Lãnh đạo Nga và Trung Quốc điện đàm về tình hình Afghanistan
Chính phủ Trung Quốc bày tỏ sẵn sàng tăng cường liên lạc và phối hợp với Nga cũng như cộng đồng quốc tế trong vấn đề Afghanistan.
Đây là nội dung cuộc điện đàm giữa Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 25/8.
Các tay s.úng Taliban tuần tra trên đường phố ở Kabul, Afghanistan, ngày 23/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong cuộc điện đàm, ông Tập Cận Bình kêu gọi tất cả các bên tại Afghanistan xây dựng một cơ cấu chính trị mở với nhiều thành phần tham gia, thực hiện các chính sách ôn hòa và thận trọng, chấm dứt quan hệ với tất cả các nhóm k.hủng b.ố và duy trì quan hệ hữu nghị với các nước khác trên thế giới.
Trong bài phát biểu trước Quốc hội cùng ngày, Thủ tướng Đức Angela Merkel nhấn mạnh cộng đồng quốc tế cần duy trì đối thoại với Taliban nhằm bảo vệ những thành tựu đạt được tại Afghanistan trong 20 năm Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) triển khai quân tại quốc gia Tây Nam Á này.
Liên quan đến vấn đề Afghanistan, Tổng thống Tajikistan Emomali Rakhmon tuyên bố nước này sẽ chỉ công nhận một chính phủ Afghanistan gồm nhiều thành phần, bao gồm cả đại diện của tất cả các nhóm sắc tộc.
Trong một tuyên bố, Văn phòng Tổng thống Tajikistan cho rằng Taliban đang chuẩn bị thành lập “một tiểu vương quốc Hồi giáo” và từ bỏ các cam kết trước đó về việc thành lập một chính phủ lâm thời với sự tham gia của nhiều thành phần chính trị khác. Tuyên bố nêu rõ: “Tajikistan sẽ không công nhận bất kỳ chính phủ nào được thành lập bằng sự đàn áp mà không cân nhắc đến vị thế của tất cả người dân Afghanistan, đặc biệt là tất cả các nhóm sắc tộc thiểu số”.
Tổng thống Rakhmon đưa ra quan điểm này ngày 25/8 tại cuộc gặp Ngoại trưởng Pakistan Shah Mehmood Qureshi đang ở thăm Tajikistan. Ông Qureshi đang có chuyến công du đến Trung Á giữa lúc bất ổn tại Afghanistan sau khi Mỹ rút quân khỏi quốc gia Nam Á và chính quyền Kabul thất bại trước lực lượng Taliban.
Vì sao Mỹ bỏ lại kho vũ khí lớn khi rút khỏi Afghanistan?
Trước khi rút quân khỏi Afghanistan, Mỹ đã phá hủy một phần vũ khí tại đây do lo ngại chúng rơi vào tay Taliban.
Tuy vậy, số vũ khí còn lại vẫn đáng kể và một lượng lớn đã bị Taliban chiếm giữ.
Các tay s.úng Taliban lái một xe quân sự Humvee do Mỹ sản xuất trên đường phố Kabul ngày 16/8 (Ảnh: AP).
Taliban chiếm kho vũ khí lớn của Mỹ ở Afghanistan
Hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua cho thấy các tay s.úng Taliban ôm s.úng trường do Mỹ sản xuất, lái những xe quân sự Humvees trên đường phố Afghanistan. Điều này làm dấy lên lo ngại lực lượng này còn kiểm soát nhiều vũ khí khác của Mỹ tại đây.
Trong tuần này, Nhà Trắng xác nhận, một lượng vũ khí của nước này cung cấp cho quân đội Afghanistan đã rơi vào tay Taliban. Một quan chức khác cho biết, hiện chưa biết chính xác số vũ khí rơi vào tay Taliban, nhưng theo các đ.ánh giá tình báo hiện tại, Taliban được cho là đang kiểm soát hơn 2.000 xe bọc thép, trong đó có xe Humvee, khoảng 40 máy bay, trực thăng như UH-60 Black Hawk, 20 máy bay tấn công A-29 Tucano, máy bay không người lái ScanEagle.
Theo số liệu của Văn phòng Minh bạch Chính phủ Mỹ, trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2016, Mỹ đã cung cấp cho Afghanistan hơn 600.000 vũ khí hạng nhẹ như s.úng M16 và M4, cùng với gần 80.000 xe quân sự, kính nhìn xuyên đêm, thiết bị liên lạc. Gần đây hơn, trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2019, Mỹ đã cung cấp cho quân đội Afghanistan khoảng 7.000 s.úng máy, 4.700 xe Humvee và hơn 20.000 lựu đạn.
Chỉ riêng 2 năm qua, Mỹ đã cung cấp cho quân đội Afghanistan hơn 18 triệu viên đạn loại 7,62mm và một số loại khác. Một phần trong số đó chắc chắn đã rơi vào tay Taliban khi lực lượng này giành quyền kiểm soát hàng loạt căn cứ quân sự tại Afghanistan.
Hiện chưa thể xác định chính xác lượng vũ khí bị Taliban chiếm giữ, nhưng các nhà quan sát ước tính, giá trị số vũ khí đó có thể lên tới hàng tỷ USD.
Vì sao Mỹ bỏ lại lượng lớn vũ khí ở Afghanistan?
Binh sĩ Mỹ rút khỏi Afghanistan (Ảnh: US Army).
Cân bằng giữa việc để lại đủ nguồn lực cho quân đội Afghanistan tiếp tục chiến đấu với việc giảm thiểu rủi ro vũ khí rơi vào tay những thế lực nguy hiểm luôn là một thách thức lớn với quân đội Mỹ.
Trước khi Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố quyết định rút hết binh sĩ còn lại khỏi Afghanistan hồi đầu năm nay, giới chức Mỹ cho rằng, sớm hay muộn họ cũng cần phải phá hủy vũ khí hoặc bàn giao lại cho quân đội Afghanistan. Họ thừa nhận, phương án bàn giao lại cho Afghanistan tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu số vũ khí đó bị Taliban chiếm giữ.
Hai quan chức giấu tên của Mỹ cho hay, trong những tuần rút quân cuối cùng, Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích ở Afghanistan nhằm phá hủy trang thiết bị, vũ khí có nguy cơ rơi vào tay Taliban, nhưng chỉ phá hủy một phần. Washington tin rằng, với số vũ khí được Mỹ cung cấp, quân đội và lực lượng an ninh Afghanistan cuối cùng có thể tự chiến đấu chống lại Taliban.
Tuy nhiên, điều mà chính quyền Tổng thống Joe Biden không ngờ tới là đà tiến công quá nhanh chóng của Taliban. Chỉ trong vòng 11 ngày, Taliban đã khiến chính quyền, quân đội Afghanistan sụp đổ, một khoảng thời gian quá ngắn so với dự đoán của giới chức Mỹ là vài tháng hoặc thậm chí một năm.
Tuy chưa thể xác định cụ thể số vũ khí, trang thiết bị của Mỹ ở Afghanistan bị Taliban chiếm giữ, nhưng giới chức Lầu Năm Góc không giấu những lo ngại rằng, Taliban có thể sử dụng chúng cho các hoạt động bạo lực hoặc chuyển cho các nhóm vũ trang cực đoan, các thế lực đối đầu với Mỹ và phương Tây.
"Chúng tôi không muốn thấy vũ khí, trang thiết bị của chúng tôi trong tay những thế lực chống lại lợi ích của chúng tôi và của người dân Afghanistan hay làm gia tăng bạo lực, bất ổn ở Afghanistan", người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nói hôm 19/8. Ông nhấn mạnh, hiện Washington đang xem xét một số phương án để xử lý vấn đề này, trong đó không loại trừ phương án không kích.
Mặc dù vậy, một số quan chức cấp cao của Mỹ cho biết: "Hiện tại, Mỹ chưa có kế hoạch phá hủy vũ khí ở Afghanistan bằng không kích hoặc các biện pháp khác, trừ khi nó đe dọa trực tiếp đến binh sĩ Mỹ ở sân bay Kabul". Khoảng 6.000 binh sĩ Mỹ đang làm nhiệm vụ sơ tán công dân và người Afghanistan từ sân bay Kabul trong bối cảnh Taliban bao vây sân bay, chặn người Afghanistan sơ tán.
Một số quan chức và chuyên gia thì cho rằng, mặc dù Taliban có thể sử dụng ngay các vũ khí Mỹ cỡ nhỏ hay xe thiết giáp, nhưng để sử dụng các vũ khí hạng nặng hay trực thăng, máy bay tấn công, Taliban sẽ cần một thời gian nữa. "Các binh sĩ, thủy thủ, phi công của chúng ta phải mất vài tháng để được đào tạo lái máy bay. Để sử dụng những vũ khí phức tạp hơn kiểu này sẽ là một thách thức lớn hơn nhiều với Taliban", một quan chức giấu tên của Mỹ bình luận.
Ngoài ra, cây viết Bill Roggio của trang Long War Journal cũng nhận định thêm, việc bảo dưỡng định kỳ các máy bay, trực thăng cũng không hề đơn giản, nên nếu Taliban cuối cùng có thể vận hành, thì t.uổi thọ của chúng cũng rất ngắn. "Chiến lợi phẩm thực sự giúp Taliban tăng khả năng chiến đấu chỉ là các xe thiết giáp và các xe quân sự hạng nhẹ, một số xe tăng và tổ hợp pháo", ông Roggio nói.
Taliban chiếm hàng loạt vũ khí do Mỹ sản xuất
Nhiều tay s.úng Taliban bị t.iêu d.iệt trong cuộc phản công của Afghanistan Lực lượng kháng chiến Afghanistan đã t.iêu d.iệt hàng chục tay s.úng Taliban sau khi phản công và chiếm một số khu vực tại nước này. Các tay s.úng Taliban tại Afghanistan (Ảnh: Reuters). Theo nhiều báo cáo, các dân quân thuộc lực lượng kháng chiến chống Taliban ở Afghanistan ngày 21/8 đã đẩy Taliban ra khỏi các khu vực ở tỉnh Baghlan,...
