá với đa phần là đá và kim loại. Bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương là các vật thể ngoài Sao Hải Vương có thành phần chủ yếu từ băng như nước, amoniac, mêtan.

Giữa 2 vùng này, có 5 thiên thể điển hình về kích cỡ, Ceres, Pluto, Haumea, Makemake và Eris, được coi là đủ lớn đủ để có dạng hình cầu dưới ảnh hưởng của chính lực hấp dẫn của chúng, và được các nhà thiên văn phân loại thành hành tinh lùn.
Ngoài ra có hàng nghìn thiên thể nhỏ nằm giữa 2 vùng này, có kích thước thay đổi, như sao chổi, centaurs và bụi liên hành tinh, chúng di chuyển tự do giữa 2 vùng này.
Vì sao hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?

Các ngôi sao nhấp nháy liên tục trên bầu trời đêm là do ánh sáng phát ra từ chúng bị khúc xạ nhiều lần khi đi qua bầu khí quyển của Trái Đất.

Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao trông vẻ sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không, theo Earth Sky.
Các ngôi sao sáng lấp lánh vì ở khoảng cách rất xa so với Trái Đất. Thậm chí nếu nhìn qua kính thiên văn, chúng chỉ xuất hiện như một điểm nhỏ. Khi ánh sáng phát ra từ ngôi sao đi qua bầu khí quyển Trái Đất, nó sẽ bị khúc xạ làm thay đổi hướng di chuyển một chút.
Do mật độ và nhiệt độ trong các lớp khí quyển khác nhau, ánh sáng sẽ đi theo đường zig-zag để tới mắt người quan sát thay vì đi theo đường thẳng, nên chúng ta có cảm giác ngôi sao đang nhấp nháy.

Hành tinh ở khoảng cách gần hơn so với Trái Đất. Chúng xuất hiện như những chiếc đĩa nhỏ xíu trên bầu trời. Ánh sáng từ chiếc đĩa nhỏ này cũng bị khúc xạ bởi bầu khí quyển Trái Đất, trên đường tới mắt người quan sát.

Trong khi ánh sáng phát ra từ một điểm trên "đĩa hành tinh" buộc phải di chuyển theo đường zig-zag, thì ánh sáng phát ra từ điểm đối diện của đĩa di chuyển zig-zag theo hướng ngược lại làm triệt tiêu lẫn nhau. Đây là lý do hành tinh không phát ra ánh sáng nhấp nháy.
Hành tinh lạnh nhất Hệ Mặt trời

Sao Thiên Vương do nhà thiên văn học người Đức William Herschel (1738-1822) tình cờ khám phá khi quan sát bầu trời đêm bằng kính viễn vọng vào năm 1781.

Khối lượng của Sao Thiên Vương lớn hơn của Trái Đất gần 14,5 lần, tuy nhiên nhẹ nhất trong số các hành tinh khí khổng lồ, bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương.

Nhiệt độ khí quyển của Sao Thiên Vương lạnh nhất trong tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt trời khi không thấp hơn -224 độ C, trong khi đó phần có nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Trái Đất chỉ là -90 độ C.

Nhiều người cho rằng do cách xa Mặt Trời nên Sao Thiên Vương lạnh lẽo, tuy nhiên điều này chưa hẳn chính xác vì Sao Hải Vương mới là hành tinh xa nhất, cách Mặt Trời khoảng 4,5 tỉ km so với 2,88 tỉ km của Sao Thiên Vương. Thế nhưng, nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Sao Hải Vương vào khoảng -217 độ C, tức vẫn không bằng Sao Thiên Vương.

Lý do có thể nằm ở cấu hình độc nhất với trục tự quay của hành tinh nghiêng đến 97,77 độ, tức gần song song với mặt phẳng quỹ đạo trong hệ mặt trời. Trong khi đó, trục quay của Trái Đất chỉ nghiêng khoảng 23,5 độ. Tốc độ gió trên Sao Thiên Vương đạt tốc độ khủng khiếp, trong đó những cơn gió ngược chiều quay thường đến 100m/s, cùng chiều quay lên tới 250m/s (khoảng 900km/h). Đây cũng là một trong những lý do khiến hành tinh này không thể giữ nhiệt và trở nên giá lạnh.

Sao Thiên Vương quay quanh mặt trời một vòng hết 84 năm trên Trái Đất, trong đó 2 cực của hành tinh lần lượt được chiếu sáng 42 năm rồi chìm vào bóng tối 42 năm.

Thiên Vương có 27 vệ tinh tự nhiên được các nhà thiên văn học biết đến. Tên gọi của những vệ tinh được chọn theo tên của các nhân vật trong các tác phẩm của danh hào Shakespeare và Alexander Pope.

Năm vệ tinh lớn nhất là Miranda, Ariel, Umbriel, Titania và Oberon, trong đó Titania và Oberon được William Herschel phát hiện cách đây hàng trăm năm (năm 1787) có bán kính khoảng 788,9km, nhỏ hơn phân nửa bán kính Mặt Trăng của Trái Đất.

Năm 1986, tàu vụ trũ Voyager 2 của NaSa đã lướt qua Sao Thiên Vương, cách những đám mây trên bầu trời hành tinh này khoảng 81.500km. Và đây là lần duy nhất, có tàu vụ trụ bay qua hành tinh này ở độ cao thấp như vậy.

CHÂU ANH (T/H)

Phát hiện siêu Trái Đất cực hiếm gặp Siêu Trái Đất này được phát hiện thông qua hiệu ứng bẻ cong ánh sáng trên một ngôi sao cách rất xa nó. Tuy vũ trụ của chúng ta có hàng tỷ thiên hà, mỗi thiên hà chứa hàng triệu ngôi sao khác nhau, tìm kiếm một hành tinh có đặc điểm giống Trái Đất lại là nhiệm vụ không dễ dàng. Trong...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: chuyện lạ lộ diện hành tinh sao thổ hệ mặt trời dị thường ngược đời xáo trộn đặc điểm siêu trái đất ôn đới sao hải vương

Xem thêm Share

Xem nhiều

Cha già nằm viện, con trai dọn dẹp nhà cửa vô tình vứt bỏ cả 'gia tài'00:16

Thiên thạch cổ đại lớn gấp 4 lần núi Everest đã mang sự sống đến trái đất?02:20

Ngăn chặn vụ 'bắt cóc' rô bốt phục vụ tiệm phở ở California08:11

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tòa nhà 'xiêu vẹo', đứng vững trước nhiều trận động đất suốt 30 năm qua

06:23:02 28/01/2025

Tọa lạc tại thành phố Machala, Ecuador, tòa Nhà Bất Tử (El Inmortal) là một công trình mang tính biểu tượng, nổi bật với vẻ ngoài mong manh và lạ lùng.

Kiếm tiền tỷ từ nghề nuôi rắn hổ mang

06:22:52 28/01/2025

Gần 10 năm gắn bó với nghề nuôi rắn hổ mang, anh Phan Thanh Bình, ngụ xã Mỹ Tú (huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng) được nhiều người gọi vui là Vua nuôi rắn hổ miền Tây .

Hành trình của viên kim cương Hope mang lời nguyền bí ẩn

06:22:39 28/01/2025

Viên kim cương Hope, một viên đá quý màu xanh đậm 45,52 carat, xuất xứ Ấn Độ, được coi là một trong những viên kim cương đẹp nhất thế giới

Ngăn chặn vụ 'bắt cóc' rô bốt phục vụ tiệm phở ở California

05:54:33 28/01/2025

Một người đàn ông tìm cách bắt cóc rô bốt phục vụ một tiệm phở ở California (Mỹ), nhưng được các nhân viên tại tiệm ngăn chặn kịp thời.

Rắn sợ những loài động vật nào?

05:49:52 28/01/2025

Dù là loài săn mồi nổi tiếng, rắn cũng là con mồi của nhiều loài vật đáng gờm khác nhau nên có những loài động vật rắn sợ hơn con người.

Tín hiệu lạ đến từ thiên hà chết

05:36:35 28/01/2025

Các nhà thiên văn học cho biết đã phát hiện một dạng tín hiệu lạ, được gọi là sự kiện bùng phát sóng vô tuyến nhanh (FRB), đến từ một thiên hà cổ xưa và đã chết, cách trái đất hàng tỉ năm ánh sáng.

Những ngôi nhà thách thức thần chết ở Bolivia

12:42:07 27/01/2025

1/5 số ngôi nhà đã đăng ký ở Lapaz của Bolivia ở mức độ nguy hiểm cao hoặc rất cao do nằm trên vùng đất không ổn định.

Cuộc sống như mơ hay cơn ác mộng?: Bí ẩn vùng đất ít ai biết đến chỉ có 100 người dân

12:41:15 27/01/2025

Cuộc sống trên một hòn đảo nhỏ hẻo lánh với nét văn hóa độc đáo và những con người gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên đã được ghi lại đầy chân thực.

Cầm hơn 650 triệu mua đứt căn nhà đất 8 phòng ngủ mà không cần xem trực tiếp: Chuyện 'cổ tích' có thật ở nền kinh lớn thứ 4 thế giới

09:48:12 27/01/2025

Erik Buhrow, 39 tuổi, điều hành một doanh nghiệp xây dựng tại Mỹ. Ông đã mua một ngôi nhà ở tỉnh Niigata của Nhật Bản thông qua AkiyaMart vào tháng 7 năm ngoái.

Cuộc sống "mê hoặc" tại nơi hẻo lánh nhất thế giới

09:46:43 27/01/2025

Một ngày bình thường ở quần đảo Svalbard - Na Uy rất khác biệt: Thưởng thức cà phê dưới ánh cực quang, mặt trời lúc nửa đêm hoặc với tuần lộc.

Loài rắn lạ lắm răng, mang tên một ngôi sao Hollywood

23:43:14 26/01/2025

Rắn Himalaya DiCaprio sở hữu lớp vảy màu đồng, đầu ngắn, nhiều răng. Đây là loài bò sát có khả năng sinh tồn ở độ cao gần 1.900 m.

Đào được củ sắn dây 'kỳ lạ', lão nông bất ngờ khi có người trả 2,3 tỷ

23:42:26 26/01/2025

Vừa qua, câu chuyện nông dân Huang Shunbao ở Quảng Tây của Trung Quốc thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng khi vô tình đào được một củ sắn dây siêu lớn, nặng đến 400 kg khi đang cải tạo ngôi nhà cũ của mình.

Có thể bạn quan tâm

Choáng với màn phát lì xì của Trấn Thành: Số tiền khiến dàn sao quá sốc, chỉ 1 nàng hậu nhận cái kết ê chề

Hậu trường phim

15:45:11 30/01/2025

Nam đạo diễn đã chuẩn bị một chiếc túi với vô số những phong bao lì xì dày cộm và phát cho dàn diễn viên và ekip của hai bộ phim là Bộ Tứ Báo Thủ và Yêu Nhầm Bạn Thân.