Lạm phát thấp nhưng người dân vẫn chưa được hưởng lợi
Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam quý 3 và triển vọng cao song thiếu tính bền vững. Đặc biệt, lạm phát thấp nhưng người dân vẫn chưa được hưởng lợi…
Đó là đán.h giá của các chuyên gia kinh tế tại Hội nghị công bố Báo cáo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 3/2015 do Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương ( CIEM) tổ chức sáng nay 23/10.
Tăng trưởng vẫn thiếu bền vững
Theo báo cáo của CIEM, tăng trưởng Quý 3/2015 được ghi nhận đạt 6,8%, tăng cao hơn so với hai quý trước và so với cùng kỳ các năm 2012 và 2013; lạm phát luôn ở mức thấp; chi cho đầu tư đã tăng. Mặc dù hài lòng về tốc độ tăng trưởng, song nhiều chuyên gia vẫn không an lòng.
Dù tăng trưởng cao, nhưng thiếu bền vững, người dân vẫn hoài nghi vào lạm phát thấp (ảnh minh họa)
T.S Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện CIEM cho biết: “Con số tăng trưởng quý 3/2015 của chúng ta năm nay là rất cao là 6,8% nhưng thử nhìn xem tăng trưởng này có bền vững không? Tăng trưởng này ở đâu ra, nhờ nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh hay vẫn là cách tăng trưởng như cũ dựa vào vốn, đầu tư theo chiều rộng và khai khoáng…”.
Ông Cung nói tiếp, Quý 1, GDP tăng hơn 6,1% nhiều người sốc, tới quý 2 không sốc nữa, vì thực tế quý 2 luôn cao hơn quý 1. Tăng trưởng này có yếu tố của khai khoáng. Trong khi đó, từ 2013-2014, giá nguyên liệu khai khoáng giảm, điều này cho thấy khi giá giảm thì khối lượng lại tăng. Tính GDP thì lấy giá của năm 2010 chứ không phải theo giá hiện hành. Như dầu chẳng hạn, dầu giảm còn gần 50 USD nhưng giá tính vẫn là 100 USD, giảm hơn một nữa. Nhiều khi nhìn thấy tăng trưởng nhưng thu ngân sách không có, vì không có tiề.n thực.
Đóng góp ý kiến, T.S Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện CIEM cho hay: “Thứ nhất, tăng trưởng đúng là có thành tích sau mấy năm u tối. Nhưng theo tôi, phải xem chất lượng tăng trưởng thế nào, ở đâu ra. Theo tôi, chúng ta vẫn chủ yếu tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư, theo chiều rộng, giá rẻ, tiêu tốn nhiều lao động…”
Nhấn mạnh về yếu tố chi cho đầu tư và chi tiêu dùng của Ngân sách, T.S Bá khẳng định: “Chúng ta nói chi đầu tư có phục hồi, nhưng phục hồi ở đâu, do ai và cho ai. Chúng ta đang thụt lùi lại làm đến đâu tiêu đến đó, thậm chí là đi vay để tiêu, chứ không có sự đầu tư phát triển. Liên quan đến nợ công, hiệu quả đầu tư, nếu nhưng chúng ta vẫn duy trì chuyện này thì… làm ra 10 đồng thì phải để 2 đồng đầu tư phát triển”.
Video đang HOT
Ông Bá khuyến cáo, “nếu mô hình tăng trưởng không chuyển sang tăng trưởng về chất, theo chiều sâu thì tới đây lạm phát sẽ cao ngay, chỉ cần có xu hướng rộng rãi hơn 1 tí thì Việt Nam sẽ lại trở lại lạm phát cao. Cho nên tôi cho rằng, ổn định kinh tế vĩ mô đã được thực hiện nhưng thiếu quyết liệt, chưa bền vững”.
Vì sao dân hoài nghi vào lạm phát thấp!
Theo T.S Bá: quy luật thị trường khi giá giảm, lạm phát thấp là đúng, không có gì lo ngại cả. Nhưng hình như người dân Việt Nam có vẻ sống trong điều kiện lạm phát cao, nên khi lạm thấp lại lo lắng, sợ không phải vậy? Chúng ta đã làm sao cho dân hiểu, dân tin là vì đâu mà giá thấp và phải làm rõ cho họ thấy được. Tuy nhiên, chúng ta chưa làm được việc này.
Cụ thể, chuyên gia Kinh tế Phạm Chi Lan thừa nhận: Lạm phát cứ nói giảm nhưng thực tế có giảm đâu. “Nghịch lí là lạm phát thấp, xu hướng lạm phát giảm là rõ rệt nhưng lãi suất không giảm. Ngay cả khi chính sách tiề.n tệ, tài khóa lỏng mà lãi suất không giảm. Đây là nghịch lí ở thị trường Việt Nam. Hệ quả là chi phí tài chính của DN là lớn và khả năng huy động vốn khó khăn, vì vậy cần giúp DN phục hồi, vượt qua giai đoạn này là rất khó”.
Bà Lan nói thêm: “Lạm phát thấp ở đâu, sao người dân lo ngại và chưa tin, vẫn hoài nghi và không dám chi tiêu chính là do ở yếu tố điều hành: giá điện nước tăng, xăng dầu thế giới giảm 40% trong khi Việt Nam một mình một chợ, chỉ giảm hơn 20%. Khi lạm phát thấp, đáng tiếc là chúng ta không tận dụng để thúc đẩy giảm chi phí cho DN trong nước để người dân hưởng lợi trong khi lại điều chỉnh giá dịch vụ của điện, xăng dầu, nước hay dịch vụ y tế tăng lên. Dẫn tới, thu nhập người dân không tăng, trong khi giá chi phí tăng lên, dẫn tới chất lượng sống của người dân thấp”, bà Lan nói thêm.
Chia sẻ trăn trở về vấn đề hội nhập từ đầu năm đến nay, nhiều chuyên gia lo ngại hơn bởi năm 2015 là năm bản lề thực hiện nhiều cuộc hội nhập.
Chuyên gia Phạm Chi Lan nhấn mạnh: “Tôi đã từng cho rằng, chúng ta đón cơ hội những đồng thời cũng nhận thách thức. Đừng chỉ nhìn hội nhập là màu hồng rồi đua nhau tán tụng mà phải nhìn thách thức mà đón nhận, vượt qua. TPP còn có thời gian để chuẩn bị nhưng các hiệp định thương mại từ ASEAN, đến đa phương với EU, với Liên minh Kinh tế Á – Âu ngay cận kề sẽ không chờ đợi cho ai chậm trễ. Sân nhà đang bị lấn dần, các DN còn có vẻ biết lo, nhưng chính cơ quan nhà nước lại dửng dưng?”.
Đồng tình quan điểm này, TS Cung cho rằng: “Rõ ràng, trong khi thế giới đang nâng tầm thị trường mà Việt Nam cứ đè thị trường xuống. Người ta là thúc đẩy khuyến khích, còn mình lại thanh và kiểm. Nếu nhà nước không thay đổi tư duy quản lý thì chúng ta không kết nối được với thị trường thế giới vì lệch pha”.
Nguyễn Tuyền
Theo Dantri
Tái cơ cấu hết thời đủng đỉnh
Các chuyên gia kinh tế lưu ý, Việt Nam đang đối diện nhiều thách thức lớn và hiện không còn nhiều thời gian.
"Thành công bước đầu mà chúng ta đạt được là đã thống nhất được nhận thức: không tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng sẽ không phát triển được, nhưng cái mà chúng ta vẫn chưa đạt được là yêu cầu cả về chất lượng lẫn tiến độ". Đó là nhận xét của TS. Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về kết quả 3 năm triển khai Đề án tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng.
Tốc độ cổ phần hóa vẫn còn chậm, chất lượng chưa cao
Ông nói, dù đã đạt được một số kết quả cụ thể nhưng vẫn chậm so với mục tiêu đặt ra, chậm so với yêu cầu của đất nước là hướng nhanh đến phát triển bền vững, thu hẹp khoảng cách với các nước trong khu vực. Dù đán.h giá 3 năm tái cơ cấu ở các chiều cạnh khác nhau nhưng các chuyên gia cùng có chung nhận định là "chậm" và "chất lượng" chưa cao. Nguyên nhân cũng được chỉ ra ở nhiều góc độ: do khách quan, chủ quan, do thiếu động lực và áp lực, do sợ chịu trách nhiệm...
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Bùi Quang Vinh đã báo cáo kết quả 3 năm triển khai Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng.
Ông cho biết, xét trong bối cảnh 3 năm thực hiện đề án, đó là thời gian bất ổn kinh tế vĩ mô khá nghiêm trọng, vì vậy với kết quả đạt được là đáng ghi nhận. Ổn định kinh tế vĩ mô đã liên tục được giữ vững. Chỉ số an toàn quốc gia được nâng cao, môi trường kinh doanh có sự cải thiện. Phản ứng của thị trường khá tích cực. Xu hướng phục hồi tăng trưởng kinh tế đang ngày càng rõ nét. Hiệu quả đầu tư, năng suất lao động, năng suất nhân tố tổng hợp đã được cải thiện đáng kể. Các hoạt động đầu tư công, hoạt động của DNNN và hệ thống NH trở nên minh bạch hơn, có sự giám sát lớn hơn.
Tuy vậy, ông Vinh cũng cho biết, hiệu quả sử dụng nguồn lực, năng suất lao động vẫn còn thấp so với yêu cầu. Tốc độ cổ phần hóa vẫn còn chậm, chất lượng cổ phần hóa chưa cao. Cơ chế hoạt động của DNNN nói chung và thể chế quản trị DNNN nói riêng còn một số điểm chưa phù hợp với cơ chế thị trường.
Các chương trình đề án tái cơ cấu của địa phương chưa chú ý tận dụng thế mạnh, lợi thế cạnh tranh của từng địa phương. Chưa chú ý tới tái cơ cấu, tổ chức lại sản xuất các chuỗi cung ứng các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, chưa gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, chưa gắn DN nội địa với DN FDI nhằm nâng cao trình độ phát triển công nghiệp và giá trị gia tăng nội địa.
Hiệu quả sử dụng nguồn lực, năng suất lao động vẫn còn thấp so với yêu cầu
TS. Nguyễn Đức Kiên không ngần ngại chỉ ra rằng: tất cả là do người đứng đầu. Ông nói, cùng một cơ chế chính sách như nhau, cùng một chỉ đạo của Thủ tướng, nhưng sao Bộ Giao thông vận tải đã cổ phần hóa được 92% số DN trong danh sách cổ phần hóa, trong khi nhiều bộ, ngành khác vẫn ì ạch?
TS. Võ Trí Thành - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cũng nhấn mạnh vai trò và bản lĩnh người đứng đầu, nhưng cũng cần cảm thông và chia sẻ với những nguyên nhân dẫn đến tái cơ cấu chậm.
Ông đặt câu hỏi, với tái cơ cấu DNNN thì vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động sẽ ra sao? Hay như chuyện muốn cổ phần hóa, thoái vốn nhanh nhưng không dễ tìm nhà đầu tư chiến lược. Rồi vấn đề ai dám quyết bán cổ phần Nhà nước khi giá thấp - quyết thì "trách nhiệm" bảo toàn vốn đến đâu, thậm chí "liệu có trục lợi ở đây không"?...
Bên cạnh đó là những khó khăn trong tái cơ cấu nông nghiệp, tái cơ cấu nông lâm trường quốc doanh, giải quyết nợ xấu... vẫn cần có những quy định bổ sung cho khung pháp lý...
TS. Lê Đăng Doanh thì nhắc đi nhắc lại sự liên quan giữa tái cơ cấu với cải cách thể chế, bộ máy Nhà nước và hiệu quả đầu tư công... Ông nói phải tái cơ cấu ngay bộ máy Nhà nước, giảm cồng kềnh, góp phần tái cơ cấu ngân sách nhà nước... tái cơ cấu đầu tư công.
Bộ trưởng Vinh đã đưa ra các giải pháp tái cơ cấu giai đoạn 2016-2020. Trong đó sẽ đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa lớn, dựa trên lợi thế so sánh, khuyến khích liên kết theo chuỗi giá trị và cụm liên kết ngành tạo cơ sở xây dựng nông thôn mới. Cơ cấu lại nông nghiệp, tạo nền tảng cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đẩy mạnh phát triển dịch vụ ưu tiên các ngành có lợi thế.
Phát triển các khu kinh tế trong quy hoạch vùng và tăng cường liên kết các địa phương trong vùng. Thực hiện đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại DNNN nâng cao hiệu quả hoạt động cơ chế thị trường, tạo sân chơi bình đẳng với các DN khác... Và khuyến khích phát triển bền vững kinh tế hợp tác làm đầu mối liên kết giữa nông dân, người sản xuất nhỏ lẻ với DN và cơ quan cung ứng dịch vụ công nghệ cao...
Trước những giải pháp đó, các chuyên gia kinh tế lưu ý, Việt Nam đang đối diện nhiều thách thức lớn và hiện không còn nhiều thời gian.
TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, tái cơ cấu phải gắn liền với cải cách thể chế mới đạt được mục tiêu, hiệu quả và chất lượng như mong muốn. Ông nói: "Nền kinh tế đang đứng trước tình trạng không có đường lùi, không có con đường nào khác là phải cải cách nếu muốn phát triển, thu hẹp khoảng cách và đuổi kịp các nước tiên tiến trong khu vực".
Theo Thời báo Ngân hàng
Hàng nghìn điều kiện kinh doanh sắp vô hiệu Từ ngày 1/7, khi Luật Đầu tư có hiệu lực, chỉ Quốc hội, Chính phủ mới được ban hành điều kiện kinh doanh. Hàng ngàn điều kiện kinh doanh hiện nay (do các bộ, ngành, địa phương ban hành) sẽ tự động bị vô hiệu. Từ 1/7, hàng ngàn điều kiện kinh doanh sẽ tự động bị vô hiệu. Ảnh: Như Ý. Như...