Lau dọn bàn thờ cuối năm thế nào là đúng cách?
Lau dọn bàn thờ cuối năm là một trong những công việc quan trọng để chuẩn bị Tết Nguyên đán, làm thế nào mới là đúng cách?
Cuối năm Âm lịch, một trong những việc cần làm để chuẩn bị đón Tết cổ truyền chính là lau dọn bàn thờ. Đây là nơi tôn nghiêm nên công tác dọn dẹp, làm sạch cũng cần có quy trình riêng, không giống như các khu vực khác.
Lau dọn bàn thờ cuối năm thế nào là đúng cách?
Có nhiều điều cần lưu ý khi lau dọn bàn thờ cuối năm, chẳng hạn thời điểm nào phù hợp, trình tự ra sao, cần lưu ý những gì…
Lúc nào nên lau dọn bàn thờ?
Nhiều người cho rằng nên làm việc này vào những ngày ông Táo lên trời, tức sau lễ cúng 23 tháng Chạp. Đây là lúc ông Táo đi vắng, việc lau dọn không làm phiền đến ngài. Một số ý kiến khác cho rằng lễ cúng tiễn ông Công ông Táo chầu trời bắt đầu chuỗi nghi lễ thờ cúng cuối năm Âm lịch nên công việc lau dọn bàn thờ nên được tiến hành khi chuẩn bị, thường là vào buổi sáng 23 tháng Chạp.
Lau dọn bàn thờ cuối năm vào ngày nào thật ra là tùy quan niệm, thói quen của từng gia đình hoặc tập quán của địa phương, không có “quy định” thống nhất. Theo các nhà phong thủy, việc lau dọn bàn thờ nên thực hiện thường xuyên để duy trì sự linh thiêng và sạch sẽ của không gian thờ cúng, tạo ra môi trường có năng lượng tích cực, không nhất thiết phải đợi đến cuối năm hay ngày cúng ông Táo.
Nếu lau dọn bàn thờ sau 23 tháng Chạp, bạn nên lưu ý hoàn tất công việc này trước lễ cũng tất niên. Đây là lễ cúng quan trọng, gần như ngay sau đó là lễ cúng giao thừa, cúng ngày Nguyên đán…. nên bàn thờ cần phải ở trạng thái sạch sẽ, bày biện đầy đủ.
Lau dọn bàn thờ cuối năm thế nào là đúng cách? (Ảnh: Vietnamnet)
Các bước lau dọn bàn thờ cuối năm
Để bảo đảm sự thành kính, người làm công việc này cần tắm rửa và thay quần áo sạch, thắp một nén hương thông báo với thần linh và gia tiên để xin phép lau dọn bàn thờ chuẩn bị tiễn năm cũ, đón năm mới. Bài khấn xin phép lau dọn bàn thờ như sau:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Tín chủ tên là… ngụ tại… Hôm nay ngày… tháng… năm… Tín chủ xét thấy bản thân mình chưa chu toàn nên để hương án bị bụi, xin thành tâm sám hối. Tín chủ xin kính cáo với chư vị (tùy theo bàn thờ đó thờ thần linh, hộ pháp hay gia tiên… để nêu), chọn được ngày lành tháng tốt hôm nay xin cho phép được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm thanh tịnh, kính mong các chư vị chứng minh và gia hộ.
Mong các vị độ cho con lau dọn được khang trang mỹ hảo, cho hương án được an chính vị, cho âm phần được an yên, cho gia cư được lạc thổ. Chúng con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành nếu có gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho. (Xong vái 3 vái).
Trình tự lau dọn bàn thờ
Sau khi hương tàn, bạn bắt đầu lau từ trên cao xuống thấp. Khi lau các bức tượng, nên dùng khăn mềm để tránh làm xước hoặc bay màu sơn. Tượng bằng đồng không nên lau rửa bằng rượu, cồn hoặc hóa chất để tránh tình trạng tượng bị ô xy hóa thành màu xanh hoặc nhanh bị xỉn.
Bỏ hoặc thay hoa đã héo, tàn. Thay nước ở các bình hoa và nước cúng; thay chum gạo muối (nếu có).
Video đang HOT
Sau khi lau dọn xong, bạn đặt lại đồ thờ lên ban thờ, thắp hương khấn xin thỉnh thần linh, gia tiên trở về, báo cáo là tín chủ đã xong việc.
Lưu ý khi lau dọn bàn thờ cuối năm
Khi lau dọn bàn thờ cuối năm, bạn cần nhớ các nguyên tắc sau:
Tránh làm đổ vỡ
Làm vỡ đồ thờ cúng được đặt trên bàn thờ luôn bị coi là điều kiêng kỵ. Việc giữ gìn chúng cẩn thận thể hiện sự trang nghiêm, thành kính của con cháu đối với gia tiên, thần linh. Sự đổ vỡ dễ dẫn đến tâm lý lo ngại, bất an.
Tránh xê dịch bát hương
Trong tâm linh người Việt, bát hương rất linh thiêng, là nơi hội tụ tâm thức, sợi dây vô hình liên kết cõi trần với cõi âm; việc di chuyển bát hương tùy tiện có thể làm đứt sợi dây liên kết ấy, khiến lòng thành không được chứng giám, dẫn đến điều không hay.
Dân gian còn cho rằng bát hương bị di chuyển tức là bị “động”, hoặc có thể bị chuyển sang hướng xấu. Để giữ bát hương cố định trong quá trình lau dọn bàn thờ cuối năm, bạn nên dùng một tay giữ, tay còn lại dùng khăn lau. Trường hợp vẫn phải xê dịch thì nên khấn xin, sau đó đưa bát hương về lại vị trí ban đầu. Đối với các bức tượng cũng như vậy.
Không bỏ hết chân hương hay dốc hết tro
Theo quan niệm phong thủy, việc rút hết chân hương rồi đổ hết tro ra ngoài vừa làm xê dịch bát hương, vừa gây “tán tài”. Cách làm đúng là một tay giữ bát hương, một tay nhẹ nhàng rút các chân hương để không làm tung tóe tro. Để lại một ít chân hương theo số lẻ, như 3, 5, 7, 9.
Chân nhang được rút ra, bạn mang đi hóa thành tro. Tro của chân nhang nên được thả ở nơi nước sông, suối sạch sẽ, không có rác hay bị ô uế; không nên bỏ vào thùng rác hay để chung với những vật ô uế, không thanh tịnh.
Dùng khăn, chổi riêng
Điều này thể hiện sự trân trọng, thành kính đối với thần linh, tổ tiên khi lau dọn bàn thờ cuối năm. Không sử dụng khăn, vải, chổi đã sử dụng cho các việc dọn dẹp hằng ngày vì chúng mang nhiều uế tạp, không đảm bảo sự tôn nghiêm cho nơi thờ cúng.
Dùng nước sạch, nước thảo dược
Cũng với lý do bảo đảm sự tôn nghiêm, thanh tịnh, bạn cần lau dọn bàn thờ bằng nước sạch, có thể là nước đun sôi để nguội. Nếu cẩn thận, có thể dùng rượu trắng với gừng giã nhuyễn pha với nước, hoặc dùng nước đun từ 5 loại thảo dược (quế, hồi, gỗ vang, đinh hương, bạch đàn).
Khi lau rửa bài vị của tổ tiên thì phải dùng nước ấm, không được dùng nước lạnh.
Dọn bàn thờ cuối năm là bước chuẩn bị quan trọng cho Tết Nguyên đán. (Ảnh: Xưởng gốm Bát Tràng)
Điều tối kỵ khi bài trí ban thờ gia tiên
Nhiều người vẫn lầm tưởng bày ban thờ càng đẹp, càng đầy đủ thì con cháu càng có lộc. Nhưng thực chất, ban thờ là nơi thờ cúng gia tiên chứ không phải nơi phô trương, nên bày biện vừa đủ để tránh gây mất thẩm mỹ. Chỉ cần bày một mâm ngũ quả thật đẹp, hoa tươi hoặc cành đào cùng cặp bánh chưng; bánh dày là đã đầy đủ ý nghĩa.
Nếu gia đình đang đặt ban thờ gia tiên cùng ban thờ Phật hay ban thờ Mẫu thì cần tách riêng. Trong đó, ban thờ gia tiên để thấp hơn và tách biệt.
Theo chuyên gia phong thủy, không được bày lên ban thờ đồ giả (hoa giả, quả giả…) hoặc những thứ không liên quan đến thờ cúng. Ban thờ chính là nơi thuộc về thế giới thiêng liêng nên chỉ được bày những đồ sạch sẽ; tinh khiết như hương, hoa, oản, quả, tránh đặt mâm lễ mặn. Mỗi gia đình nên chuẩn bị một chiếc bàn nhỏ để đặt mâm cúng bên dưới.
Bao sái bàn thờ nên thực hiện trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo?
Những ngày cuối năm, câu hỏi nên lau dọn, bao sái bàn thờ vào ngày nào, thực hiện trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo là thắc mắc của nhiều người.
Theo phong tục và quan niệm, bao sái bàn thờ chính là lau dọn, sắp xếp lại bàn thờ, tỉa chân hương để đón gia tiên về ăn Tết.
Nếu để bát hương quá đầy thì sẽ làm cản trở tới việc khí lưu chuyển, ảnh hưởng rất lớn đến vận khí của gia chủ. Tỉa chân hương, lau dọn và sắp xếp bàn thờ sẽ giúp bàn thờ sạch sẽ, phong quang và trang nghiêm hơn.
Việc lau dọn bàn thờ có thể diễn ra quanh năm nhưng những ngày cuối năm lại đòi hỏi sự chu đáo, cẩn trọng và tỉ mỉ hơn cả. Bởi đây là dịp để xua đuổi những điều cũ kỹ và không may, đồng thời giúp bàn thờ gọn gàng, tố hảo đón năm mới bình an, may mắn.
Về việc bao sái, rút tỉa chân nhang, nhiều người thắc mắc nên thực hiện vào lúc nào là hợp lý và mang lại may mắn cho gia chủ? Đối với vấn đề này, trao đổi với VietNamNet, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, cúng ông Công ông Táo xong mới được phép bao sái, rút tỉa chân nhang và cần được thực hiện vào các khung giờ "chuẩn".
Ngày giờ đẹp để bao sái bàn thờ năm 2024
Chuyên gia gợi ý các "khung giờ vàng" cúng ông Công ông Táo, sau đó tiến hành bao sái và rút tỉa chân nhang cuối năm đón Tết 2024:
- Ngày 19 âm lịch cúng ông Công ông Táo, khởi lễ từ 7h10 đến 8h50. Bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 9h10 đến 10h50, hoặc từ 13h10 đến 14h50. Ngày này hợp các tuổi Tý, Ngọ, Mão, Dậu, Dần, Thân, Tỵ, Hợi.
- Ngày 20 âm cúng ông Công ông Táo, khởi lễ từ 7h10 đến 8h50. Bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 13h10 đến 14h50. Ngày này hợp các tuổi Tý, Ngọ, Mão, Dậu, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 21 âm cúng ông Công ông Táo, khởi lễ từ 5h10 đến 6h50. Bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 15h10 đến 16h50. Ngày này hợp các tuổi Dần, Thân, Tỵ, Hợi, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 22 âm cúng ông Công ông Táo, khởi lễ từ 5h10 đến 6h50. Bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 9h10 đến 10h50, hoặc từ 15h10 đến 16h50. Ngày này hợp các tuổi Dần, Thân, Tỵ, Hợi, Tý, Ngọ, Mão, Dậu.
- Ngày 23 âm cúng ông Công ông Táo, khởi lễ từ 9h10 đến 10h50. Bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 13h10 đến 14h50. Ngày này hợp các tuổi Tý, Ngọ, Mão, Dậu, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 24 âm, bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 5h10 đến 6h50, hoặc chiều từ 13h10 đến 14h50. Ngày này hợp các tuổi Dần, Thân, Tỵ, Hợi, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 25 âm là lập xuân nên các ngày 25, 26 và 27 không được bao sái bàn thờ, rút tỉa chân nhang nếu không sẽ mất lộc cả năm.
- Ngày 28 âm, bao sái và rút tỉa chân nhang bắt đầu tiến hành từ 5h10 đến 6h50, hoặc từ 9h10 đến 10h50, chiều từ 15h10 đến 16h50. Ngày này hợp các tuổi Tý, Ngọ, Mão, Dậu, Dần, Thân, Tỵ, Hợi.
Văn khấn khi thực hiện bao sái ban thờ
Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần).
- Con kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy ngài đương niên Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần.
- Con kính lạy ngài bản cảnh Thành Hoàng chư Vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài bản xứ Thần linh, bản gia Thổ Địa
- Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân
- Con kính lạy các bậc Tiên gia, các chư vị Tôn Thần cai quản trong đất này, xứ này.
- Con kính lạy Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng tổ Tỷ, Bá thúc huynh đệ, cô dì tỷ muội, nội ngoại dâu rể, hội đồng Gia tiên họ .................
Cúi xin các ngài cùng Gia tiên chứng lễ hiển linh chứng giám lòng thành của con cháu.
Hôm này, ngày ...... tháng ...... năm ...... (âm lịch)
Tên con là:........... sinh năm .....
Cùng các các thành viên gia đình: (Họ tên........ năm sinh .......), ngụ tại địa chỉ: .......
Hôm nay, nhằm ngày lành tháng tốt cuối năm mãn khí, gia đình chúng con xin phép các chư vị Tôn Thần cùng Hội đồng gia tiên họ ....... Xin phép cho chúng con rút tỉa chân nhang, bao sái ban thờ để đón Tết Nguyên đán .......
Chúng con xin phép chư vị Tôn Thần: Ngài Đương Niên Thái Tuế, ngài bản cảnh Thành Hoàng, ngài bản gia Táo Quân cùng các chư vị Tôn Thần chứng giám lòng thành. Cầu xin các ngài che chở cho gia đình chúng con bốn mùa hưng vượng, có quý nhân phù trợ, tài lộc vượng tiến, tai ách đều qua, tâm cầu sở đắc, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con xin phép Gia tiên tiền tổ, hương linh nội ngoại, đồng đẳng gia quyến họ ....... Cầu xin Gia tiên phù hộ cho gia trung thuận hòa, gia đạo hưng vượng, cảnh nhà yên vui, con cháu thông minh học giỏi, vợ chồng thương yêu bảo ban nhau, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ cầu xin các ngài cùng Gia tiên hoan hỉ chứng lễ. Chúng con tâm thành cẩn cáo.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
Lọ hoa trên ban thờ đặt bên trái hay bên phải và 9 loại hoa tuyệt đối không nên đặt trên ban thờ vào dịp Tết? Vào dịp Tết Nguyên đán, cần chú ý đến việc chọn các loại hoa phù hợp khi đặt trên ban thờ gia tiên. Lọ hoa trên ban thờ nên để bên nào, trái hay phải là điều khiến nhiều người thắc mắc. Bởi việc dâng hoa lên tổ tiên thể hiện lòng thành kính của gia chủ đặc biệt là vào dịp Tết...