Làm fan Taylor Swift, Harry Potter có vui hơn không?
Trong một xã hội ngày càng nhiều người thấy cô đơn, niềm vui từ hoạt động hâm mộ có thể là một liều thuốc tinh thần hiệu quả.
Hâm mộ thần tượng hay phim ảnh thực chất đem lại nhiều niềm vui hơn cho nhiều người. Ảnh: @taylorswift.
Joe Blake bắt chuyện với Missy Gosbee trên một ứng dụng hẹn hò bằng cách hỏi về loạt phim Star Wars (Chiến tranh giữa các vì sao) yêu thích của cô. Chẳng mấy chốc, cả hai người hâm mộ này nảy sinh tình cảm và đi đến hôn nhân.
Họ chọn ngày 4/5, tức “May the Fourth” trong tiếng Anh, cách chơi chữ bắt nguồn từ câu thoại trứ danh “May the Force be with you” trong loạt phim đình đám này, là ngày cưới.
Buổi lễ diễn ra dưới âm nhạc từ bộ phim gốc năm 1977 và vòm kiếm ánh sáng do khách mời cầm. Blake tâm sự rằng việc cho phép bản thân đắm chìm vào tình yêu với Star Wars đã giúp cô kết nối với những người cùng chung đam mê với mình.
Joe Blake và Missy Gosbee trong ngày cưới chủ đề Star Wars của mình. Ảnh: Kirsty Miller/Eclypse Media.
Thực tế, những người hâm mộ cuồng nhiệt từ thần tượng Taylor Swift, BlackPink cho đến phim ảnh như Star Wars, Star Trek, Harry Potter, dễ bị đ.ánh giá là ngớ ngẩn, phù phiếm dựa trên trang phục, thời gian và t.iền bạc họ chi cho đam mê của mình.
Song, trong thời buổi ngày càng nhiều người cảm thấy cô đơn, tìm thấy niềm vui trong việc hâm mộ điều nào đó có thể là một giải pháp hữu ích. Dưới đây , Wall Street Journal tổng hợp câu chuyện của các “fan cứng” về cách họ nhìn nhận đam mê của mình.
The Grateful Dead là một ban nhạc rock người Mỹ nổi tiếng với phong cách chiết trung kết hợp nhiều yếu tố âm nhạc khác nhau. Ảnh minh họa: Ron Ozer.
Niềm đam mê tương tự tôn giáo
Theo một cuộc thăm dò năm 2023 của Gallup, công ty tư vấn và phân tích đa quốc gia của Mỹ, hơn 6 trong số 10 người Mỹ cho biết sở thích hoặc hoạt động giải trí cực kỳ hoặc rất quan trọng đối với họ.
Con số này tăng từ 48% vào năm 2001 và 2002. Trong khi đó, tỷ lệ những người nói như vậy về tôn giáo đã giảm 7 điểm phần trăm, xuống còn 58%.
James Isaac, luật sư 45 t.uổi đến từ Madison, Wisconsin (Mỹ), cho hay niềm đam mê anh tìm thấy trong cộng đồng hâm mộ ban nhạc rock Grateful Dead gợi nhớ đến nhà thờ mà gia đình anh theo khi còn nhỏ, nơi với nhóm người có đức tin mãnh liệt.
James cho hay âm nhạc như chiếm lấy tâm trí mình. Khi còn trẻ, anh đã thu thập các bản ghi âm buổi hòa nhạc trực tiếp của Grateful Dead với tổng thời lượng khoảng 2.500 tiếng. Hiện phần lớn 600 đĩa CD của anh được lưu trữ trong tầng hầm.
Video đang HOT
James Isaac cùng các con gái bên bộ sưu tập ban nhạc rock Grateful Dead của ảnh. Ảnh: James Isaac.
Khi bật bài hát Touch of Grey của Grateful Dead trong xe, lúc đầu các cô con gái nhỏ của anh ngồi ở ghế sau còn phàn nàn, nhưng sau đó anh nhận thấy chúng lặng lẽ hát theo.
James thích ý tưởng rằng, trong tương lai, bất cứ khi nào con cái nghe bài hát đó, chúng sẽ nhớ đến anh và cảm thấy một mối liên hệ đặc biệt với anh ngay cả khi anh không ở bên.
Người hâm mộ dễ mất niềm tin khi thần tượng hay nhân vật yêu thích thay đổi theo chiều hướng tiêu cực. Ảnh minh họa: BLACKPINK.
Sự phấn khích tập thể
Mọi người hãy tưởng tượng một đám đông cùng nhau nhảy theo một bài hát yêu thích và hòa chung bầu cảm xúc.
Trải nghiệm này, được gọi là “sự phấn khích tập thể” (collective effervescence), có thể mang lại cảm giác đặc biệt và kết nối sâu sắc, theo Paul Booth, giáo sư truyền thông và văn hóa đại chúng tại Đại học DePaul (Mỹ).
Ông cho rằng đó là cách để mọi người tìm ra điều ý nghĩa để đắm chìm vào, đặc biệt là trong thời đại mà sự chia rẽ và hoài nghi ngày càng gia tăng.
Julianne Holt-Lunstad, giáo sư tâm lý học tại Đại học Brigham Young (Mỹ), so sánh sự cô đơn với cơn khát. Là những sinh vật xã hội, chúng ta cần thuộc về một cộng đồng nào đó để đảm bảo hạnh phúc của mình.
Nếu không có mối liên hệ tập thể này, sức khỏe tinh thần và thể chất của chúng ta có thể bị ảnh hưởng, thậm chí mắc các vấn đề như trầm cảm, tiểu đường loại 2 hoặc t.ử v.ong sớm.
Harry Potter là loạt tiểu thuyết huyền bí gồm 7 phần của nhà văn J. K. Rowling. Ảnh: Poster Store.
Rủi ro khi hâm mộ
Tuy nhiên, tham gia vào một cộng đồng sở thích (fandom) thường đòi hỏi sự dấn thân. Điều này có nghĩa là chúng ta cần phải gắn bó và biến đam mê thành một phần của bản sắc cá nhân.
Quyết định này có thể rủi ro vì chúng ta đang để một thứ bên ngoài bản thân trở nên rất quan trọng.
Nói cách khác, nếu người khác chỉ trích hoặc không hiểu đam mê của mình, hoặc nếu niềm đam mê đó thay đổi theo chiều hướng xấu, chúng ta dễ bị tổn thương hơn.
Tara Block, 39 t.uổi, nhân viên của một công ty mỹ phẩm tại San Francisco, là “fan cứng” của bộ truyện Harry Potter.
Tara Block đã thử sức mình với môn cưỡi chổi ở một fancon tại Vương quốc Anh. Ảnh: Lensharp Visual Art.
Cô có hình xăm Harry Potter và thậm chí còn tham dự fancon (sự kiện đặc biệt mà các thần tượng dành riêng cho người hâm mộ). Tuy nhiên, khi J.K. Rowling đưa ra những bình luận gây tranh cãi về quyền của người chuyển giới, Block cảm thấy thất vọng và đau khổ.
Cô tự hỏi liệu mình vẫn có thể thích tác phẩm của Rowling không và thậm chí còn cân nhắc làm lại hình xăm hay không. Điều này làm Block hiểu rằng khi trưởng thành, mình nhận thức được ngay cả những thứ mình yêu thích sâu sắc cũng có khuyết điểm hoặc không hoàn hảo là điều bình thường.
Alex Goldschmidt là một người hâm mộ trung thành của nữ ca sĩ Taylor Swift. Ảnh: @alexandergold.
Thực tế khác biệt
Lớn lên trong một thị trấn nhỏ ở New Jersey, Alex Goldschmidt mơ ước được kết bạn với những người nổi tiếng mà anh thần tượng.
Ước mơ của anh đã trở thành sự thật khi dòng tweet (bài viết trên Twitter, t.iền thân của mạng xã hội X) giúp anh gặp Taylor Swift tại hậu trường sân khấu. Thậm chí, anh còn xuất hiện trong video Shake It Off năm 2014 của cô.
Nhiều năm sau, Taylor Swift thậm chí còn biểu diễn tại tiệc đính hôn của Goldschmidt. Mặc dù ngưỡng mộ lòng tốt và sự hào phóng của cô, anh hiểu rằng những người nổi tiếng có cuộc sống riêng độc đáo và khác biệt.
Bây giờ, anh tìm thấy sự viên mãn với cuộc sống riêng với gia đình hay vì dựa vào những trải nghiệm của người nổi tiếng để có được niềm vui.
Goldschmidt vẫn biết ơn vì sự giải thoát và phấn khích mà văn hóa đại chúng mang lại cho anh, chẳng hạn như niềm háo hức trước album mới của Swift. Anh coi những trải nghiệm này là những cột mốc đáng nhớ và là khoảnh khắc giúp cuộc sống luôn năng động và tiến về phía trước.
Concert ngoại: Người bỏ túi triệu đô, kẻ ngậm ngùi ế ẩm
Trong khi Taylor Swift và ê-kíp được cho có thể bỏ túi 17 triệu USD/ đêm (theo Variety) từ chuyến lưu diễn toàn cầu 'the Eras Tour' thì hàng loạt ngôi sao đình đám như Jennifer Lopez, ban nhạc rock The Black Keys... phải hủy concert (hòa nhạc) vì ế khán giả. Trong bối cảnh kinh tế khủng hoảng, concert ồ ạt, điều gì mang đến một concert triệu USD cho nghệ sĩ?
Khi ngôi sao cũng không đủ sức hút vé
Đầu tháng 6, Jennifer Lopez khiến dư luận bất ngờ khi tuyên bố hủy 7 show trong chuyến lưu diễn Bắc Mỹ, dự kiến diễn ra từ tháng 6 đến tháng 8, tại Cleveland, Nashville, Raleigh, Atlanta, Tampa, New Orleans và Houston. Lý do hủy show được cô đưa ra là để "dành thời gian cho gia đình" giữa tin đồn r.ạn n.ứt với Ben Affleck. Tuy nhiên, Forbes chỉ ra doanh thu kém cỏi kéo dài mới là nguyên nhân thực sự.
Từng là một trong những "nữ hoàng" lẫy lừng của dòng nhạc Latin, Jennifer Lopez vẫn phải hủy show diễn vì ế ẩm.
Jennifer Lopez cho biết rất suy sụp khi buộc phải hủy tour lưu diễn. Sự kiện này vốn được thực hiện để quảng bá cho album "This is me... now". Đây là tour đầu tiên Lopez thực hiện trong vòng 5 năm trở lại đây. Dù vậy, mức độ thành công của album cũng như tốc độ bán vé khá gây thất vọng. Theo sơ đồ trên nền tảng bán vé Live Nation, quy mô mỗi đêm diễn của JLo khoảng 15.000 khán giả, nhưng tỷ lệ lấp đầy sân vận động chỉ khoảng 70%. Có nơi còn ế hơn một nửa sân, dù vé đã được giảm xuống mức thấp kỷ lục, chỉ hơn 200.000 đồng.
Đây không phải lần đầu Lopez gặp khó vì ế khán giả. Đầu tháng 2, ca sĩ ra mắt album "This is me... now", mở bán vé concert cùng tên để quảng bá đĩa thu mới cùng hai dự án phim ca nhạc "This is me... now: A love story" và phim tài liệu "The greatest love story never told". Do lượng người mua vé ít, nữ ca sĩ phải hủy show. Sau đó, cô đổi tên tour diễn thành "This is me... live" nhưng kết quả vẫn không khả quan. Variety tiết lộ, album "This is me... now", chuyến lưu diễn và 2 bộ phim là một phần của dự án đa phương tiện trị giá 20 triệu USD của Jennifer Lopez.
Không riêng Jennifer Lopez, đến "Hoàng tử nhạc pop" Justin Timberlake cũng được cho là phải chật vật trong việc bán vé. Ca sĩ đang có chuyến lưu diễn khắp nước Mỹ sau khi phát hành album mới nhất mang tên "Everything I thought it was". Tuy nhiên, vào tháng 5, nam ca sĩ thông báo hủy show diễn ngày 8/6 tại Colonial Life Area. Show diễn là một phần trong chuyến lưu diễn quanh thế giới "The Forge Tomorrow" của nam ca sĩ. Anh không đưa ra lý do cụ thể, nhưng truyền thông Mỹ đồn đoán, quyết định được đưa ra do nam ca sĩ gặp khó trong khâu bán vé.
The Black Keys là nhóm nhạc rock người Mỹ có hai thành viên - Dan Auerbach và Patrick Carney.
Trước đó, ban nhạc rock The Black Keys cũng hủy chuyến lưu diễn Bắc Mỹ, thông báo thay đổi quy mô tổ chức, dự kiến chọn địa điểm nhỏ hơn. Trên mạng xã hội, nhiều người phát hiện concert của Troy Sivan, Charli XCX và nhóm Wallows không bán hết vé. Tương tự, show diễn của Bad Bunny vào tháng 3 tại Target Center cũng đột ngột hủy bỏ trước ngày diễn ra sự kiện. Thời điểm đó, đại diện của Target Center không tiết lộ lý do bể kèo. Truyền thông Mỹ dự đoán, việc bán vé chậm có thể đã dẫn tới quyết định hủy show diễn. Trước đó, trang web của Ticketmaster cho thấy, khoảng một nửa số vé vẫn chưa được bán.
Không chỉ concert cá nhân, Billboard tiết lộ lễ hội âm nhạc Coachella năm nay cũng không thu hút nhiều người tham gia, chỉ 80% trong số 250.000 vé được mua, giảm 14-17% so với năm 2023. Còn nhớ, năm 2022, lễ hội trở lại sau ba năm gián đoạn do đại dịch, nhưng chỉ mất bốn tiếng đã bán sạch vé cho hai đợt cuối tuần. Năm nay, ban tổ chức phải mất hơn một tháng để làm được điều này. Tốc độ bán cuối tuần đầu tiên chậm nhất trong giai đoạn 2014-2023, mất gần một tháng mới hết. Cụ thể, trong cuối tuần đầu tiên (12/4 đến 14/4) đã diễn xong, vé cho cuối tuần tiếp theo (19/4 đến 21/4) vẫn còn, dù giá nhượng lại chỉ cao hơn 25 USD so với giá gốc 499 USD.
Tuy nhiên, không phải tất cả concert đều ế ẩm. Taylor Swift, Madonna, Olivia Rodrigo vẫn thu đậm từ các chuyến lưu diễn. Tháng 12/2023, tổ chức Guinness công nhận The Eras Tour của Taylor Swift là chuyến lưu diễn có doanh thu cao nhất mọi thời đại, đạt hơn 1 tỷ USD. Giới chuyên môn nhận định, show diễn sắp giúp ca sĩ và ê-kíp bỏ túi 2 tỷ USD. Ngoài chuyến lưu diễn toàn cầu, bộ phim "The Eras Tour" của Taylor Swift thu về 180 triệu USD ở thị trường Bắc Mỹ và 261 triệu USD toàn thế giới.
Canh bạc khi concert tăng đột biến
Live Nation - công ty sở hữu trang bán vé Ticketmaster cho biết khoảng 145 triệu người hâm mộ tham gia hơn 50.000 sự kiện âm nhạc trong năm 2023, tăng 20% so với năm 2022. Báo cáo mới nhất cho thấy, doanh thu ba tháng đầu năm của Live Nation đạt 3,8 tỷ USD, vượt kế hoạch đề ra và cao nhất cùng kỳ những năm trước đó. Trong đó, doanh số bán vé hòa nhạc tăng 26% lên 2,9 tỷ USD, với 77 triệu vé được bán ra.
40.000 khán giả phủ kín ngọn đồi gần sân vận động Olympic ở Munich (Đức) xem Taylor Swift biểu diễn.
Theo đại diện của hãng, từ đầu năm nay có hơn 100 triệu vé hòa nhạc được bán dù ít concert diễn ra ở các sân vận động lớn. Số lượng hòa nhạc tổ chức tại những địa điểm nhỏ hơn như nhà thi đấu, nhà hát, câu lạc bộ tăng hơn hai con số so với năm trước. Michael Rapino - CEO của Live Nation nhận định: "Kết quả báo cáo cho thấy, các sự kiện trực tiếp vẫn là ưu tiên của người hâm mộ trên toàn thế giới. Nhu cầu xem show đang mạnh hơn bao giờ hết, khi đó nhiều nghệ sĩ biểu diễn hơn tại nhiều địa điểm khác nhau trên thế giới".
Truyền thông quốc tế có nhiều lý do khiến các concert phân chia thành hai thái cực - một bên vé "đắt như tôm tươi", một bên bị ngó lơ. Theo Business Insider, một trong những nguyên nhân đầu tiên là thực trạng lạm phát tour diễn. Đó là khi hậu COVID-19, nhiều nghệ sĩ gấp rút tổ chức lưu diễn để bù đắp thời gian, t.iền bạc bỏ lỡ trong thời kỳ giãn cách, dẫn tới thị trường bão hòa, khán giả có nhiều lựa chọn hơn.
Một số ca sĩ không còn "nhiệt" như trước, không thu hút người hâm mộ. "Nghệ sĩ phải thẳng thắn nhìn nhận về sự thay đổi của khán giả trong suốt sự nghiệp của mình. Rõ ràng là không có nhiều khán giả mong muốn được JLo trở lại trực tiếp. Mặt khác, đó là một tính toán sai lầm của bộ phận truyền thông, họ đã đ.ánh giá quá cao nhu cầu của khán giả. Cuối cùng, việc bán vé đã chứng minh sức hút từ nghệ sĩ của họ khiêm tốn như thế nào", Denver Post lấy ví dụ về trường hợp của Jennifer Lopez.
Cộng thêm bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chi phí sinh hoạt đắt đỏ khiến khán giả thắt chặt chi tiêu. Từ đó, họ cũng sẽ cân nhắc kỹ trước khi quyết định chi t.iền đến nghe ca sĩ hát. Một khán giả tiết lộ trên CNBC: "Tôi đã chi hơn 3.000 USD cho vé xem concert vào năm 2023. Bây giờ mới được nửa năm 2024 và tôi mới chỉ đến một buổi hòa nhạc và một lễ hội âm nhạc. Tôi phải trả t.iền thuê nhà hàng tháng, chi phí các nhu yếu phẩm hàng ngày không cho phéo tôi góp mặt trong gần 10 buổi hòa nhạc. Thời gian này, tôi chọn xem clip của các nghệ sĩ yêu thích trên phương tiện truyền thông xã hội, tại nhà thay vì chi 1.000 USD trở lên cho các trải nghiệm trực tiếp".
Cạnh tranh cao, nhu cầu khán giả ngày càng khắt khe, chi phí tổ chức lớn vô tình đẩy giá vé lên. Đây cũng là lý do doanh số bán vé trì trệ. Theo thống kê của Pollstar, trung bình 100 tour diễn trong đầu quý I có giá 123,25 USD. Khán giả trả trung bình 290 USD cho một đêm diễn của Bad Bunny, 216 USD cho Justin Timberlake và 149 USD cho Nicki Minaj. David "5-1" Norman, quản lý concert từng hợp tác Prince, Green Day và Alicia Keys, cho biết: "Hiện giá vé cao ngất ngưởng. Nếu bạn mang theo con nhỏ cùng dự concert, bạn phải chi trả thêm t.iền khách sạn, thức ăn và nhiều thứ khác".
Do đó, sự khác biệt giữa các tour diễn thành công - thất bại một phần nằm ở khâu tổ chức, quảng bá. Denver Post cho rằng, nghệ sĩ cần tính toán rằng, chi phí cho khâu sản xuất, quảng bá offline tại các địa điểm là bao nhiêu? Liệu phương thức này có hiệu quả khi bản thân nghệ sĩ không có sản phẩm tạo hiệu ứng mạnh trên các nền tảng kỹ thuật số? Nhất là khi, một số ca sĩ không còn "nhiệt" như trước, không thu hút người hâm mộ. Bộ phận quảng bá chỉ có thể đo lường được lượng khán giả dựa vào dữ liệu truyền thông một cách tương đối, và kết quả thực chỉ có cho đến khi vé được công khai. Thậm chí như Jennifer Lopez, Timberlake cũng phải "chào thua" dù đã mạnh tay thực hiện bộ phim, ra mắt album để hỗ trợ show diễn.
Đó là lý do Business Insider so sánh việc tổ chức concert như một canh bạc, đòi hỏi nghệ sĩ phải đảm bảo được lượng vé tiêu thụ, hiệu ứng truyền thông và lượt xem trên các nền tảng trực tuyến. Việc một ca sĩ nổi tiếng trên mạng xã hội như TikTok không đồng nghĩa người đó có thể bán hết ghế ngồi. Ngay cả khi giọng ca đó có vài bài hit, vẫn không đảm bảo tất cả người theo dõi sẽ mua vé nghe họ hát trực tiếp.
"Nghệ sĩ phải thẳng thắn nhìn nhận về sự thay đổi của khán giả trong suốt sự nghiệp của mình. Rõ ràng là không có nhiều khán giả mong muốn được JLo trở lại trực tiếp. Mặt khác, đó là một tính toán sai lầm của bộ phận truyền thông, họ đã đ.ánh giá quá cao nhu cầu của khán giả. Cuối cùng, việc bán vé đã chứng minh sức hút từ nghệ sĩ của họ khiêm tốn như thế nào.
Trong thời đại của những người có sức ảnh hưởng, khâu quảng bá có nhiều điều kiện thuận lợi, nhưng khán giả vẫn quyết định người chiến thắng. Bất chấp những chiến lược tiếp thị và quảng cáo khoa trương, những người nổi tiếng vẫn nên khiêm nhường, rút ra bài học từ thực tế là họ không thể ép buộc khán giả đến với mình, bất kể họ muốn đến mức nào", Denver Post lấy ví dụ về trường hợp của Jennifer Lopez.
Chillies song tấu cùng ban rock Việt - Nhật Kurrock Nhóm nhạc Chillies đại diện cho tinh thần Việt Nam sẽ kết hợp cùng ban nhạc người Việt tại Nhật Kurrock trong màn song tấu đặc sắc trong chuỗi âm nhạc Vietnam Live Concert in Tokyo 2023. Nhóm Chillies hát trong đêm nhạc mở màn chuỗi Vietnam Live Concert in Tokyo - Ảnh: BTC "Hatsu" là chủ đề buổi diễn đầu tiên trong...