Li Tie – từ học trò David Moyes đến HLV trưởng tuyển Trung Quốc

Thuyền trưởng tuyển Trung Quốc không phải cái tên quá xa lạ với bóng đá thế giới khi từng tung hoành tại giải đấu khắc nghiệt nhất Premier League.

Cùng Sun Ji Hai, Li Tie từng tung hoành ở giải đấu số một xứ sở sương mù. Từ đó tới giờ, những cầu thủ Trung Quốc không bao giờ lặp lại được hào quang ấy, dù tiền đầu tư cùng những kỳ vọng đều vượt trội so với quá khứ.

Li Tie (phải) từng tạo không ít ấn tượng trên đất Anh trong màu áo Everton. Ảnh: Getty.

Chuyến phiêu lưu trên đất Anh

Li Tie tới Premier League khi đã 25 tuổi, khá muộn so với những ngôi sao châu Á sau này tỏa sáng ở xứ sở sương mù như Park Ji-sung (đến MU năm 24 tuổi) hay Son Heung-min (đến Tottenham năm 23 tuổi).

Cầu thủ người Trung Quốc ngày đó cũng không trải qua trạm trung chuyển nào như PSV hay Leverkusen. Li Tie đến thẳng Premier League từ CLB Liaoning. Thực tế, thương vụ này mang đậm màu sắc thương mại khi nhà tài trợ chính ngày đó của Everton là Keijan, một doanh nghiệp tới từ Trung Quốc.

Li Tie tới Everton trong một giao kèo quảng bá là chủ yếu. Song đây cũng chính là yếu tố khiến thành công của Li Tie càng trở nên vang đội. Ở mùa giải 2002/03, Li Tie được HLV David Moyes tin dùng ở vị trí tiền vệ phòng ngự.

Cầu thủ sinh năm 1977 đá tới 29 trận tại Premier League 2002/03, góp công lớn vào vị trí thứ 7 của Everton. Cùng Sun Ji Hai (khoác áo Man City), Li Tie khiến bóng đá xứ sở tỷ dân nở mày nở mặt sau lần đầu dự VCK World Cup trên đất Hàn Quốc và Nhật Bản.

Phong độ của Li Tie cao đến mức thuyết phục David Moyes yêu cầu BLĐ Everton chi tiền giữ cầu thủ này ở lại đội ngũ. 1,2 triệu bảng là giá cho Li Tie ngày ấy, 800.000 bảng trong số này được nhà tài trợ trả.

Nhìn chung, đây là thương vụ đẹp lòng nhiều bên: Li Tie bỗng thấy được mình thực sự có tài, Everton có được nhân sự tốt còn nhà tài trợ bỗng được quảng cáo rộng rãi. Song ngay vào thời điểm kỳ vọng lên cao nhất, dấu ấn Li Tie lại lụi tàn.

Tiền vệ người Trung Quốc dính thẻ đỏ trong trận gặp Arsenal ngay đầu mùa giải. Sau đó, những chấn thương liên tục khiến Li Tie chỉ đá thêm vỏn vẹn 7 trận cho Everton. Đó cũng là các trận cuối cùng của Li Tie cho Everton khi tiền vệ này dính chấn thương kinh hoàng khi trở về tập trung cùng tuyển Trung Quốc vào tháng 2/2004, khiến anh nghỉ thi đấu 12 tháng.

Rời Everton vào tháng 5/2006, Li Tie gia nhập Sheffield United. Song những chấn thương một lần nữa lại hạn chế cơ hội chơi bóng của anh tại CLB mới. Sau cùng, Li Tie trở về Trung Quốc và giải nghệ vào năm 2011 khi mới 34 tuổi.

Li Tie nhận nhiệm vụ phải đưa tuyển Trung Quốc dự World Cup 2022. Ảnh: Getty.

Giấc mơ của Li Tie

Bắt đầu sự nghiệp huấn luyện vào năm 2012 trong vai trò trợ lý HLV tại CLB Guangzhou Evergrande, Li Tie mất 8 năm để trở thành HLV trưởng ĐT Trung Quốc.

Ban đầu, cựu danh thủ này chỉ là HLV tạm quyền khi tuyển Trung Quốc chia tay ông thầy kỳ cựu Marcello Lippi sau Asian Cup 2019. Tháng 1/2020, Liên đoàn Bóng đá Trung Quốc quyết định bổ nhiệm Li Tie làm HLV chính thức.

Ở vòng loại thứ hai World Cup 2022 khu vực châu Á, tuyển Trung Quốc của Li Tie thắng 6, hòa 1, thua 1 để đi tiếp vào vòng loại thứ ba. Tại đây, Li Tie và các học trò sẽ gặp tuyển Việt Nam cùng những ông lớn của bóng đá châu Á như Nhật Bản, Australia hay Saudi Arabia.

So với giai đoạn được HLV Lippi dẫn dắt trước đó, Li Tie tạo nên tập thể thi đấu có màu sắc biến hóa hơn.

Tinh thần tập thể được đặt lên hàng đầu thay vì chỉ nhồi bóng cho ngôi sao Wu Lei như trước kia. Xinhua tiết lộ tinh thần tốt trong phòng thay đồ làm nên sự khác biệt của tuyển Trung Quốc với chính họ cách đây vài năm. Những quan chức không còn hiện diện trước mỗi trận đấu cũng khiến các cầu thủ vơi bớt áp lực.

Li Tie không giấu việc bản thân chịu ảnh hưởng từ HLV Lippi huyền thoại. Trong một đoạn đối thoại trên truyền hình mới đây, Li Tie cho biết mình ngưỡng mộ lối đá của tuyển Italy tại Euro 2020 và muốn Trung Quốc học theo để đạt thành tích tốt ở vòng loại thứ ba World Cup 2022.

Wu Lei (giữa) cùng tuyển Trung Quốc đánh bại Syria ở vòng loại thứ hai World Cup 2022 khu vực châu Á. Ảnh: News.cn.

Song áp lực không phải không có với Li Tie, mà lớn nhất chính tới từ những phát biểu của HLV này. He Xiaolong, chuyên gia bóng đá Trung Quốc, mới đây chỉ trích Li Tie thậm tệ. Nhân vật này coi cựu tiền vệ Everton là “ông thầy kém chất lượng”, quả quyết Trung Quốc không thể tiến xa dưới sự chỉ dẫn của Li Tie.

Các chỉ trích mạnh nhất nhắm vào việc Li Tie thường xuyên lên sóng truyền hình để bình luận thể thao. Chính trong một chương trình kiểu này, HLV trưởng tuyển Trung Quốc đã bày tỏ tham vọng học theo tuyển Italy.

Theo He Xiaolong, một HLV thực sự có tài và rèn giũa tốt các học trò, sẽ không lên truyền hình nói nhiều như vậy.

Chưa đầy một tháng nữa, tuyển Trung Quốc sẽ bước vào vòng loại thứ ba World Cup 2022 với trận ra quân gặp Australia vào ngày 2/9. Áp lực dồn lên vai Li Tie là không nhỏ nếu không muốn nói là cực lớn.

Liên đoàn Bóng đá Trung Quốc đã nhận những đầu tư khủng trong nhiều năm qua với tham vọng tiến ra thế giới. Li Tie là nhân chứng gần nhất của một tuyển Trung Quốc dự World Cup. Vinh quang ngày đó có thể vẫn tồn tại trong tâm trí Li Tie, nhưng câu chuyện thi đấu trên sân cỏ và chỉ đạo rất khác nhau.

Cầu thủ chỉ nhận chỉ trích khi đá kém nhưng HLV có thể mất việc khi nhiều cầu thủ chơi thất vọng. LĐBĐ Trung Quốc không thiếu tiền để mời những ông thầy ngoại, Li Tie, với tư cách cựu trợ lý của Lippi, hẳn sẽ hiểu rõ điều này.