Kỹ xảo trẻ hóa của điện ảnh đạt tầm cao mới với The Irishman và Gemini Man

Một cuộc chiến kỹ xảo trẻ hóa (de-aging VFX) xứng tầm Oscar đang diễn ra giữa The Irishman của Martin Scorsese và Gemini Man của Lý An.

Đây là năm của kỹ xảo trẻ hóa khi công nghệ bắt kịp nhu cầu của các bộ phim đòi hỏi cao về mặt hình ảnh như The Irishman của Martin Scorsese và Gemini Man của Lý An.

Ảnh: Netflix

Industrial Light & Magic (một studio chuyên về kỹ xảo và đồ họa điện ảnh) đã phát triển một kỹ thuật điện ảnh nắm bắt được sự chuyển động của khuôn mặt (facial capture – đây là một nhánh nằm trong kỹ thuật motion capture dùng để ghi lại chuyển động của vật thể và con người) mang tính đột phá để giúp Robert De Niro, Al Pacino, và Joe Pesci trẻ ra cả chục tuổi khi hóa thân lần lượt các nhân vật sát thủ Frank Sheeran, lãnh đạo Teamster (một tổ chức có thật chuyên bảo về quyền lợi của người lao động) Jimmy Hoffa, và trùm tội phạm Rusell Bufalino trong The Irishman.

Còn Weta Digital (công ty chuyên về kỹ xảo có trụ sở ở New Zealand) đã xây dựng ra một phiên bản kỹ thuật số 23 tuổi hoàn thiện nhất từ trước đến nay của diễn viên Will Smith để phục vụ cho phân cảnh trận đối đầu giữa nhân vật chính 50 tuổi và phiên bản 23 tuổi của chính mình trong Gemini Man.

Trong khi đó, công ty chuyên về kỹ xảo được Marvel tin tưởng Lola VFX đã đạt được một bước ngoặt trong việc trẻ hóa nhân vật. Thông qua quá trình làm mịn da và uốn nắn các khối hình được hãng sử dụng cho bộ phim Captain Marvel, các chuyên gia kỹ xảo của Lola VFX, lần đầu tiên, thành công trong việc làm Samuel L. Jackson trẻ ra cả chục tuổi trên phim mà không cần sử dụng thế thân. Ngoài ra, Lola VFX cũng góp phần làm trẻ hóa một chút các phiên bản người lớn của Losers’ Club trong It Chapter Two (Gã Hề Ma Quái 2).

Ảnh: Netflix

Khi Netflix đem dự án điện ảnh dài 3 tiếng rưỡi được mong chờ nhất hiện nay của Martin Scosese The Irishman đến LHP New York, thử nghiệm kỹ xảo tốn kém của Industrial Light & Magic (ILM) – một trong những nguyên nhân đẩy kinh phí sản xuấ tcủa phim lên đến $160 triệu – đã đem lại thành quả ngọt ngào cho Netflix khi truyền tải màn trình diễn đạt tiêu chuẩn Oscar của Robert De Niro hiện ở tuổi 76, Al Pacino 79 tuổi, và Pesci đã ngót nghét 76 tuổi trong các nhân vật trẻ hơn hàng chục năm của phim.

Với câu tóm tắt của đạo diễn Scorsese về lòng trung thành, tình yêu, lòng tin, và cuối cùng là sự phản bội, nên không ai bất ngờ khi nhận ra sự tương đồng giữa The Irishman với Once Upon a Time in America của Sergio Leone, cũng có De Niro đóng chính. Tuy nhiên, cả hai có sự khác biệt nho nhỏ: Scorsese đã thay phân cảnh ảo giác gây ra bởi thuốc phiện của Aaronson (De Niro) bằng những màn hồi tưởng gai góc và mang tính nuối tiếc không kém.

Một trong những chiến thuật trong việc sử dụng sử dụng kỹ thuật trẻ hóa của Scorsese trong The Irishman là để một Sheeran đã già ngẫm lại cuộc sống của ông ta qua các cảnh hồi tưởng (mốc thời gian những năm 50, 60, và 70). Như vậy, thay vì xây dựng những bản sao trẻ hơn của cả ba De Niro, Pacino, và Pesci, Scorsese tập trung hơn vào thể hiện của các diễn viên với hành động cho thấy sức trẻ. Tại buổi hỏi đáp tại LHP New York, ông chia sẻ: “Quá trình này không chỉ là về ống kính và hình ảnh. Mà còn về dáng đi, cử chỉ, sự biểu cảm ánh mắt, và nhiều thứ khác nữa.” Cho nên, vào buổi quay đầu tiên với Pacino, đạo diễn gốc Ý đã quay thêm nhiều phân cảnh nữa, như để Pacino nhảy lên trong giận dữ trên ghế khi xem sự kiện JFK trên TV cùng gia đình cho đến khi ông ra dáng một Hoffa 49 tuổi trên màn hình.

Về phần ILM, cái khó ở mặt kỹ thuật là nắm bắt được vùng khuôn mặt cần được trẻ hóa ở khâu hậu kì, vì De Niro không đồng ý đeo dụng cụ hỗ trợ. Quản lý Pablo Helman của hãng nói với tờ IndieWire: “Vào buổi trao đổi 4 năm trước, De Niro đã nói ông ấy không muốn đeo mũ camera hay các facial marker (các chấm nhỏ gắn trên mặt, phục vụ cho việc ghi lại các biểu cảm diễn viên trên máy vi tính). Ông ấy muốn trực tiếp diễn trên phim trường với các diễn viên khác. Và ông còn nói sẽ không thực hiện diễn xuất trong một môi trường bị kiểm soát, nghĩa là việc quay lại là không thể. Nếu sử dụng mũ camera, bạn có thể thực hiện điều chỉnh, nhưng điều đó cũng có nghĩa là bạn phải ngồi hóa trang đến 2 tiếng (De Niro chỉ cần hóa trang khi vào vai Sheeran ở những năm 80).

Helman nói thêm: “Một vấn đề nữa của facial marker là ánh sáng. Phần marker phải nhận được ánh sáng, nếu không thì marker sẽ không đọc được (chuyển động của cơ mặt). Công nghệ mà chúng tôi sáng tạo ra là kỹ thuật có tác dụng tương tự nhưng không dùng đến mũ camera hay marker.”

Hệ thống camera và phần mềm do ILM thiết kế có thể ghi lại những biểu cảm gương mặt của diễn viên trên trường quay, và chuyển phần biễu diễn này thành các phiên bản CGI trẻ hơn với đầy đủ các đặc tính của họ. Trục ba camera đặc biệt của ILM, được hãng gọi là quái thú ba đầu, bao gồm 2 camera giám sát được trang bị cạnh máy quay chính của đạo diễn. 2 camera giám sát ghi lại phần lớn hình dạng của diễn viên ngay trên phim trường mà không cản trở cách quay phim chính.

Theo Helman: “Quá trình hậu kì trôi qua khá chậm. Họ (diễn viên và đạo diễn) thì không bao giờ chờ chúng tôi. Khâu hậu kỳ lần này khá khác lạ so với những lần trước. Chúng tôi không đưa cho Martin các cảnh (đã qua chỉnh sửa) ngay lập tức. Ông ấy tin tưởng chúng tôi sẽ làm đúng, hoàn thành một phân cảnh, render (kết xuất đồ họa) đúng ánh sáng, rồi đưa ông ấy xem thành quả. Nếu ông ấy thấy cảnh đó mang lại cảm giác giống với cảnh gốc ông ấy đã chọn, thì chúng tôi lại tiếp tục.”

Ảnh: Netflix

Nhưng nếu ngược lại, Martin và đội của Helman sẽ ngồi lại xem xét phần quay gốc và phần chỉnh sửa. Scorsese thì lại nhất quyết không sử dụng thủ thuật tăng cường hiệu ứng keyframe (keyframe là thuật ngữ chỉ quá trình một nhân vật thực hiện một hành động, kéo từ điểm bắt đầu và điểm kết thúc cho quá trình ấy trong phim ảnh.). ILM chỉ sử dụng mỗi dữ liệu thô để tạo nên nhiều mô hình (trên máy tính) cho cả ba diễn viên để có thể đạt được độ tương đồng cao nhất ở phần diễn xuất. De Niro vào vai một Sheeran hay dè dặt với cái cau mày đặc trưng, Pacino thì hóa thân thành Hoffa nóng nảy, còn Pesci lại là ông trùm Bufalino dữ dằn. Helman nhận xét: “Scorsese xây dựng những nhân vật này là những kẻ đã trải qua cuộc sống dữ dội. Vì thế, theo ông ấy, quá trình già đi của họ khác người thường, và họ có đầy những nếp nhăn và cử chỉ toát lên những gì họ đã trải qua trong đời. Điều đó làm mọi chuyện khác đi ngay. Giá trị của thành tựu chúng tôi đạt được hôm nay sẽ được đo bằng những gì nó làm được cho các nhà làm phim tương lai về sử dụng ánh sáng trên trường quay.”

Cùng là vấn đề trẻ hóa nhân vật, nhưng các chuyên gia của Weta Digital (WD) lại có cách làm khác ở Gemini Man. Nhà quay phim Dion Beebe quay phim theo kiểu 3D với 120 khung hình/giây và sử dụng độ phân giải 4k (thường là 3840 x 2160 pixels hoặc 4096 x 2160 pixels). Các nhà làm phim của Gemini Man không muốn gọi kỹ thuật này là trẻ hóa (de-age). Theo đạo diễn Lý An: “Chúng tôi không làm Will Smith trẻ lại (trên phim) đâu. Thật ra, tôi nghĩ chúng tôi đã tạo ra nhân vật mới hoàn toàn, một Will Smith trẻ hơn.” (tức là phiên bản trẻ hơn của Will Smith trên phim không giống với phiên bản trẻ hơn của Will Smith ngoài đời).

Quản lý của bộ phận kỹ xảo Gemini Man Bill Westenhofer nói: “Nếu nhìn dưới con mắt của người không chuyên về lĩnh vực kỹ xảo, thì kỹ thuật này là trẻ hóa. Nhưng thực sự trẻ hóa thường liên quan đến quá trình công ty Lola hay sử dụng. Ở đây, chúng tôi tạo ra một con người mới hoàn toàn. Chúng tôi biết mình phải làm ra một con người kỹ thuật số và khi chúng tôi thành công, điều hợp lý là áp dụng nó xuyên suốt.”

Ảnh: Paramount Picture

Will Smith vừa vào vai nhân vật Henry ở tuổi trung niên, vừa hóa thân thành bản sao Junior trẻ hơn của nhân vật này. Weta tạo ra phiên bản CGI của Junior (dưới sự giám sát của Guy Williams) bằng cách nghiên cứu nguyên lý của sự lão hóa và áp dụng nó cho Will Smith. Sau đó, họ chỉnh lại làn da và khu vực mắt. Các chuyên gia đồ họa tạo ra phần mềm hoàn toàn mới để điều chỉnh các lỗ chân lông trên mặt, mô phỏng các khu vực giữa các lỗ chân lông và các nếp nhăn của gương mặt sao cho tự nhiên nhất, chỉnh lại đôi mắt sao cho có chiều sâu, và cung cấp thêm một bề mặt phim ngang phần mắt nữa để đạt được độ trung thực hơn.

Kiểu quay phim 120 khung hình/giây đã đem lại cho Weta lợi thế trong việc tận dụng tính sắc nét và sinh động tự nhiên để làm mịn da của Smith trên phim, thay vì sử dụng các mẹo truyền thống. Westenhofer nhận định: “Để là hãng kỹ xảo đầu tiên xây dựng một nhân vật phim hoàn toàn từ kỹ thuật số có độ chân thật nhất, chúng tôi đã phải thử sức với các thử nghiệm táo bạo nhất mình có thể nghĩ ra.”

Ảnh: Paramount Picture

Junior có thời lượng xuất hiện lên đến hơn nửa bộ phim và cần Smith vận dụng lối diễn xuất đa biểu cảm và trẻ trung. Cho nên, màn trình diễn của Smith là một bước đột phá đối với Weta.

Đối với Lola, chuyên gia trong lĩnh vực trẻ hóa nhân vật, đã có bước tiến quan trọng kể từ những năm tháng chỉnh sửa hình ảnh cho những diễn viên như Patrick Stewart và Ian McKellen trong X-Men: The Last Stand (2006), Brad Pitt trong The Curious Case of Benjamin Button (2008), Michael Douglas trong Ant-Man (2015), Robert Downey Jr. trong Captain America: Civil War (2016), Kurt Russell trong Guardians of the Galaxy Vol. 2 (2017), và bộ ba Douglas, Michelle Pfeiffer, và Laurence Fishburnetrong Ant-Man and the Wasp (2018).

Ảnh: Marvel Studio

Christopher Townsend, phụ trách khâu kỹ xảo của Captain Marvel, chia sẻ: “Trước đây, chúng tôi thường sử dụng thế thân. Diễn viên chính sẽ thực hiện các phân đoạn cần thiết, diễn viên thế thân sẽ quan sát, và người đó sẽ thực hiện lại phần của diễn viên chính. Nhưng Samuel L. Jackson lại có thời lượng xuất hiện gần hết phim, nên chuyện đó là không thể. Nó sẽ ngốn nhiều thời gian, mà còn gây khó khăn cho việc căn chuẩn màn diễn xuất qua từng cảnh quay nữa.”

May thay, Jackson có diện mạo đẹp lão tuyệt vời và một nước da đẹp, nên Lola không cần đến thế thân nữa. Họ chỉ sử dụng công cụ hóa trang để kéo ngược làn da cổ của ông lại và dựa vào diễn xuất không cần kỹ thuật ghép hình (khi lên phim), làm mịn và săn nước da lại. Theo Trent Claus, quản lý kỹ xảo đến từ Lola: “Việc trẻ hóa một nhân vật quan trọng từ đầu đến cuối phim thú vị lắm. Với dự án cỡ này, chúng tôi phải chỉnh sửa những phương pháp hay sử dụng trước đây để thực hiện công cuộc trẻ hóa ấy.”

Tựu trung, việc trẻ hóa một nhân vật phải luôn luôn phục vụ cho màn diễn xuất của các diễn viên. Scorsese nói: “Bạn xây dựng tất cả những việc này. Thành phẩm như những mô hình sống vậy. Hơn nữa, theo cách họ diễn giải, đây quả là một trải nghiệm phi thường.”

Theo moveek