Liệu Ukraine có thể xoay chuyển cục diện?

Với những cuộc tấn công thành công gần đây bằng các hệ thống vũ khí tầm xa, Ukraine đang cố gắng chứng minh cho phương Tây thấy rằng nước này có thể thắng.

Ukraine chứng minh quyết tâm

Vài tuần trước, Nga liên tục giành thắng lợi trên chiến trường từ Severodonetsk đến Lysychansk. Tuy nhiên, cường độ chiến sự sau đó giảm xuống, gợi ý Nga đang tạm dừng chiến thuật để tái lập đội hình hoặc cũng có thể sức mạnh của họ đã bị suy giảm đáng kể. Gần đây, sự chú ý đã dồn nhiều hơn về hướng nam và hướng tây của sông Dnipro, nơi Ukraine đang sử dụng các hệ thống vũ khí tầm xa của phương Tây để tấn công mục tiêu sâu hơn phía sau tiền tuyến, theo tờ The New York Times.

Xem nhanh: Chiến dịch Nga ngày 149, Ukraine thấy tiềm năng thắng lợi, phương Tây xem xét cấp máy bay

Ngày 11.7, Ukraine dùng hệ thống rốc két tầm xa HIMARS của Mỹ phá hủy kho vũ khí của Nga ở thị trấn Nova Kakhovka ở miền nam. Gần đây, Ukraine thông báo đã sử dụng HIMARS làm hư hại nặng cây cầu huyết mạch Antonivskyi ở tỉnh Kherson đang do Nga kiểm soát. Ngày 21.7, các quan chức Ukraine nói đã tấn công hơn 200 mục tiêu tại miền nam bằng rốc két và pháo tầm xa.

Giới chức Ukraine lấy những cuộc tấn công này để chứng minh họ có thể “đánh bại Nga” và kêu gọi phương Tây cung cấp thêm vũ khí. Trong bài phát biểu sau cuộc gặp giới chỉ huy quân sự hôm qua, Tổng thống Volodymyr Zelensky nhấn mạnh Ukraine có khả năng gây tổn thất lớn cho Nga và giành lợi thế trên chiến trường, theo tờ The Guardian.

Binh sĩ Ukraine bắn lựu pháo FH-70 ở Donbass ngày 18.7. Ảnh REUTERS

Đáp lại kêu gọi của Ukraine, Mỹ hôm 20.7 cam kết cung cấp thêm 4 hệ thống HIMARS và các hệ thống phòng không tầm xa khác cho Ukraine. Phát biểu tại Diễn đàn an ninh Aspen ở bang Colorado (Mỹ) cùng ngày, lần lượt Tham mưu trưởng Không quân Mỹ Charles Brown rồi Bộ trưởng Không quân Frank Kendall hé lộ khả năng Ukraine có được các loại máy bay chiến đấu A-10 của Mỹ hay Gripen, Eurofighter, Rafale của các nước châu Âu.

Thời cơ phản công

Mặc dù vậy, vẫn có những ý kiến lo ngại về việc liệu các hệ thống tầm xa của phương Tây có thật sự giúp Ukraine đẩy lùi lực lượng Nga. Lầu Năm Góc được cho là còn e dè trong việc cung cấp vũ khí cho Ukraine vì sợ kho vũ khí của Mỹ sẽ bị cạn kiệt trong vài tháng tới. Hạn chế về số lượng vũ khí khiến Ukraine phải đưa ra lựa chọn khó khăn giữa việc tập trung hỏa lực bảo vệ miền đông hoặc dồn sức giành lại miền nam.

Bên cạnh đó, giới phân tích lo ngại việc binh sĩ Ukraine chưa sử dụng thuần thục các vũ khí hoặc có thể hấp tấp khởi động một cuộc phản công quá sớm. Bà Evelyn Farkas, Giám đốc Viện McCain và là cựu phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về Nga, Ukraine và Âu – Á, nhận xét việc đánh bại Nga vẫn nằm trong tầm tay của Ukraine nhưng khả năng này không duy trì mãi mãi, vì sự hỗ trợ của phương Tây sẽ giảm dựa vào đánh giá của họ về sự thể hiện của Kyiv.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến lạc quan về khả năng giành lại những vùng lãnh thổ đã mất của Ukraine. Giám đốc Cục Tình báo mật Anh (MI6) Richard Moore hôm qua dự báo Nga sẽ dần gặp khó trong việc bổ sung nhân lực và nguồn lực trong vài tuần tới, theo BBC. “Họ sẽ phải tạm dừng và việc đó mở ra cơ hội cho Ukraine phản đòn”, ông Moore nói.

Hôm qua, Bộ Quốc phòng Anh cho hay do thiếu vũ khí nên Nga đã phải dùng các hệ thống tên lửa phòng không để tấn công các mục tiêu trên mặt đất. Moscow chưa bình luận về thông tin này.

Năng lực phản công của Ukraine được cho là phụ thuộc nhiều vào nguồn vũ khí do phương Tây cung cấp. Trong bài viết cho Hội đồng Đại Tây Dương, cựu Giám đốc chương trình châu Âu và Nga của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ Richard Hooker kêu gọi phương Tây nên mạnh dạn ủng hộ Ukraine vào lúc này khi Nga đang bị thiệt hại, để sau này không phải tiếc nuối vì bỏ lỡ cơ hội.

“Nếu phương Tây có biện pháp chủ động đảm bảo Ukraine không thể thắng, họ sẽ không thể thắng. Nhưng nếu họ cam kết cung cấp nhiều năng lực cần thiết cho tác chiến hiện đại, cường độ cao, Ukraine có thể thắng và sẽ thắng”, theo ông Hooker.

Nga và Ukraine ký thỏa thuận giữa xung đột

Nga và Ukraine ngày 22.7 ký thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng ở Ukraine nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực trên toàn cầu do tình trạng phong tỏa biển Đen gây ra. Theo AFP, một trung tâm hỗn hợp phụ trách việc giám sát được đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ukraine chịu trách nhiệm lái tàu ra vào cảng để tránh mìn trong khi các bên cam kết không tấn công các tàu. Thỏa thuận kéo dài 120 ngày và sẽ tự động gia hạn.