Lạ miệng ốc đá hầm đậu đen

Ốc đá còn gọi là ốc suối, người Cơ Tu gọi là Apuôi (hay M’đốc). Ôc đá sống nhiều ở các con suối mát trên thượng nguồn vùng núi rừng Trường Sơn miền tây xứ Quảng.

Ốc đá hầm đậu đen là món ăn đặc trưng vùng cao xứ Quảng.

Tập tính của ốc đá là ban đêm thường đi ăn, ban ngày trú trong vách đá hay ở giữa dòng nên rất ít gặp. Ban đêm, cư dân nơi đây thường mang gio đi dọc dòng suối gỡ từng con bám vào vách đá hoặc lấy tay lùa bắt dươi nươc.

Bắt đầu từ tháng Giêng là thời điểm khởi đầu mùa bắt ốc đá kéo dài đến tận cuối thu. Ốc đá ăn rêu mọc trên đá và sinh sống ở suối nước trong nên ốc đá rất sạch. Cư dân bắt ốc về thường không chế biến ngay mà đem đổ vào xô chậu ngâm nước một hai ngày để ốc bài tiết hết cặn bã. Nếu muốn đốt cháy giai đoạn này, chỉ cần giã 5 trái ớt Ariêu cho vào xô chậu ngâm ốc vài tiếng đồng hồ là có ngay nguyên liệu để chế biến các món ăn.

Ốc đá có thể chế biến thành các món như nấu canh, um sả ớt, nấu cháo, hầm với đậu đen. Và ít ai ngờ rằng, món ốc đá hầm đậu đen trở thành “thương hiệu” nơi vùng cao xứ Quảng.

Món hầm “ốc đá – đậu đen” chế biến không quá cầu kỳ nhưng khi kết hợp với gia vị tạo hương vị đặc trưng. Ốc sau khi rửa sạch chặt bỏ phần đuôi. Lúc này, bắc nồi lên bếp đổ dầu phụng vào phi nén củ đã giã dập, khi mùi dầu nén thơm phức dậy lên, cho lửa nhỏ ngọn bớt và đổ ốc đá vào xào. Đảo đều cho ốc đá thấm ướt dầu phụng thì đậy nắp vung lại, vài ba phút sau mở nắp vung ra đảo xới ốc, xong, đậy nắp vung lại.

Làm như thế chừng năm, bảy lần, ốc vừa thấm dầu phi thơm vừa chín dần mới nêm muối hầm, nước mắm, mỳ chính tiếp đến cho nước sôi để nguội và đậu đen (đã ngâm) và vài tép sả vào nấu cho sôi, sau đó đun nhỏ lửa trong một giờ cho nhừ đậu và ốc. Trước khi nhắc xuống, cần nêm nếm lại gia vị, tiêu rừng (Amất) cho vừa ăn và thêm một ít rau thơm như ngổ điếc, ngò tây…

Ốc đá đậu đen hấp dân thì phải vừa thơm mùi sả vừa ngầy ngậy mùi ốc đá. Nước thì ngọt, đậu thì vừa mềm vừa bùi. Món này không những ngon, lạ miệng mà rất tốt cho cơ thể trong những ngày nắng nóng. Từ xa xưa, ốc đá đã thành món ăn quen thuộc, dân da trong bữa ăn hằng ngày của đồng bào Cơ Tu. Món ốc đá hầm đậu đơn giản, mộc mạc như khí chất cua cư dân vùng cao.