Lễ hội ché.m lợn ở Bắc Ninh: Truyền thống hay hủ tục?
Nên hay không việc giữ lại lễ hội ché.m lợn? Đây là câu hỏi khó đang gây ra nhiều tranh cãi trái chiều trong thời gian gần đây.
Truyền thống…
Có mặt tại Phường Thượng ( phường Khắc Niệm, TP. Bắc Ninh ) những ngày giáp Tết Ất Mùi, nhịp sống của người dân nơi đây dường như hối hả, nhộn nhịp hơn mọi khi. Ngoài việc chuẩn bị cho một năm mới đã gần kề, mọi người cũng đang háo hức chờ ngày tổ chức hội làng.
Tương truyền, xưa kia có một vị tướng tên là Lý Đoàn Thượng trong lúc đán.h trận bị địch bao vây ở vùng núi thôn Ném Thượng (nay là Phường Thượng). Khi gạo và lương thực đã cạn kiệt, quân sĩ đói khát ông đã nghĩ ra cách ché.m lợn rừng để nuôi quân, rồi phá vòng vây của giặc thoát ra ngoài. Sau đó ông được dân tôn thờ là Thành Hoàng làng, hàng năm tổ chức lễ hội ché.m lợn để tưởng nhớ công lao khai hoang và bảo vệ vùng đất này của ông.
Sân đình nơi diễn ra lễ ché.m lợn cúng thần.
Theo đó, cứ mùng 6 tháng Giêng âm lịch hằng năm, người dân khắp nơi lại tập trung về thôn Thượng để tham dự lễ hội ché.m lợn. Trước đó, người trong làng thống nhất chọn ra những người đàn ông trong độ tuổ.i 40- 49 tuổ.i, gia đình truyền thống, gương mẫu nằm trong đội rước lễ. Trong đội rước lễ tiếp tục bầu ra 1 ông tướng cờ, hai ông thủ đao, hai ông đám, đồng niên tuổ.i 49 (tính cả tuổ.i mụ là 50) để thực hiện nghi thức ché.m lợn trong lễ hội.
Ông Nguyễn Đăng Chương thủ đao năm 1999 – 2000.
Ông Nguyễn Đăng Chương (SN 1960, thủ đao năm 1999-2000) chia sẻ: “Tôi được vinh dự làm thủ đao khai xuân hai lần cho làng. Không phải ai cũng có được may mắn ấy nên tôi luôn cố gắng hoàn thành tốt công việc của mình. Về nghi thức ché.m lợn, có nhiều quan điểm khác nhau. Nhưng theo tôi hoạt động này đã thu hút hàng ngàn khách thập phương đến tham dự lễ hội, đồng thời là nét độc đáo riêng của quê mình, không thể để bị mai một đi được”.
Theo tín ngưỡng dân gian của vùng quê này, má.u lợn trong lễ tế thánh tượng trưng cho sự sung túc, yên ấm, mùa màng bội thu…
Ông Nguyễn Đình Lợi (Trưởng ban mặt trận – Chi hội trưởng hội người cao tuổ.i khu phố Thượng) cho biết, lễ hội ché.m lợn là sự kế thừa truyền thống từ xa xưa để lại. Người dân phố Thượng rất mong muốn được tiếp tục bảo tồn và phát huy lễ hội này, vì nó là một nét văn hóa được cha ông truyền lại từ bao đời nay”.
Video đang HOT
Hay hủ tục?
Tục ché.m lợn đã không còn từ sau cách mạng, đến năm 1999 người dân mới bắt đầu khôi phục và lưu truyền cho đến tận ngày nay. Hằng năm lễ hội ché.m lợn diễn ra thu hút sự tham gia của hàng ngàn du khách thập phương.
Người dân địa phương coi đó là truyền thống, là bản sắc vùng miền, và họ không muốn đán.h mất đi những giá trị cao cả mà nó để lại. Trong khi đó phần đông dư luận cho rằng việc cảnh ché.m lợn trước đông người là quá phản cảm, gây ảnh hưởng xấu đến người xem, trong đó có tr.ẻ e.m.
Sau khi xem đoạn clip dài khoảng 3 phút quay cảnh lễ hội ché.m lợn ở khu phố Thượng, nhiều khán giả đã nói lên quan điểm của mình, họ cho rằng nên dừng việc ché.m lợn trong lễ hội vì hành động đó quá d.ã ma.n đối với một con vật.
Ông Nguyễn Văn Chương, Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Khắc Niệm cho biết, năm 2013-2014 việc ché.m lợn không còn diễn ra ở sân đình.
“Tôi không thấy kinh hoàng vì thường người ta cũng mổ, chọc tiết thì cũng không khác gì. Nhưng, ở đây lại là một lễ hội, người lớn, tr.ẻ e.m… tất cả đều xem và hô hào như vậy đã dẫn đến tâm trí tr.ẻ e.m bị ảnh hưởng đến bạo lực. Tôi nghĩ rằng không nên ché.m lợn làm lễ hội” – một bạn có nick name Phungminh viết.
Bạn Nguyễn Thu Huyền (Sinh viên Đại học Nội Vụ) cho biết: “Mình chưa được tận mắt chứng kiến lễ hội, nhưng qua đoạn clip và hình ảnh trên mạng mình cảm thấy việc ché.m lợn ở lễ hội là không nên. Đây không được coi là tập tục truyền thống đẹp cho con cháu noi theo, mà đang là con dao hai lưỡi ảnh hưởng tiêu cực đến tâm hồn của thế hệ tr.ẻ e.m sau này”.
Làm lễ trước khi ché.m lợn cúng thần linh.
Ngày 27/1 vừa qua, Tổ chức Động vật châu Á đã phát động chiến dịch cùng ký tên kêu gọi cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành quy định chấm dứt lễ hội ché.m lợn ở làng Ném Thượng. Tuy nhiên, người dân nơi đây vẫn không đồng tình với đề nghị trên.
Theo ông Nguyễn Văn Chương (Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Khắc Niệm), năm 2013 đến nay dưới sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh người dân khu phố Thượng. Người dân không ché.m lợn ngay giữa sân đình trước đông đảo du khách nữa, thay vào đó người dân chỉ thực hiện mổ lợn phía sau hậu cung và là làm các nghi lễ cũng tế như bình thường.
Ủy ban Nhân dân phường đã có nhiều biện pháp để tuyên truyền, vận động người dân có sự thay đổi trong cách thức tiến hành lễ hội cho phù hợp với xã hội đương thời. Ngoài việc hình thức việc ché.m lợn được thay đổi, thì các hoạt động khác trong lễ hội như: kéo co, hát quan họ dưới thuyền, thi đạp niêu, nấu cơm… vẫn diễn ra bình thường. Tuy nhiên, đây không phải là điều có thể thay đổi trong ngày một, ngày hai vì với bà con đây là tục lệ ngàn xưa ông cha để lại.
Nên hay không việc giữ lại lễ hội ché.m lợn? Đây là câu hỏi khó đang gây ra nhiều tranh cãi trái chiều trong dư luận trong thời gian gần đây. Mặc dù mỗi tục lệ truyền thống đều có nguồn gốc, ý nghĩa riêng của nó. Tuy nhiên, tục lệ cũng phải thay đổi theo thời gian cho phù hợp với cuộc sống.
Hồng Quế
Theo_Người Đưa Tin
Lễ hội ché.m lợn: Chỉ thực hiện nghi lễ xẻ thịt
Ông Nguyễn Tử Quỳnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết, nghi lễ "ché.m lợn" tại Lễ hội làng Ném Thượng đã chuyển thành nghi lễ "thịt lợn".
Ngày 27.1, Tổ chức Động vật châu Á đề nghị chấm dứt Lễ hội ché.m lợn ở thôn Ném Thượng, xã Khắc Niệm (Tiên Du, Bắc Ninh). Tổ chức này bày tỏ lo ngại nghi thức "ché.m lợn" tác động tiêu cực đối với xã hội về nhiều mặt. Trong đó, ảnh hưởng xấu tới tâm lý của những người chứng kiến và tác động xấu tới ngành du lịch cũng như hình ảnh của Việt Nam.
Ông Nguyễn Tử Quỳnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cho hay, lễ hội ché.m lợn là tập tục riêng của địa phương và đã có từ lâu đời. Mục đích của lễ hội hoàn toàn tốt đẹp, có ý nghĩa khao quân, khuyến khích chăn nuôi...
Qua tham khảo ý kiến của các nhà nghiên cứu văn hóa cho thấy, các nhà khoa học ủng hộ lễ hội diễn ra một cách bình thường như nó vốn có. Tuy nhiên, trước nhiều ý kiến trái chiều, Lễ hội có thể cải tiến dần, giảm bớt hình ảnh người ngoài cho là phản cảm.
Từ năm 2013, nghi lễ dùng đao "ché.m lợn" đã chuyển sang "thịt lợn". Thay vì "ché.m lợn" ở sân đình làng, nghi lễ được tổ chức trong lán nhỏ phía sau đình. Sau khi những người có trách nhiệm thực hiện nghi lễ "thịt lợn" xong sẽ mang ra chia thịt cho dân làng.
Năm 2015, tỉnh Bắc Ninh sẽ tiếp tục vận động người dân thực hiện nghi lễ "thịt lợn" trong không gian hẹp, hạn chế "người ngoài" vào xem.
Nghi lễ ché.m lợn trong Lễ hội làng Ném Thượng
GS Ngô Đức Thịnh - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa cho rằng, chỉ "người ngoài" mới nói lễ hội ché.m lợn... d.ã ma.n. Nếu là "người trong làng" sẽ nghĩ đó là việc tâm linh, tế thần lấy may mắn.
Dù có ý kiến cho rằng cần bỏ hành động "không đẹp mắt" như nghi lễ ché.m lợn, nhưng theo Giáo sư Thịnh, giải pháp đó không khả thi. Bởi bỏ nghi lễ ché.m lợn làm mất sự linh thiêng trong tập tục của người địa phương.
Do vậy, nghi lễ ché.m lợn hay còn gọi là "tục hèm", chỉ làm trong không gian hẹp, "người ngoài làng" không được phép tham gia.
Ngoài Giáo sư Thịnh, nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Việt Nam khác cũng cho rằng, Lễ hội ché.m lợn có mục đích tốt đẹp, khuyến khích chăn nuôi, cầu chúc may mắn đầu năm... Đây là phong tục lâu đời của riêng người dân địa phương, không hề có kích động bạo lực.
Bên cạnh đó, lợn là loài gia súc được nuôi để lấy thịt, phục vụ cuộc sống người dân, không phải động vật hoang dã. Do vậy, người dân có thể dùng lợn để phục vụ cho nghi lễ phong tục tập quán, phục vụ đời sống.
Hơn nữa, nghi lễ làm trong khoảng thời gian, không gian nhất định, chỉ người có trọng trách mới được tham dự, không phải ai cũng được xem.
Tuy nhiên, những năm gần đây, nhiều người ở ngoài làng đến tham dự lễ hội, hình ảnh "ché.m lợn" được lan truyền nhiều trên mạng internet, gây phản cảm.
Do vậy, người dân địa phương nên hạn chế người ngoài tham dự nghi lễ ché.m lợn, chỉ "người trong làng" mới được tham dự nghi lễ này.
Lễ hội ché.m lợn tổ chức vào mùng 6 Tết âm lịch hằng năm tại thôn Ném Thượng, xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.
Theo phong tục, trước khi làm lễ tế Thánh, hai chú lợn được rước đi quanh làng từ 9h sáng đến 11h trưa thì quay lại sân đình. Khi đó, hai thủ đao được dân làng chọn từ những gia đình hạnh phúc, con cháu đề huề, nuôi lợn mát tay, khỏe mạnh và phải đúng 50 tuổ.i sẽ ra tay ché.m hai chú lợn để tế Thánh.
Theo Dương Tùng (Danviet.vn)
Tuyên Quang: Sự hồi sinh kỳ diệu của cây đa Tân Trào lịch sử Sau gần 7 năm được Công ty cổ phần Thanh Hà phối hợp với các cơ quan chức năng tỉnh Tuyên Quang "cứu chữa," chăm sóc, đến nay cây đa Tân Trào lịch sử đã hồi sinh và tiếp tục phát triển rất nhanh | Cây đa Tân Trào đang xanh tốt trở lại. (Ảnh: Quang Đán/TTXVN) Hiện, tại vết tạo sẹo trên...