Làm đẹp bằng botulinum có an toàn?

Thực phẩm bị nhiễm khuẩn Clostridium Botulinum mang độc tố Botulinum (BTX) dù chỉ với lượng rất nhỏ, nhưng có thể khiến người bị nhiễm độc gặp phải các tai biến nặng nề. thậm chí tử vong.

Botulinum khá an toàn trong thẩm mỹ

Theo ThS.BS Trần Nguyên Ánh Tú – Phó trưởng khoa Thẩm Mỹ Da – BV Da liễu TP.HCM, gần đây, trước hiện tượng ngộ độc thực phẩm khi sử dụng pate Chay chứa vi khuẩn Clostridium botulinum mang độc tố BTX gây bệnh. Nhiều người đang đặt ra câu hỏi: BTX sử dụng trong thẩm mỹ có an toàn hay không? Câu trả lời là so với nhiễm BTX trong đường thực phẩm thì BTX trong thẩm mỹ khá an toàn.

Hơn 30 năm qua, BTX được ứng dụng trong y học giúp điều trị một số bệnh lý về mắt, nội thần kinh, niệu khoa, da liễu… Để trở thành thuốc, BTX phải được phân lập, tinh chế với quy trình rất nghiêm ngặt.

Đặc biệt, năm 2002, BTX lần đầu tiên được chính thức sử dụng trong xóa nếp nhăn vùng mặt. Kể từ đó, tiêm BTX trở thành kỹ thuật được ưa chuộng và sử dụng nhiều nhất trong ngành thẩm mỹ trên thế giới nhờ tính an toàn, hiệu quả, dễ thực hiện và chi phí hợp lý. Tại Việt Nam, BTX cũng được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong thẩm mỹ và một số chuyên ngành khác từ nhiều năm qua.

ThS.BS Trần Nguyên Ánh Tú cho hay: “Thực phẩm nhiễm khuẩn chứa BTX (0,004g/kg cân nặng) có thể gây ngộ độc, dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, kỹ thuật tiêm BTX trong thẩm mỹ lại rất an toàn. Bởi vì, khác với tác hại khi tiếp xúc BTX lượng lớn qua đường tiêu hóa gây ngộ độc toàn thân, các chỉ định trong thẩm mỹ sử dụng đường tiêm tại chỗ với liều lượng rất thấp.

Do đó, hầu như chỉ tác động đến lớp cơ và các tuyến tại chỗ, không ảnh hưởng toàn thân. Hơn nữa, khoảng an toàn của BTX sử dụng trong thẩm mỹ khá cao, liều tiêm thường không vượt quá 1/30 liều gây ngộ độc. Vì vậy, việc sử dụng BTX trong thẩm mỹ rất an toàn”.

“Chọn mặt gửi vàng”

Mặc dù tiêm Botulinum làm đẹp được đánh giá an toàn, nhưng vẫn có khả năng gây các tác dụng phụ, tai biến nếu người thực hiện không được đào tạo bài bản, không nắm vững các kiến thức chuyên môn cũng như cấu trúc giải phẫu tại vùng được thực hiện kỹ thuật. Trước nhu cầu làm đẹp ngày càng tăng cao, việc lựa chọn cơ sở uy tín để làm đẹp cũng giống như “chọn mặt gửi vàng”.

Cụ thể, BTX trong thẩm mỹ chủ yếu được ứng dụng điều trị thẩm mỹ cho 1/3 khuôn mặt trên như: làm giảm nếp nhăn giữa 2 cung mày, nếp nhăn đuôi mắt, nếp nhăn vùng trán, điều trị tăng tiết mồ hôi, trẻ hóa làn da, làm thon gọn khuôn mặt, điều trị kiểm soát tiết bã nhờn, điều trị nụ cười bớt hở lợi… Kỹ thuật tiêm BTX là tiêm tại chỗ với liều lượng được chỉ định phù hợp. Hiệu quả của BTX thường kéo dài khoảng 4 tháng. Sau thời gian trên, các nếp nhăn tái xuất hiện hoặc xuất hiện nhiều hơn được xác định do quá trình lão hóa của cơ thể. Lưu ý, kỹ thuật này chống chỉ định đối với những trường hợp mắc bệnh lý về cơ, đặc biệt là bệnh nhược cơ.

Đối với các trường hợp người thực hiện tiêm BTX không được đào tạo bài bản, không nắm rõ cấu trúc giải phẫu vùng mặt, thì các tai biến vẫn có thể xảy ra. BV Da liễu TP.HCM cũng đã tiếp nhận khá nhiều trường hợp tiêm BTX bị tai biến, thường gặp nhất như mất sự cân đối giữa 2 bên khuôn mày (1 bên khuôn mày cao, 1 bên khuôn mày thấp), miệng không cân xứng, sụp mi, sụp khuôn mày… Gần đây nhất, BV đã tiếp nhận và điều trị cho một bệnh nhân bị tai biến do tiêm BTX. Trước đó, bệnh nhân có tình trạng nhược cơ, nhưng không được khai thác kỹ bệnh sử. Sau khi tiêm BTX, gương mặt của bệnh nhân bị đơ, không thể cười, tình trạng nhược cơ diễn tiến nặng hơn.

Các tai biến trên trong một số trường hợp có thể cân chỉnh, phục hồi sau vài tuần đến vài tháng, nhưng đòi hỏi người chỉnh sửa những tai biến này phải có những kinh nghiệm, kiến thức sâu về tiêm BTX. Đối với một số tai biến quá nặng không thể phục hồi được. Đến nay chưa ghi nhận trường hợp tử vong do tiêm BTX trong thẩm mỹ.

BS Tú khuyến cáo: “Kỹ thuật tiêm BTX mang lại nhiều hiệu quả, nhanh, an toàn, bệnh nhân ít thời gian nghỉ dưỡng tuy nhiên chỉ thực sự an toàn nếu người thực hiện là bác sĩ đã được đào tạo bài bản, có nhiều kinh nghiệm, nắm vững rõ hoạt động cơ trên vùng mặt thì hiệu quả điều trị cao, không có tác dụng phụ.

Bác sĩ cần khai thác kỹ bệnh sử của bệnh nhân để phát hiện tình trạng nhược cơ và có giải thích rõ tình trạng bệnh đối với bệnh nhân. Khi muốn làm đẹp với BTX, để đảm bảo hiệu quả và tránh tai biến, người dân cần chọn các cơ sở thẩm mỹ uy tín, bác sĩ được đào tạo bài bản và được phép thực hiện kỹ thuật này”.

Theo ThS.BS Trần Nguyên Ánh Tú, người dân thường nhầm lẫn giữa tiêm BTX và tiêm chất làm đầy. Theo đó, tiêm BTX là tác động vào hoạt động co cơ, có tác dụng giảm nếp nhăn động (các nếp nhăn xuất hiện do cử động). Còn chất làm đầy (filler) khi sử dụng sẽ ưu tiên làm đầy những nếp nhăn tĩnh, các vết hõm (các nếp nhăn, vùng hõm không do hoạt động cử động).