Làn sóng thất nghiệp ở thung lũng Silicon

Hàng triệu người, từ lao động phổ thông đến kỹ sư công nghệ, phải dọn đồ khỏi công ty, bỏ lại thung lũng Silicon với những hoài bão dang dở.

Tháng 5 năm ngoái, Zhang Wei quyết định nghỉ việc ở một công ty công nghệ lớn tại Đài Loan để đầu quân cho Airbnb. Đường đến thung lũng Silicon của chàng kỹ sư trẻ gốc Á được dệt lên bởi những câu chuyện tuyệt đẹp với nhiều hoài bão. Tròn một năm mặn nồng với giấc mơ Mỹ, Zhang Wei không thể ngờ: Ngày mai sẽ là ngày cuối cùng của anh ở Airbnb.

“Ở đây có nhiều kỹ sư Trung Quốc, môi trường làm việc hấp dẫn, lương cũng rất tốt, theo kế hoạch năm nay công ty sẽ IPO. Tôi nghĩ mình sẽ ở đây ít nhất vài năm”, Zhang nhớ về những lý tưởng ngày đầu anh gia nhập Airbnb.

Nhưng khi dịch bệnh bùng phát, nhiều nơi phải đóng cửa, ngành du lịch bị đóng băng khiến Airbnb phải cắt giảm dần nhân sự. Trong email gửi Zhang Wei và gần 2.000 người khác, CEO của Airbnb, Brian Chesky thẳng thắn viết: “Có một số tin rất buồn, tôi xin xác nhận rằng chúng ta cần phải giảm quy mô lực lượng lao động Airbnb”. Chesky sau đó đưa ra cho nhân viên các nội dung minh bạch và thông tin chi tiết, để mọi người có thể hình dung chính xác về những khó khăn mà công ty đang gặp phải.

Airbnb buộc cắt giảm 1/4 nhân sự vì Covid-19. Ảnh: Andre M Chang.

Mặc dù buộc rời đi, Zhang Wei không phàn nàn nhiều. “Mọi người đều biết là do dịch bệnh. Không chỉ kế hoạch IPO ‘bốc hơi’ mà hoạt động kinh doanh của công ty năm nay cũng thâm hụt nghiêm trọng. Cắt giảm là điều không thể tránh khỏi”. Zhang được công ty hỗ trợ thêm 4 tháng lương kèm gói hỗ trợ của bảo hiểm y tế.

Nói về dự định sau khi rời khỏi Airbnb, Zhang Wei thở dài và nói, “dường như cả thung lũng Silicon đang trải qua một đợt sa thải khủng khiếp. Nếu có công ty nào đang tuyển dụng, chắc hẳn là Amazon hoặc Facebook. Tôi cũng không biết khi nào dịch bệnh qua đi. Tôi mới có một năm ở Silicon, không dễ để bắt đầu lại”, Zhang Wei bỏ lửng câu chuyện và dường như không còn tâm trạng để tiếp tục nói về nội dung này.

Trong vòng một tuần, ba đại gia ở thung lũng Silicon – Uber, Lyft và Airbnb – lần lượt tuyên bố kế hoạch sa thải nhân sự. Bắt đầu từ 29/4, Lyft tuyên bố dừng hợp đồng với 900 người, gần 300 nhân viên khác được cho nghỉ phép tạm thời. Đến ngày 5/5, Airbnb thông báo cắt giảm 25% nhân sự. Một ngày sau đó, Uber quyết định sa thải 3.700 nhân viên trên khắp thế giới.

Wang Li, nhân viên của Uber, may mắn hơn Zhang Wei, vì cô không nằm trong số phải nghỉ việc. Tuy nhiên, cô không thấy vui vẻ gì. “Chủ yếu nhân sự ở phòng tuyển dụng và dịch vụ khách hàng bị cắt giảm. Nó không liên quan đến chúng tôi, nhưng chẳng ai biết bao giờ dịch bệnh kết thúc và bao giờ thì đến lượt mình”.

Cho dù lệnh phong toả được nới lỏng, cuộc sống hậu Covid-19 cũng sẽ khác đi rất nhiều, buộc các công ty khởi nghiệp phải thích ứng để tồn tại.

Trong thông điệp gửi đi, các CEO công nghệ ở thung lũng Silicon đều miêu tả cuộc khủng hoảng như cơn ác mộng tồi tệ, không giống bất kỳ cuộc khủng hoảng nào họ từng trải qua. Đồng sáng lập Airbnb, Brian Chesky nói: “Chúng tôi không biết bao giờ thị trường du lịch mới phục hồi. Ngay cả khi phục hồi, tình hình sẽ khác xưa rất nhiều”. Giám đốc điều hành của Lyft Green bi quan nói: “Ngay khi lệnh giãn cách được nơi lỏng, việc hạn chế đi lại bị huỷ bỏ, xã hội hoạt động trở lại thì hành vi tiêu dùng của khách hàng cũng sẽ khác. Họ sẽ cắt giảm chi tiêu”. Ảnh hưởng hậu Covid-19 cũng kinh hoàng không kém khi dịch bệnh bùng phát. Đây là lý do khiến làn sóng sa thải ở thung lũng Silicon diễn ra ồ ạt, các công ty khởi nghiệp buộc phải co cụm để có thể tồn tại trong lúc chờ thị trường hồi phục.

M Rangaswami, nhà đầu tư mạo hiểm và doanh nhân nổi tiếng trong giới khởi nghiệp tại Mỹ, dự đoán trong tháng tới sẽ có thêm nhiều người bị mất việc. Đây là thời điểm tồi tệ. Điều này chưa từng xảy ra kể cả khi kinh tế rơi vào mức tồi tệ nhất vào những năm 2000 hay 2007, 2008.

Không chỉ Airbnb, Uber hay Lyft, nhiều công ty công nghệ khác ở Thung lũng Silicon đang liên tục thông báo thua lỗ và phải cắt giảm nhân sự. Theo Layoffs.fyi, trang web chuyên theo dõi sa thải của Thung lũng Silicon, cho biết: Khoảng 375 công ty khởi nghiệp đã giảm hơn 42.000 nhân viên kể từ ngày 11/3. Một số công ty quen thuộc như TripAdvisor đã cho nghỉ 1.100 người, Kayak (400 người), Expedia (3.000 người), Groupon (2.800 người), Yelp (1.000 người), GoPro (200 người)…

Ngay cả những gã khổng lồ công nghệ với nguồn tài chính dồi dào như Netflix, Google, SAP, Slack, Apple, Microsoft… thì hoạt động tuyển dụng của họ cũng tạm thời đóng băng hoặc cắt giảm một phần so với dự tính.

Amazon, Google, Facebook dường như không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh và có nhu cầu tuyển dụng lớn, những kỹ sư về AI và điện toán đám mây có rất nhiều cơ hội trong đại dịch.

Có vẻ Facebook, Amazon là hai công ty công nghệ duy nhất vẫn tuyển dụng trong mùa dịch. Facebook nói họ sẽ tuyển thêm khoảng 10.000 nhân viên trên toàn cầu vào cuối năm nay, chủ yếu bổ sung cho nhóm sản phẩm và kỹ thuật. Amazon dự định tuyển thêm 20.000 kiến trúc sư công nghệ bên cạnh nhân viên nhà kho.

Một số vị trí kỹ thuật phổ biến trong lĩnh vực điện toán đám mây, AI hầu như không bị ảnh hưởng. ServiceNow, nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây ở Thung lũng Silicon gần đây còn có kế hoạch mở rộng 1.000 người.