Làng lú, lưới Thơm Rơm vắng khách mùa nước nổi
Mọi năm cứ vào dịp tháng 7 – tháng 8 âm lịch, khi nước bắt đầu tràn trên các cánh đồng ở miền Tây thì cũng là lúc ở làng nghề làm lú, lưới Thơm Rơm (phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ) tấp nập khách mua ngư cụ về giăng, bắt cá mùa nước nổi.
Thế nhưng năm nay, do ảnh hưởng dịch bệnh và con nước lớn chậm, cá cũng ít hơn nên các cửa hàng ở làng nghề Thơm Rơm vì thế mà vắng khách hơn mọi năm.
Người mua lưới cân nhắc số lượng khi mua vì năm nay nước lũ tràn đồng thấp, lượng cá ít.
Các cơ sở làm lưới, lú làng nghề Thơm Rơm tập trung chủ yếu ở khu vực Tân Lợi 1 và Tân Lợi 2 những ngày nước lớn năm nay chỉ có người bán đứng ngóng người mua. Tuyến đường Quốc lộ 91 đi ngang địa phận làng nghề này mọi năm khách đến mua lưới tấp nập, nhưng năm nay thì thưa thớt.
Nghề sản xuất và buôn bán lưới, lú phụ thuộc vào con nước. Năm nào nước nổi đến sớm và ngập sâu thì năm đó hoạt động sản xuất, bán lưới, lú cũng tăng theo. Những năm trở lại đây, Cần Thơ nói riêng và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long nói chung nước tràn đồng ít hơn và chậm hơn nên lượng cá tôm cũng vì thế mà giảm đi. Ngoài ra, năm nay dịch bệnh kéo dài nên sức bán các mặt hàng ngư cụ hầu như cũng hạ nhiệt, thị trường cũng bị thu hẹp vì giãn cách xã hội.
Gia đình anh Lê Hữu Quý, chủ cơ sở sản xuất lưới – lú Hữu Tý (phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt) có thâm niên hai thế hệ sản xuất lưới, lú với 40 năm hoạt động chưa ngày nghỉ nhưng đây là năm đầu tiên cơ sở phải cho công nhân nghỉ đến ba tháng. Mọi năm mùa này, cơ sở hoạt động từ sáng đến tối, tấp nập công nhân làm việc. Mặc dù thời điểm này cơ sở đã quay trở lại sản xuất, nhưng theo anh Quý những sản phẩm được bán, giao cho khách là những mặt hàng đã được làm từ mấy tháng mùa khô (lúc chưa xảy ra dịch). Số lượng sản phẩm lú, lưới được làm ra trong năm nay giảm khoảng 70% so với cùng kỳ những năm trước.
Anh Phạm Phước Công, chủ cửa hàng sản xuất lưới phường Tân Hưng (quận Thốt Nốt) cho biết, năm ngoái người dân đi mua lưới, mua lú nhiều. Thường thì người dân đi mua lưới tầm rằm tháng 7. Tùy theo con nước, nước lớn thì người ta mua ba màn, nước thấp thì mua một màn. Lưới một màn có lỗ cỡ 3,5cm – 4cm giăng cá rô, cá sặc. Năm nay dịch bệnh nên ít người mua. Nếu mọi năm sản xuất khoảng 1.000 tay lưới thì năm nay chỉ làm khoảng 700 – 800 tay lưới.
“Trước đây, lưới, lú ở Thơm Rơm bán đi nhiều tỉnh miền Tây. Còn bây giờ dịch bệnh nên khách ở các tỉnh lân cận không qua được nên hàng hóa ngưng trệ, bán chậm hơn. Ngoài ra, mấy năm trước nước lũ về nhiều, khách mua 5 – 10 tay lưới, giờ nước ít người ta mua 1 – 2 tay lưới về giăng kiếm cá ăn thôi”, ông Phạm Phước Phong, chủ cửa hiệu Năm Tấn cho hay.
Theo các cơ sở sản xuất lưới, lú, dù năm nay giá nguyên vật liệu như: chì, cước… tăng nhẹ, nhưng giá lưới, lú cũng như mọi năm, lưới một màn có giá từ 65.000 – 70.000 đồng/tay; lưới tốt hơn, nhiều màn thì giá cao hơn như lưới bén đánh cá 3 màn có giá 200.000 – 350.000 đồng/tay; lú đánh bắt cá nước ngọt giá 320.000 – 360.000 đồng/cái; lú biển giá 380.000 – 400.000 đồng/cái; chài nhỏ có giá 300.000 – 500.000 đồng/cái; chài lớn giá 500.000 – 800.000 đồng/cái…
Các cơ sở sản xuất lưới, lú giảm số lượng sản phẩm vì lượng khách hàng sụt giảm.
Dịch bệnh khiến thu nhập của người dân cũng eo hẹp cộng với nước năm nay tràn đồng thấp hơn so với mọi năm, cũng vì thế mà cá ít hơn nên khách mua lưới cũng đắng đo, cân nhắc. Hôm nay đã là tháng 9 âm lịch, nhưng ông Nguyễn Thanh Bạch, phường Thạnh Hòa, quận Thốt Nốt mới đi mua lưới về giăng bắt cá. Mọi năm, ông Bạch mua 5 – 6 tay lưới, nhưng năm nay ông chỉ mua hai tay lưới.
Video đang HOT
“Mấy năm trước cá nhiều, tôi giăng bắt ăn không hết thì bán. Năm nay nước lên trễ và có khả năng rút sớm, cá lại ít nên mua ít lưới giăng đủ cá ăn chứ không có bán”, ông Bạch cho biết.
Hết nước, nghĩa là người miền Tây không còn bắt được nhiều tôm, cá trên những cánh đồng nước nổi nên nay đã gần cuối tháng 9 âm lịch, nhưng những tấm lưới, chiếc lú ở làng nghề Thơm Rơm vẫn ngóng chờ khách.
Làng nghề sản xuất lú, lưới Thơm Rơm được công nhận vào năm 2012. Nơi đây có khoảng 35 cơ sở sản xuất chính, khoảng 2.000 hộ ở địa phương và khu vực lân cận tham gia gia công sản phẩm. Ngoài sản xuất các mặt hàng ngư cụ phục vụ nhu cầu khai thác nguồn lợi thủy sản nước ngọt thì làng nghề Thơm Rơm còn cung cấp các loại ngư cụ đánh bắt ở vùng biển. Sản phẩm của làng nghề được bán ra thị trường các tỉnh miền Tây và Campuchia.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Chí Hiếu, Phó Chủ tịch UBND Phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt, do dịch bệnh, nước lũ không cao nên sức tiêu thụ các mặt hàng đánh bắt vùng nước ngọt giảm khoảng 50%, còn các mặt hàng phục vụ khai thác vùng biển vẫn giữ nguyên, nhưng gặp khó khăn trong quá trình vận chuyển. Theo đánh giá của địa phương, các cơ sở ở làng nghề ước sụt giảm doanh thu khoảng 30%.
Hy vọng nước lớn trên các cánh đồng còn kéo dài, cá sẽ về nhiều hơn để những chiếc lú, chiếc lưới ở làng nghề Thơm Rơm không lỡ hẹn mùa nước nổi.
Mùa nước nổi bình dị ở An Giang
Nhiếp ảnh gia Huỳnh Phúc Hậu là người nặng tình với An Giang vào mỗi mùa nước lũ với những bức ảnh bình dị như bức họa đồng quê.
Huỳnh Phúc Hậu, sinh năm 1966, là nhiếp ảnh gia sinh ra và lớn lên ở Châu Đốc, An Giang. Ngoài đam mê săn ảnh ông còn công tác tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh, bệnh viện Đa khoa An Giang. Ông nhận danh hiệu nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam năm 2009. Năm 2016 ông từng tổ chức triển lãm cá nhân An Giang mùa nước nổi.
Bộ ảnh dưới đây được ông thực hiện trong nhiều năm, giới thiệu đến độc giả vẻ đẹp của những cánh đồng mênh mông nước, chủ yếu tại vùng Châu Đốc và Tịnh Biên của tỉnh An Giang bởi có thể trong tương lai sẽ không còn nhiều.
An Giang đón lũ từ thượng nguồn sông Mekong. Nước lũ mang theo những đàn cá tôm về sinh sống trên những cánh đồng, là thời điểm lý tưởng để người dân đánh bắt. Trong ảnh cậu bé đi bắt cá trong ánh hoàng hôn rực rỡ tại Tha La, Vĩnh Tế, Châu Đốc.
Đàn bò đi về trên bờ kênh Tha La, Châu Đốc. Lúc này đập Tha La chưa xả lũ nên nước chỉ ngập đến chân ruộng. An Giang còn có lễ hội đua bò Bảy Núi rất nổi tiếng thường diễn ra từ 29/8 đến mùng 1/9 Âm lịch hàng năm, tuy nhiên 2 năm nay không tổ chức vì Covid-19.
Chăn vịt trên đồng lũ ở Nhơn Hưng, Tịnh Biên. Lũ về bồi đắp phù sa, cuốn trôi lớp đất phèn, trong khi đó những hạt lúa còn sót lại trên cánh đồng sau mùa gặt và các loại ốc là nguồn thức ăn trù phú cho vịt, nên người dân tiết kiệm được thức ăn cho chúng.
Tác giả chia sẻ, mỗi bức ảnh sáng tác là một câu chuyện và để lại nhiều cảm xúc. Trong ảnh là đôi vợ chồng đang hái bông súng ma ở Vĩnh Tế, Châu Đốc, giáp biên giới Campuchia. Từ sáng sớm, họ di chuyển bằng xuồng máy vào bưng đồng xa xôi để hái đến khi hoa đầy thuyền mới về và bán được hơn 100.000 đồng/ngày.
Bông súng ma hay còn bông súng cơm là những món quà của thiên nhiên ban tặng cho những người dân Khmer nghèo An Giang. Loại súng này chỉ mọc ở những đầm nước lâu năm, thường có cọng dài 2-5 m và có bông màu trắng, tím.
Các loại rau đồng được xem là đặc sản của miền Tây, trong đó phải kể đến bông súng, bông điên điển, hẹ nước và rau nhút (ảnh) góp phần mang lại nguồn thu nhập cho người dân. Bức ảnh được chụp vào một buổi chiều nắng vàng trên dòng kênh Trà Sư, Nhơn Hưng, Tịnh Biên.
Rau nhút thuộc loài thủy sinh, lá nhỏ, thân mềm, phát triển nhanh, nước lên tới đâu, rau nổi bồng bềnh theo tới đó. Khi chạm tay vào, những cánh lá sẽ rụt lại. Sau khi hái lặt bớt lá, các cọng non được sử dụng như rau sạch, nấu canh chua, nhúng lẩu hay ăn sống với mắm kho, cá kho.
Thôn nữ hái bông điên điển dọc bờ kênh Vĩnh Tế, Châu Đốc. Mỗi mùa điên điển, người dân sẽ chống xuồng đến từng bờ đê hái về làm rau ăn trong mỗi bữa cơm với các món như làm dưa chua, nấu canh chua, làm gỏi, xào với tép đồng hoặc ăn sống chấm cá kho.
Đặc biệt, khi bông điên điển nở vàng rực cũng là lúc những con cá linh theo dòng nước lũ đổ về trên các sông và ao rạch. Cá linh non đầu mùa thì làm món nhúng giấm, cá linh cuối mùa đã lớn thì làm mắm cá linh.
"Đến vùng nước nổi An Giang mà chưa ăn được cá linh thì coi như chưa đến. Trong tiết trời se lạnh từ gió bấc phương bắc thổi về, hình ảnh nước tràn đồng và cùng thưởng thức các món ăn đậm đà từ cá linh, bông điên điển mang đến hương vị không thể nào quên", nhiếp ảnh gia kể.
Ảnh chụp lúc người đàn ông lùa trâu qua kênh Vĩnh Tế để đến vùng đất cao có nhiều cỏ nước chưa ngập để cho trâu ăn, chiều lại lùa trâu về. Bức ảnh làm nhiếp ảnh gia nhớ đến bộ phim "Mùa len trâu" với những cảnh quay tại An Giang của đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh công chiếu vào năm 2004.
Trong các chuyến sáng tác ảnh, bức ảnh để lại cho anh nhiều xúc cảm nhất chính là "Bà má An Giang" đang bó bông súng trên bờ kênh Vĩnh Tế. "Khi đi ngang qua bờ kênh thấy bà cụ đẹp lão với nở nụ cười tươi bên các bông súng nên tôi dừng lại xin chụp. Một tháng sau quay lại tặng ảnh cho bà thì mới hay tin bà đã mất", tác giả kể.
"Vũ điệu" cất vó lúc hoàng hôn trên cánh đồng ngập nước Tha La tạo nên một bức tranh thiên nhiên độc đáo. Mỗi ngày bầu trời bình minh hoặc hoàng hôn có những màu sắc khác nhau và không hề trùng lặp.
Chiều yên bình trên đồng lũ Trà Sư, Tịnh Biên. Theo nhiếp ảnh gia Huỳnh Phúc Hậu, mùa nước nổi là một phần của cuộc sống. Vào những năm 2000, lũ về ngập cả cánh đồng, thường đến hết tháng 11 nước mới rút hết, bức tranh nhịp sống mùa lũ rất nhộn nhịp.
Tuy nhiên, dần dần mùa nước lũ chỉ còn trong ký ức, như năm trước lũ về ít cùng với Covid-19 nên ông không đi chụp. Còn năm nay, đầu tháng 10 nhưng lũ vẫn chưa về, mực nước còn chưa ngập đồng bên biên giới Campuchia, và ông vẫn trông ngóng lũ về.
Nuôi cá linh, tôm càng xanh trên ruộng lúa mùa lũ "Đói lũ" nhiều năm, cư dân miền Tây sông nước tìm sinh kế khác thay cho việc săn bắt sản vật mùa nước nổi. Lúa mùa sau ba tháng xuống giống đang phát triển tốt, vượt theo nước và là môi trường sinh sống lý tưởng của tôm càng xanh. Ảnh: Ngọc Tài Ngày cuối tháng 9, anh Bùi Trí Nhân, 27 tuổi,...