Kỷ nguyên mới cho năng lượng hạt nhân

Năng lượng hạt nhân đang trở lại mạnh mẽ với mức đầu tư kỷ lục và công suất tăng trưởng cao nhất trong 30 năm.

Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào một số nước cùng những rủi ro địa chính trị đặt ra thách thức lớn cho tương lai ngành này.

Nhà máy điện hạt nhân ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Theo báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), thế giới đang bước vào kỷ nguyên tăng trưởng mới của năng lượng hạt nhân. Sự hồi sinh này được thúc đẩy bởi nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và mục tiêu giảm phát thải carbon toàn cầu.

Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết: “Sự trở lại mạnh mẽ của năng lượng hạt nhân đang diễn ra tốt đẹp, với dự kiến sản lượng điện đạt mức kỷ lục vào năm 2025″. Theo đó, hơn 70 gigawatt công suất hạt nhân mới đang được xây dựng trên toàn cầu, một trong những mức cao nhất trong 30 năm qua. Đáng chú ý, hơn 40 quốc gia trên thế giới đang có kế hoạch mở rộng vai trò của năng lượng hạt nhân trong hệ thống năng lượng của họ.

Đầu tư toàn cầu vào lĩnh vực này dự kiến sẽ đạt 75 tỷ USD vào năm 2030, với 63 lò phản ứng đang trong quá trình xây dựng. Khi hoàn thành, những dự án này sẽ bổ sung thêm 70 gigawatt công suất điện hạt nhân cho thế giới.

Theo hãng tin Semafor, một phần của sự tăng trưởng này đến từ sự quan tâm ngày càng tăng của khu vực tư nhân, đặc biệt là để đáp ứng nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu. Ngành công nghệ đã đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và phát triển năng lượng hạt nhân trong những năm gần đây, khi nhu cầu năng lượng của Thung lũng Silicon tăng vọt trong kỷ nguyên AI.

Mặc dù năng lượng hạt nhân có những thách thức như quản lý chất thải kéo dài nhiều năm, chi phí đầu tư ban đầu cao và rủi ro về các thảm họa hạt nhân, những người ủng hộ cho rằng những nhược điểm này không thể làm lu mờ lợi ích to lớn của nó. Đặc biệt, phân hạch hạt nhân là công nghệ không phát thải carbon đã được chứng minh có thể sản xuất điện sạch liên tục theo nhu cầu, khác với các nguồn năng lượng tái tạo như gió và mặt trời vốn phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.

Tuy nhiên, một vấn đề đáng lo ngại đang nổi lên là sự tập trung cao độ của chuỗi cung ứng công nghệ hạt nhân ở Trung Quốc và Nga. Theo số liệu của IEA, trong số 52 lò phản ứng bắt đầu xây dựng từ năm 2017, 25 lò do Trung Quốc thiết kế và 23 lò do Nga thiết kế.

Sự phụ thuộc này còn có tác động địa chính trị quan trọng, khi các nước chỉ đơn giản thay thế nhiên liệu hóa thạch của Nga bằng uranium làm giàu của nước này. Chi phí nhiên liệu hạt nhân đã tăng mạnh kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra, cho thấy tính dễ bị tổn thương của thị trường trước các cú sốc địa chính trị.

Để giải quyết những thách thức này, IEA nhấn mạnh sự cần thiết phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng công nghệ và nhiên liệu hạt nhân. Điều này không chỉ giúp đảm bảo an ninh năng lượng toàn cầu mà còn giảm thiểu rủi ro từ việc phụ thuộc quá mức vào một số ít quốc gia cung cấp.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo Oilprice.com)