Liệu tỷ phú Musk có thể ‘xây cầu’ kết nối Mỹ – Trung Quốc?
Mối quan hệ giữa tỷ phú Elon Musk và Tổng thống đắc cử Donald Trump mang lại kỳ vọng rằng ông có thể giúp điều chỉnh lập trường chính sách của chính quyền mới đối với Trung Quốc.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng không nên đặt quá nhiều kỳ vọng vào vị CEO của Tesla.
Nhiều kỳ vọng
Ông Donald Trump (trái) và ông Elon Musk tại một cuộc vận động tranh cử ở bang Pennsylvania ngày 5/11. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Tỷ phú Musk đã chi 119 triệu USD cho cuộc vận động tranh cử vào Nhà Trắng năm 2024 của ông Trump. Ngay từ trước thềm bầu cử Mỹ, mối quan hệ của tỷ phú Musk và ông Trump đã thu hút sự quan tâm của Bắc Kinh do Tesla đang vận hành một siêu nhà máy tại Trung Quốc.
Ông Scott Kennedy tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết, trong nhiều tháng qua, có những ý kiến tò mò về khả năng CEO Tesla giúp Mỹ và Trung Quốc đạt được một thỏa thuận.
Kênh CNBC (Mỹ) đưa tin, bản thân tỷ phú Musk cũng hợp tác nhiều với các quan chức cấp cao ở Trung Quốc, nơi Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài đầu tiên ở quốc gia tỷ dân vào năm 2018.
Trong chuyến thăm gần đây nhất vào tháng 4, CEO Tesla và SpaceX đã gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Ông Lý Cường đề cập Tesla là ví dụ về hợp tác thương mại thành công giữa Bắc Kinh và Washington.
Video đang HOT
Ông Wang Yiwei, Giám đốc Viện Quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, nhận xét rằng tỷ phú Musk được coi là doanh nhân am hiểu cả Trung Quốc và Mỹ. Yếu tố này có thể giúp ông tác động để nới lỏng hoặc thậm chí hủy bỏ mức tăng thuế quan khắt khe mà Tổng thống đắc cử Trump đã cảnh báo áp dụng đối với các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất.
Tổng thống đắc cử Trump đã tuyên bố ý định áp dụng mức thuế chung từ 10% đến 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu, cùng với mức thuế bổ sung từ 60% đến 100% đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.
Tỷ phú Musk từng bày tỏ lo ngại về căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh đồng thời ch.ỉ tríc.h chính quyền Tổng thống Joe Biden khi tăng thuế đối với xe điện Trung Quốc lên 100% vào đầu năm nay. Chính quyền Biden đã ban hành một loạt chính sách nhằm đưa các nhà sản xuất công nghệ cao trở lại Mỹ, nhiều chính sách trong số đó có thể được chính quyền của ông Trump duy trì.
Đáng chú ý, vào ngày 12/11, ông Trump tuyên bố sẽ thành lập một bộ mới có tên là Bộ Hiệu quả Chính phủ, nhằm thúc đẩy hiệu quả hoạt động của chính phủ trong nhiệm kỳ thứ hai bắt đầu từ ngày 20/1/2025. Đặc biệt, tỷ phú Elon Musk và cựu ứng cử viên Tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy sẽ lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ. Nhiệm vụ chính của bộ này là thúc đẩy cải cách quy mô lớn mang tính cấu trúc, đồng thời xây dựng cách tiếp cận mới theo hướng doanh nghiệp mà Chính phủ Mỹ chưa từng thấy trước đây.
Doanh nhân không phải nhà ngoại giao
Tỷ phú Elon Musk phát biểu tại Cannes, Pháp, ngày 19/6. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Theo ông Wang Huiyao, người sáng lập Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc và Toàn cầu hóa trụ sở tại Bắc Kinh, một doanh nhân, ngay cả người giàu nhất thế giới, cũng chưa đủ quyền năng để tạo ra tác động thực sự đến chính sách của Mỹ.
Nhà phân tích chính sách cấp cao Dewardric McNeal phân tích với CNBC rằng, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Trung Quốc đã cố gắng thiết lập “kênh bí mật” với các doanh nhân người Mỹ nổi tiếng, bao gồm nhà phát triển bất động sản Steve Wynn, với hy vọng tác động đến chính sách. Nhưng nỗ lực như vậy dường như không có tác động nhiều đến cách tiếp cận của ông Trump đối với Trung Quốc.
Thay vào đó, ông Wang cho rằng các doanh nhân nổi bật như tỷ phú Musk, CEO Apple Tim Cook và Chủ tịch tập đoàn Blackstone Stephen Schwarzman có thể đóng vai trò là một nhóm giúp ổn định quan hệ Mỹ – Trung.
Ông Cook và Schwarzman cũng thường xuyên đến thăm các nhà lãnh đạo ở Trung Quốc. Bắc Kinh cũng đán.h giá cao họ là những ví dụ về quan hệ kinh doanh và thương mại tích cực giữa Trung Quốc và Mỹ.
Lo ngại thuế quan từ Mỹ, Trung Quốc mở rộng xuất khẩu ô tô điện sang châu Phi
Các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc tìm cách mở rộng thị trường châu Phi nhằm né tránh thuế quan cũng như các hạn chế nhập khẩu khác do Mỹ và châu Âu áp đặt.
Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN
Các nhà sản xuất xe điện (EV) Trung Quốc đang mở các cửa hàng lớn và nhà máy lắp ráp tại châu Phi khi các doanh nghiệp này tìm cách mở rộng thị trường tại lục địa này và né tránh thuế quan cũng như các hạn chế nhập khẩu khác do Mỹ và châu Âu áp đặt.
Nhà sản xuất ô tô BAIC Group và Zeekr, nhà sản xuất xe điện cao cấp của Geely Auto, đều đã công bố kế hoạch thâm nhập vào Ai Cập, một địa điểm quan trọng cho các công ty muốn khai thác thị trường Trung Đông và châu Phi.
Vào cuối năm tới, Tập đoàn BAIC dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất 20.000 xe điện mỗi năm tại một nhà máy lắp ráp mà họ đang thành lập tại Ai Cập. Con số này sẽ tăng lên 50.000 xe vào năm thứ năm trong một thỏa thuận với Alkan Auto, một công ty con của Egyptian International Motors (EIM Group).
Thỏa thuận nói trên có sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Phát triển Công nghiệp Ai Cập Kamel al-Wazir, cũng là Bộ trưởng Công nghiệp và Giao thông. Ông cho biết khoản đầu tư này phù hợp với mục tiêu của Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah el-Sisi là biến quốc gia Bắc Phi này thành một trung tâm công nghiệp khu vực và bản địa hóa ngành công nghiệp ô tô.
Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu trong nước, nhà máy sẽ xuất khẩu sang các nước châu Phi khác và Trung Đông, tận dụng lợi thế vị trí của Ai Cập tại ngã ba của châu Á, châu Phi và châu Âu. Hơn 10% thương mại toàn cầu hoặc hàng nghìn tàu thuyền đi qua hàng năm qua Kênh đào Suez của Ai Cập, nơi nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ và là tuyến đường biển ngắn nhất giữa châu Á và châu Âu, thị trường lớn nhất của Bắc Kinh. Khi nhà máy EV bắt đầu sản xuất vào cuối năm sau, dự kiến sẽ tạo ra khoảng 1.200 việc làm cho lực lượng lao động Ai Cập.
Ông Song Wei, chủ tịch của BAIC Group, cho biết công ty cam kết tăng cường sự hiện diện của mình tại thị trường Ai Cập vì đây là "một trong những thị trường quan trọng nhất" trong khu vực. Tháng trước, công ty lần đầu tiên ra mắt thị trường toàn cầu thông qua một mẫu xe mới từ Ai Cập.
Ai Cập đã thu hút lượng lớn đầu tư từ Trung Quốc, đặc biệt là vào Khu kinh tế kênh đào Suez khi các công ty tìm kiếm tuyến đường ngắn hơn đến các nước châu Âu, Trung Đông và châu Phi.
Vào tháng 10 vừa qua, nhà sản xuất xe điện Zeekr cũng đã công bố kế hoạch thâm nhập thị trường Ai Cập trước cuối năm nay. Sau khi ký kết thỏa thuận phân phối với EIM Group vào tháng trước để xây dựng mạng lưới bán hàng và dịch vụ tại Ai Cập.
Ông Lauren Johnston, chuyên gia về Trung Quốc-châu Phi và là phó giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc của Đại học Sydney, cho biết với việc Mexico, Mỹ và châu Âu áp thuế đối với xe điện Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô đang tìm kiếm thị trường thay thế. Theo vị chuyên gia này, Ai Cập được các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hướng tới vì vị trí chiến lược và chi phí lao động, tiề.n lương chỉ bằng khoảng một nửa so với Maroc và cũng thấp hơn ở Nam Phi. Ngoài ra, nơi này nằm trong khu vực hiệp định thương mại tự do châu Phi và cũng gần với các thị trường thu nhập cao ở Trung Đông và châu Âu".
Sự kiện này cũng diễn ra trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine và các vấn đề thuế quan ở châu Âu đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng, trong khi căng thẳng trong khu vực đã khiến số lượng tàu sử dụng Kênh đào Suez giảm do các cuộc tấ.n côn.g vào tàu thương mại trên Biển Đỏ của phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Việc chuyển sản xuất đến gần thị trường hơn sẽ tránh được những rủi ro này.
Ông Kai Xue, một luật sư doanh nghiệp tại Bắc Kinh chuyên tư vấn về đầu tư trực tiếp nước ngoài và tài chính xuyên biên giới, cho biết với mức thuế suất 100% được áp dụng, xe điện Trung Quốc về cơ bản đã bị loại khỏi thị trường Mỹ.
Những động thái mới nhất của các công ty xe điện nhằm mở rộng tại Ai Cập diễn ra sau xu hướng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tìm kiếm thị trường châu Phi vì sự cạnh tranh địa chính trị của Trung Quốc với Mỹ và châu Âu ngày càng gia tăng tại đây.
Những công ty khác bao gồm BYD Auto, Neta Auto EV và Xpeng đã thâm nhập vào các thị trường như Morocco, Kenya, Rwanda và Nam Phi. Đáng chú ý, hãng BYD đã giới thiệu ba mẫu xe điện tại Kenya vào tháng 9 và hiện đã có mặt tại 12 thị trường châu Phi sau khi ra mắt gần đây tại Zambia và Madagascar.
Theo số liệu, xuất khẩu xe năng lượng mới của Trung Quốc sang châu Phi năm 2023 tăng 291% so với năm trước. Các nước châu Phi không chỉ chào đón thương mại mà còn mong muốn phát triển chuỗi công nghiệp xe điện tại địa phương.
Dự báo biện pháp đối phó với Mỹ của Trung Quốc khi ông Trump trở lại Bắc Kinh được dự báo sẽ đứng trước nhiều biến động và sự cạnh tranh hơn với Mỹ, mặc dù nền kinh tế đang chậm chạp của họ có thể hạn chế các lựa chọn "phản công". Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại Bắc Kinh. Ảnh: THX/TTXVN Theo tờ New York Times, trong năm qua, Mỹ và Trung Quốc...