Làn sóng cấm bay Boeing 737 Max 8 lan rộng toàn cầu

Nỗi bất an với máy bay Boeing 737 Max 8 đang lan rộng trên toàn cầu khi Liên minh châu Âu (EU) và hàng loạt nước quyết định cấm bay ở không phận của họ đối với mẫu máy bay này.

Cho đến nay, chỉ còn hai nước sử dụng nhiều loại máy bay này là Mỹ và Canada vẫn không cấm bay chúng. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump bình luận rằng máy bay hiện đại “quá phức tạp để bay”.

Một máy bay Max 8 nằm ở khuôn viên nhà máy sản xuất máy bay của Boeing ở TP Renton, bang Washington, Mỹ. Ảnh: Reuters

Hàng loạt nước đóng không phận với Boeing 737 Max 8

Hai ngày sau vụ máy bay Boeing 737 Max 8 (gọi tắt là Max 8) của hãng hàng không quốc gia Ethiopia rơi và làm thiệt mạng toàn bộ 157 người trên máy bay, danh sách các nước và các hãng hàng không quyết định cấm bay đối với Max 8 đang được nối dài, cho thấy nỗi bất an về độ an toàn của mẫu máy bay này đang lan rộng trên toàn cầu.

Ngày 11-3, chỉ có ba nước gồm Trung Quốc, Indonesia, Ethiopia cấm các hãng hàng không của họ bay Max 8.

Bước sang ngày 12-3, hàng loạt nước khác gồm Singapore, Malaysia, Úc, New Zealand, Hàn Quốc, Anh, Đức, Pháp, Hà Lan, Ý, Ireland, Malta, Thổ Nhĩ Kỳ, Oman, Fiji… đã ban hành các lệnh cấm tương tự hoặc đóng cửa không phận của họ với loại máy bay này từ bên ngoài khi mà các thông tin hai vụ rơi máy bay diễn ra trong vòng chưa đầy năm tháng ở Ethiopia và Indonesia có những tình tiết giống nhau: máy bay gặp sự cố giật lên giật xuống và rơi chúi mạnh chỉ vài phút sau khi cất cánh.

Cùng ngày, Cơ quan An toàn hàng không Liên minh châu Âu (EASA) ra chỉ thị khẩn cấp, yêu cầu tạm thời ngừng tất cả các hoạt động bay ra vào không phận châu Âu của Max 8 và Max 9. Chỉ thị lưu ý còn quá sớm để đưa ra kết luận nguyên nhân máy bay rơi nhưng cho rằng “vào giai đoạn đầu của cuộc điều tra, không thể loại trừ các lý do tương tự dẫn đến hai vụ tai nạn này”.

Tại châu Âu, Anh là nước đầu tiên cấm bay Max 8 và đây là quyết định gây bất ngờ lớn vì lâu nay, Anh hợp tác chặt chẽ với Cơ quan hàng không liên bang Mỹ (FAA) trước khi ra quyết định cấm bay.

Cơ quan hàng không dân dụng Anh (CAA) giải thích rằng lệnh cấm được đưa ra như là biện pháp phòng ngừa an toàn.

Ngoài ra nhiều hãng hàng không khác trên thế giới cũng quyết định tạm ngưng vận hành Max 8 bao gồm Comair (Nam Phi), Aeromexico (Mexico), Royal Air Maroc (Morocco), GOL Linhas Aéreas (Brazil), Aerolineas Argentinas (Argentina)… Đến nay, Mỹ và Canada, hai nước sử dụng nhiều máy bay Max 8, vẫn chưa quyết định cấm bay Max 8.

Sức ép gia tăng với FAA

Sức ép đang đổ dồn vào FAA sau khi hàng loạt nước trên thế giới cấm bay Max 8, một diễn biến chưa có tiền lệ vì trước đây, các nước thường căn cứ vào các quyết định của FAA để đưa ra lệnh cấm bay đối với dòng máy bay nào đó của Mỹ.

FAA vẫn không cấm bay Max 8 với lý do chưa thể kết luận nguyên nhân của các vụ tai nạn. Giám đốc FAA Daniel Elwell nói: “Cho đến nay, thẩm tra của chúng tôi cho thấy không có bất kỳ vấn đề chất lượng hệ thống nào và không có cơ sở nào để ra lệnh dừng bay Max 8″.

Hôm 12-3, FAA yêu cầu Boeing tiến hành một số thay đổi thiết kế cho hệ thống chống mất lực nâng ở dòng máy bay này vốn bị nghi ngờ là nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn ở Indonesia. FAA cũng yêu cầu các phi công bay Max 8 cần phải được huấn luyện thêm bao gồm bay với buồng lái mô phỏng trước khi bay Max 8.

Cựu Bộ trưởng Giao thông Mỹ Ray LaHood kêu gọi chính quyền Tổng thống Donald Trump ra lệnh dừng bay Max 8 cho đến khi FAA và Boeing kiểm tra chúng xong.

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2020, yêu cầu FAA phải ngay lập tức dừng bay Max 8 ở Mỹ.

Bà nói: “Dù chúng ta chưa biết nguyên nhân hai vụ rơi máy bay (liên quan đến Max 8), các câu hỏi nghiêm trọng đang được đặt ra về việc liệu các máy bay Max 8 bị thúc ép đưa vào khai thác để tiết kiệm tiền khi phi công chưa được huấn luyện thêm”.

Nhiều thượng nghị sĩ Mỹ khác gồm Mitt Romney, Dianne Feinstein, Richard Blumentha… cũng kêu gọi FAA ra lệnh ngừng bay Max 8 ở Mỹ trong khi chờ kết quả điều tra các vụ tai nạn. Bà Sara Nelson, Chủ tịch quốc tế của Hiệp hội Tiếp viên hàng không Mỹ (AFA), đã gửi thư kêu gọi FAA tiến hành điều tra về độ an toàn của máy bay Max 8.

Hàng khách lo lắng

Một máy bay Max 8 nằm ở khuôn viên nhà máy sản xuất máy bay của Boeing ở TP Renton, bang Washington, Mỹ. Ảnh: Reuters

Hành khách trên khắp thế giới cũng bày tỏ lo lắng của họ về an toàn của máy bay Max 8 trên mạng xã hội. Câu hỏi chung của họ là: Có phải chuyến bay mà họ đã đặt vé sử dụng máy bay Max 8 hay không?

Một số hành khách cho biết họ sợ đến nỗi không dám lên máy bay này nữa. Kent Zimmermann, chuyên gia tư vấn của một công ty luật ở Chicago, người thường xuyên di chuyển bằng máy bay vì công việc. Sau khi kiểm tra hành trình bay sắp tới, ông phát hiện ra ông sẽ lên máy bay Max 8 của Hãng hàng không United Continental (Mỹ) ở sân bay quốc tế bang California vào ngày 13-3. Ông chấp nhận trả thêm cho United Continental 350 đô la để đổi vé sang chuyến bay khác.

Trong khi đó, Hãng hàng không American Airlines (Mỹ), đang khai thác 24 máy bay Max 8, cho biết không tính phí đổi vé đối với hành khách muốn chuyển sang chuyến bay khác để tránh đi máy bay này.

Lori Bassani, Chủ tịch Hiệp hội Tiếp viên hàng không chuyên nghiệp (APFA), tổ chức đại diện cho 27.000 tiếp viên của Hãng hàng không American Airlines, nói rằng các thành viên phi hành đoàn không nhất thiết phải bay trên các máy bay Max 8 nếu họ cảm thấy bất an.

Công đoàn nhân viên vận tải Mỹ, đại diện cho hơn 15.000 tiếp viên của Hãng hàng không Southwest Airlines (Mỹ), đang khai thác 34 máy bay Max 8, yêu cầu ông Gary Kelly, Giám đốc điều hành của Southwest Airlines, ra quyết định ngưng vận hành Max 8 trong khi chờ kết quả điều tra vụ tai nạn ở Ethiopia. Người phát ngôn của Southwest Airlines nói hãng này chấp nhận cho khách đổi chuyến bay khác mà không tính thêm phí.

Hiệp hội Phi công liên minh (APA), tổ chức công đoàn đại diện cho phi công Mỹ, ra tuyên bố nhắc nhở các thành viên rằng: “Nếu các bạn cảm thấy không an toàn khi bay Max 8, các bạn không bị bắt buộc phải bay nó”.

Trong thông báo cùng ngày, hãng Boeing cho biết vẫn hoàn toàn tin tưởng vào độ an toàn của Max 8 nhưng “chúng tôi hiểu rằng các cơ quan quản lý và các khách hàng trên thế giới đang đưa ra các quyết định mà họ tin là thích hợp nhất đối với thị trường trong nước của họ”.

Trả lời phỏng vấn hãng tin CNN hôm 12-3, Tewolde GebreMariam, Giám đốc điều hành Hãng hàng không Ethiopia, cho biết trước khi chiếc Max 8 của hãng hàng không này rơi hôm 10-3, các phi công đã thông báo với đài kiểm soát không lưu rằng họ gặp các vấn đề với hệ thống điều khiển chuyến bay.

Điều này có nghĩa là chiếc máy bay gặp nạn đã không phản ứng với các lệnh điều khiển của phi công, dẫn đến máy bay bị mất kiểm soát. Ông GebreMariam cho biết các hộp đen của chiếc máy bay sẽ được gửi ra nước ngoài để phân tích.

Cùng ngày, dù không nêu đích danh Max 8 hay Boeing, Tổng thống Mỹ Donald Trump lên tiếng phàn nàn trên Twitter rằng: “Máy bay đang ngày càng trở nên quá phức tạp để bay. Phi công không còn cần thiết nữa, thay vào đó là các nhà khoa học máy tính từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Tôi luôn nhìn thấy điều này ở nhiều sản phẩm. Luôn tìm cách đi xa thêm một bước không cần thiết khi mà các bước cũ và đơn giản thường tốt hơn nhiều”.

Theo TBKTSG Online