Kỳ họp QH tháng 5: Vì sao Chính phủ đề nghị rút Luật Đất đai?
Dù đã giải quyết được nhiều điểm vướng mắc, song Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã bộc lộ nhiều bất cập.
Theo dự kiến chương trình, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai được đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020.
Tuy nhiên, mới đây, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020 theo đề nghị của Chính phủ. Chính phủ đề nghị rút Luật Đất đai khỏi chương trình kỳ họp 9 của Quốc hội. Đồng thời, đề nghị Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về việc giải quyết một số vấn đề vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai theo quy trình, thủ tục rút gọn.
Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã bộc lộ nhiều bất cập. Ảnh minh họa
Việc sử dụng đất ở nhiều nơi còn lãng phí, hiệu quả thấp. Tình trạng tham nhũng, trục lợi và thất thoát nguồn thu ngân sách liên quan đến đất đai vẫn khá phổ biến. Trong khi đó, Luật Đất đai năm 2013 không thống nhất, đồng bộ với các văn bản luật khác, gây khó cho quá trình tổ chức thực hiện.Nhiều cử tri cho rằng, quá trình thi hành Luật Đất đai đã xuất hiện không ít tồn tại và bất cập. Một số nội dung chưa phù hợp với thực tiễn, thậm chí có những nội dung phát sinh mới nhưng pháp luật chưa có quy định điều chỉnh. Đơn cử như việc xác định giá đất trong trường hợp cụ thể chưa phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường, quá trình thực hiện còn kéo dài, chưa đáp ứng kịp thời về tiến độ giải phóng mặt bằng, tính thời hạn sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
GS Đặng Hùng Võ
Video đang HOT
Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng: “Cuộc sống đang phát triển rất mạnh, nhất là khu vực đô thị thì luật pháp hiện nay của chúng ta vẫn đang còn nhiều khoảng trống và nhiều khoảng chồng chéo, xung đột. Vì vậy, khả năng thực thi pháp luật sẽ yếu”.
Những bất cập của Luật Đất đai năm 2013 gây không ít khó khăn cho các cấp, ngành trong việc hoạch định chính sách phát triển về đất đai. Đặc biệt, nhiều đối tượng đã lợi dụng những kẽ hở của Luật và các chính sách liên quan để trục lợi bất chính, tham nhũng từ đất đai. Những vấn đề này được chuyên gia nghiên cứu phát triển đô thị – ông Nguyễn Đình Hòa chỉ ra: “Các quy định của Nhà nước do các Bộ ngành ban hành đôi khi còn chưa rõ ràng, chồng chéo và mỗi địa phương hiểu theo một cách khác nhau dẫn đến tình trạng kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các dự án đầu tư”.
Còn Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuấn – Giảng viên trường Đại học Kinh tế quốc dân nhận định: “Các phương pháp định giá đất được áp dụng vẫn còn tùy tiện. Cái gốc để chúng tôi đánh giá là cơ sở thông tin, cơ sở dữ liệu và các giao dịch về đất đai trên thị trường của chúng ta chưa có một sự nhìn nhận chính thức nào. Do đó. chúng ta không có căn cứ để định giá”.
Mặc dù được đông đảo cử tri mong đợi, song dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013 vẫn chưa thể trình ra Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 tới đây (dự kiến vào tháng 5/2020). Bởi lẽ cần tiến hành đánh giá tổng quát, toàn diện, đầy đủ để sửa đổi Luật Đất đai một cách tổng thể nhất.
Bà Đoàn Thị Thanh Mai
Tại phiên họp trực tuyến thẩm tra nội dung này của Ủy ban Pháp luật, các đại biểu đề nghị tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi Luật Đất đai để đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021. Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Đoàn Thị Thanh Mai đề nghị: “Qua phân tích, đánh giá sự cần thiết nội dung các chính sách, trình tự thủ tục hồ sơ để xây dựng Dự thảo nghị quyết mà Chính phủ đã trình, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, hồ sơ và nội dung như Chính phủ trình là chưa đủ cơ sở để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định bổ sung Dự thảo nghị quyết vào chương trình để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 dự kiến vào tháng 5/2020″.
Đại biểu Nguyễn Văn Sinh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi Luật Đất đai để đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021: “Vấn đề thực tiễn là thất thoát và lãng phí trong lợi ích nhóm của chúng ta thể hiện rất rõ. Nó bắt nguồn từ câu chuyện Luật có rất nhiều kẽ hở, hình thành rất nhiều đại gia từ đất đai, mặc dù rất đúng quy trình nhưng rõ ràng tập trung lợi ích, tiền của, tập trung tài nguyên vào một nhóm người và ngược lại, làm kiệt quệ, bần cùng hóa một bộ phận những người dân khác. Từ những cơ sở đó, chúng tôi đề nghị Chính phủ cần quyết tâm nghiên cứu”.
Tại phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết thúc vào cuối tháng 4, tờ trình của Chính phủ về chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2021 gồm 8 dự án luật, trong đó điều chỉnh chương trình năm 2020, Chính phủ đề nghị đưa ra khỏi chương trình Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đất đai. Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long lý giải, do nội dung của Dự án luật còn nhiều điều phức tạp, cần có thêm nhiều thời gian để nghiên cứu, chuẩn bị và đánh giá kỹ. Đây là loại luật quan trọng, phức tạp, nhạy cảm, có tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước.
Việc sửa đổi bổ sung dự án luật này tại thời điểm diễn ra đại hội Đảng các cấp sẽ có tác động rất lớn đến ổn định chính trị, xã hội. Mặt khác, sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Trung ương sẽ ban hành Nghị quyết mới mang tính chiến lược toàn diện, đầy đủ và có tính chất lâu dài về phát triển kinh tế- xã hội cho giai đoạn mới, trong đó có nội dung về đất đai.
Nhiều ý kiến của cơ quan thẩm tra đồng tình việc rút Luật Đất đai sửa đổi ra khỏi chương trình để sau Đại hội XIII của Đảng sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng, việc Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét thông qua dự thảo Nghị quyết về giải quyết một số vấn đề vướng mắc trong quá trình tổ chức, thi hành Luật Đất đai ngay tại Kỳ họp thứ 9 về bản chất cũng là việc sửa đổi bổ sung Luật Đất đai. Do đó, đề nghị Chính phủ chuẩn bị kỹ lưỡng để trình Quốc hội sửa đổi toàn diện luật này tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV vào tháng 10/2021 mà không cần thiết phải ban hành Nghị quyết.
Ông Phùng Quốc Hiển- Phó Chủ tịch Quốc hội
Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng không đồng tình việc ban hành Nghị quyết giải quyết vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai vì cho rằng không biết có giải quyết được không, trong khi Luật Đất đai là luật nền thì đã rút khỏi chương trình. Do vậy, chúng ta nên để nhiệm kỳ sau, đủ điều kiện nhìn nhận từ Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc, đánh giá đầy đủ. Từ đó nhìn tổng thể rồi mới đi đến cụ thể.
Rõ ràng, việc sửa đổi Luật Đất đai có tầm ảnh hưởng rất lớn nên cần phải thận trọng, kỹ lượng, tránh việc áp dụng vào thực tế lại tiếp tục có thêm những thiếu sót như hiện nay. Đồng thời cần công khai trên cơ sở tiếp nhận ý kiến chuyên gia, người dân, doanh nghiệp./.
TPHCM gỡ vướng quy định tách thửa đất ở
TPHCM đang thực hiện quy định tách thửa theo quyết định 60/2017/QĐ-UBND ngày 5/12/2017 nhưng đã bộc lộ nhiều vướng mắc, cần phải tháo gỡ. Trong đó, phân loại, xây dựng tiêu chí điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, để người sử dụng đất trong khu vực thực hiện các quyền theo quy định pháp Luật đất đai.
UBND TPHCM cho biết, đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tháo gỡ vướng mắc về quy định tách thửa đất ở thuộc khu vực đất hỗn hợp, đất dân cư xây dựng mới. Đây là vướng mắc trong thực hiện quyết định 60/2017/QĐ-UBND ngày 5/12/2017 của UBND TPHCM quy định việc tách thửa đất ở.
Theo đó, UBND TPHCM giao Sở Quy hoạch Kiến trúc phối hợp với UBND quận, huyện đánh giá tính khả thi, những bất hợp lý của các khu vực là đất hỗn hợp, đất khu dân cư xây dựng mới trong các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000. Phân loại, xây dựng tiêu chí điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, để người sử dụng đất trong khu vực thực hiện các quyền theo quy định pháp Luật đất đai.
TPHCM sau hơn 2 năm thực hiện tách thửa theo quyết định 60, đã bộc lộ nhiều vướng mắc.
Đối với vướng mắc về tách thửa đất nông nghiệp, giao Sở Tài nguyên Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu điều chỉnh nội dung cho dễ hiểu, đảm bảo phù hợp quy định pháp luật. Theo dõi, cập nhật thông tin, chủ trương về điều chỉnh nghị định thực hiện Luật Đất đai của Chính phủ đang triển khai. Tham mưu điều chỉnh Quyết định 60/2017 phù hợp quy định pháp luật và thực tiễn quản lý nhà nước về đất đai, quy hoạch, xây dựng trên địa bàn TP.HCM.
Hiện nay, Quyết định 60 chia đất ở thành nhiều loại, gắn với quy hoạch, như đất ở thuộc quy hoạch dân cư hiện hữu, hiện hữu chỉnh trang, đất xây dựng mới thấp tầng, cao tầng... và đưa ra đất thuộc quy hoạch dân cư xây dựng chỉ được quyền tách thửa sau 3 năm kể từ ngày rà soát phê duyệt quy hoạch mà chưa thông báo thu hồi (điều 5), là hoàn toàn trái với quy định của Luật Đất đai, mâu thuẫn với chính điều 1 của quyết định 60. Trong khi Luật Đất đai chia đất ở thành 2 loại đất ở đô thị và đất ở nông thôn, quyết định 60 lại chia đất ở thành nhiều loại gắn với quy hoạch để cấm công dân thực hiện quyền tách thửa của mình.
Trước đó, Sở Tài nguyên Môi trường đã tiếp nhận văn bản góp ý những điểm chưa được của Quyết định 60 từ Sở Tư pháp, trên cơ sở đó tham mưu cho UBND TPHCM ban hành quyết định thay thế quyết định 60. Trong đó, nội dung đất thuộc "quy hoạch đất xây dựng mới, đất sử dụng hỗn hợp", có chức năng đất ở không được tách thửa.
Qua rà soát, Luật Đất đai 2013, Luật Quy hoạch đô thị 2009, Luật Xây dựng 2013, Luật Quy hoạch 2017 và các nghị định của Chính phủ liên quan đến quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị và các loại quy hoạch được quy định tại quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị chung của TPHCM, các văn bản này đều không có sử dụng thuật ngữ "quy hoạch xây dựng mới", "quy hoạch đất sử dụng hỗn hợp", hoặc giải thích đối với quy hoạch này.
Như vậy, việc quy định tại điểm a khoản 1 điều 5 Quyết định 60 đã hạn chế quyền tách thửa của người sử dụng đất, nội dung quy định không phù hợp với Luật Đất đai 2013 và Nghị định 01/2017/NĐ-CP khi quy định các trường hợp không được tách thửa.
Duy Quang
Bộ TN&MT đề xuất 'gỡ khó' cho các dự án bất động sản Để tháo gỡ các vướng mắc cho các dự án bất động sản, bộ TN&MT trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai. Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) vừa đề xuất lên Chính phủ triển khai một số giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc...