Kính thiên văn ’săn tìm người ngoài hành tinh’ bắt được 35 tín hiệu lạ

Nhấp nháy theo một kiểu khó hiểu chưa từng thấy, 35 tín hiệu vô tuyến mới khiến các nhà khoa học bối rối.

Đó là 35 tín hiệu dạng chớp sóng vô tuyến ( FRB ), được theo dõi bởi Mảng kính thiên văn Allen ( ATA ) của Viện SETI (Viện Tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái Đất – Mỹ).

Chớp sóng vô tuyến từng được nhiều đài quan sát trên khắp Trái Đất bắt được. Tuy nhiên, 35 tín hiệu mà ATA theo dõi lại hoàn toàn khác biệt.

Chúng đều là dạng tín hiệu lặp đi lặp lại rất hiếm. Không những vậy, các tín hiệu này còn nhấp nháy theo một kiểu khó hiểu, lập dị.

Kính thiên văn săn tìm người ngoài hành tinh bắt được 35 tín hiệu lạ - Hình 1

“Chiến binh” săn tìm người ngoài hành tinh ATA – Ảnh: VIỆN SETI

Một trong các nguồn tín hiệu lạ lùng nhất được đưa vào phân tích là FRB 20220912A. Theo dõi nguồn này trong hơn 541 giờ, các nhà khoa học nhận ra các đợt bức xạ của nó bao trùm một dải tần số rộng trong vùng sóng vô tuyến của phổ điện từ.

Từ đó, một mô hình hấp dẫn, chưa từng thấy về chớp sóng vô tuyến được lập nên. Theo Live Sicence , các tác giả cho biết dữ liệu mới có thể giúp làm sáng tỏ nguồn gốc của loại tín hiệu này trong không gian sâu, đặc biệt là những cái lặp đi lặp lại.

Video đang HOT

Có rất nhiều giả thuyết về chớp sóng vô tuyến từng được đưa ra, bao gồm các vụ sáp nhập sao neutron, lỗ đen… và cả từ các nền văn minh ngoài Trái Đất.

Các nhà khoa học thường nghiêng về giả thuyết rằng chúng đến từ sao neutron hay lỗ đen. Tuy nhiên, nếu là nguồn tự nhiên, dạng tín hiệu lặp đi lặp lại; đặc biệt là lặp lại như có tiết tấu, nhiều lần như những gì Viện SETI thu thập được trở thành điều khá vô lý.

“Chúng tôi đang thu hẹp nguồn FRB cho các vật thể cực đoan như sao từ, nhưng không có mô hình nào giải thích được tất cả các đặc tính đã được quan sát cho đến nay” – TS Sofia Sheikh từ Viện SETI cho biết.

Sao neutron vốn là vật thể “thây ma”, tàn tích của một ngôi sao khổng lồ từng nổ tung một lần. Trong khi đó, sao từ là dạng mạnh mẽ đặc biệt của sao neutron, từ trường gấp 1.000 lần sao neutron bình thường và khoảng 4 triệu lần so với Trái Đất.

Do những thứ thu thập được không hoàn toàn khớp với mô hình về sao neutron, các nhà khoa học vẫn có hy vọng tìm ra một thứ gì đó khác là “thủ phạm” phát ra chớp sóng vô tuyến.

Ngoài ra, nghiên cứu này chứng minh sức mạnh của ATA, một kính viễn vọng được thiết kế đặc biệt để tìm kiếm những tín hiệu vô tuyến xa xôi nhất, mong manh nhất từ người ngoài hành tinh.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà

Một cuộc tìm kiếm mới về sự sống ngoài Trái Đất đang khiến các nhà khoa học phải hướng sự chú ý về trung tâm thiên hà của chúng ta.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà - Hình 1

Kể từ khi phát minh ra kính thiên văn, chúng ta đã quan sát các vì sao và tự hỏi: "Chúng ta có đơn độc không?". Chúng ta đã thắc mắc về nó từ rất lâu trước đó, nhưng chỉ từ khi kính viễn vọng ra đời, chúng ta mới có thể nhìn lên bầu trời với bất kỳ hy vọng nào thực sự tìm ra câu trả lời. Kể từ đó, các cá nhân, nhóm và chính phủ đã dành thời gian và nguồn lực để tìm kiếm dấu hiệu của sự sống ngoài hành tinh.

Một cuộc tìm kiếm mới về sự sống ngoài Trái Đất đang được các nhà khoa học thực hiện bằng cách lắng nghe các xung vô tuyến từ trung tâm thiên hà của chúng ta.

Các xung tần số hẹp được phát ra một cách tự nhiên bởi các ngôi sao gọi là pulsar, nhưng chúng cũng được con người sử dụng một cách có chủ ý trong công nghệ như radar. Bởi vì các xung này nổi bật so với tạp âm vô tuyến nền của không gian nên chúng có thể được coi là một cách giao tiếp hiệu quả trong khoảng cách xa — và là mục tiêu hấp dẫn để lắng nghe khi tìm kiếm các nền văn minh ngoài hành tinh.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà - Hình 2

Trung tâm thiên hà - khu vực đông đúc, hấp dẫn xung quanh lỗ đen siêu lớn Sagittarius A* - là một trong những điểm tốt nhất trong Dải Ngân hà để gửi các tín hiệu vô tuyến quét, lặp đi lặp lại cho bất kỳ ai có thể đang nghe. Đó là theo một nhóm các nhà khoa học do nhà thiên văn học Akshay Suresh của Đại học Cornell đứng đầu, người đã nghĩ ra một cách để tìm kiếm những tín hiệu này.

Các nhà khoa học đã mô tả chiến lược săn lùng người ngoài hành tinh trong một nghiên cứu mới, được công bố vào ngày 30 tháng 5 trên Tạp chí Thiên văn học (The Astronomical Journal) - Dự án Điều tra nghe đột phá về tín hiệu quang phổ định kỳ ( BLIPSS ) được thiết kế để tìm kiếm và khuếch đại phát xạ vô tuyến xung lạ từ trung tâm thiên hà có thể là thông điệp từ trí thông minh ngoài Trái Đất.

Các nhà nghiên cứu được dẫn đầu bởi nhà thiên văn học Akshay Suresh của Đại học Cornell, người đã phát triển phần mềm để phát hiện các dạng tần số lặp lại này và thử nghiệm nó trên các pulsar đã biết để chắc chắn rằng nó có thể thu được các tần số hẹp.

Các dải tần số này rất nhỏ, bằng khoảng 1/10 độ rộng của các tần số được sử dụng bởi một đài phát thanh FM điển hình. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm dữ liệu từ Kính thiên văn Green Bank ở Tây Virginia bằng phương pháp này.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà - Hình 3

Trung tâm thiên hà là một nơi rất náo nhiệt, chứa đầy đủ loại sao, và những đám mây bụi và khí dày đặc che khuất phần lớn bất cứ thứ gì ở trong đó. Ngoài ra, có những vật thể tự nhiên gửi đi các tín hiệu vô tuyến lặp đi lặp lại.

Đồng tác giả nghiên cứu Vishal Gajjar thuộc Viện SETI, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên tìm kiếm sự sống thông minh trong vũ trụ, cho biết: "Cho đến nay, đài SETI chủ yếu dành nỗ lực cho việc tìm kiếm các tín hiệu liên tục. Nghiên cứu của chúng tôi làm sáng tỏ hiệu quả năng lượng đáng chú ý của một chuỗi xung như một phương tiện liên lạc giữa các vì sao qua khoảng cách rộng lớn. Đáng chú ý, nghiên cứu này đánh dấu nỗ lực toàn diện đầu tiên để tiến hành tìm kiếm chuyên sâu các tín hiệu này".

Các nhà nghiên cứu đang lắng nghe ở giữa Dải Ngân hà vì nó dày đặc các ngôi sao và các ngoại hành tinh có khả năng sinh sống được. Hơn nữa, nếu những người ngoài hành tinh thông minh ở lõi Dải Ngân hà muốn tiếp cận với phần còn lại của thiên hà, họ có thể gửi tín hiệu quét qua một loạt các hành tinh, với vị trí đặc quyền của họ ở trung tâm thiên hà.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà - Hình 4

Đồng tác giả nghiên cứu Steve Croft, một nhà khoa học dự án của chương trình Breakthrough Listen, cho biết sử dụng băng thông hẹp và các mẫu lặp đi lặp lại sẽ là cách cơ bản để người ngoài hành tinh lộ diện, vì sự kết hợp như vậy rất khó xảy ra một cách tự nhiên.

Phương pháp này sử dụng một thuật toán có thể tìm kiếm thông qua 1,5 triệu mẫu dữ liệu của kính viễn vọng trong 30 phút. Mặc dù các nhà nghiên cứu không tìm thấy bất kỳ dấu hiệu nhận biết nào trong tìm kiếm đầu tiên của họ, nhưng họ nói rằng tốc độ của thuật toán sẽ giúp cải thiện các tìm kiếm trong tương lai.

"Breakthrough Listen nắm bắt khối lượng dữ liệu khổng lồ và kỹ thuật của Akshay cung cấp một phương pháp mới giúp chúng tôi tìm kiếm đống cỏ khô đó để tìm kim có thể cung cấp bằng chứng trêu ngươi về các dạng sống tiên tiến ngoài trái đất", Croft nói.

Các nhà khoa học đang tìm kiếm tín hiệu của người ngoài hành tinh từ trung tâm Dải Ngân hà - Hình 5

BLIPSS sử dụng cái được gọi là thuật toán gấp nhanh, đây là một kỹ thuật tìm kiếm có độ nhạy cao để xác định các tín hiệu tuần hoàn. Ví dụ, trong quá khứ, các nhà khoa học đã sử dụng nó để tìm kiếm một loại sao gọi là sao xung, phát ra các xung ánh sáng định kỳ. Suresh và các đồng nghiệp của ông đặt thuật toán gấp nhanh thành một nhiệm vụ khác. Họ đã triển khai BLIPSS trong các khảo sát vô tuyến về dữ liệu của trung tâm thiên hà được thu thập như một phần của sáng kiến Nghe đột phá của Viện SETI, đã thực hiện các quan sát kéo dài 7 giờ và 11,2 giờ về trung tâm thiên hà bằng kính viễn vọng vô tuyến Murriyang và Green Bank Telescope.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Người đàn ông lẻn vào đám cưới trộm 1,4 tỷ đồng với chiêu thức ít ai ngờ tớiNgười đàn ông lẻn vào đám cưới trộm 1,4 tỷ đồng với chiêu thức ít ai ngờ tới
18:55:15 29/10/2025
Nhìn lên tường, người dân sốc nặng khi thấy cảnh tượng nổi da gàNhìn lên tường, người dân sốc nặng khi thấy cảnh tượng nổi da gà
18:51:49 29/10/2025
Nghiên cứu mới giải mã trải nghiệm cận tửNghiên cứu mới giải mã trải nghiệm cận tử
11:32:12 29/10/2025
Một sinh vật Trái Đất có thể sống trên Sao Hỏa hiện tạiMột sinh vật Trái Đất có thể sống trên Sao Hỏa hiện tại
18:53:36 29/10/2025
"Quả cầu lửa" phát ánh sáng xanh rực rỡ lướt qua bầu trời thủ đô Nga"Quả cầu lửa" phát ánh sáng xanh rực rỡ lướt qua bầu trời thủ đô Nga
18:49:44 29/10/2025

Tin đang nóng

Rể tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn lộ chuyện "sủng vợ"Rể tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn lộ chuyện "sủng vợ"
20:08:17 30/10/2025
Tiết lộ thú vị về dàn bô lão bê tráp gây 'sốt' mạng ở Đồng ThápTiết lộ thú vị về dàn bô lão bê tráp gây 'sốt' mạng ở Đồng Tháp
19:31:55 30/10/2025
Mỹ nhân Cuba sau chia tay Tom CruiseMỹ nhân Cuba sau chia tay Tom Cruise
19:56:13 30/10/2025
Lý do Katy Perry yêu cựu Thủ tướng CanadaLý do Katy Perry yêu cựu Thủ tướng Canada
20:02:49 30/10/2025
Bảo Anh lên tiếng về sự cố trang phục trong đêm nhạc ở Quảng NinhBảo Anh lên tiếng về sự cố trang phục trong đêm nhạc ở Quảng Ninh
23:05:16 30/10/2025
Ca khúc nhạc Việt đang gây sốt ở Trung QuốcCa khúc nhạc Việt đang gây sốt ở Trung Quốc
20:59:35 30/10/2025
Mỹ nhân showbiz tháo chạy khỏi bạn trai giám đốc, giờ đi rửa chén làm phục vụ kiếm sốngMỹ nhân showbiz tháo chạy khỏi bạn trai giám đốc, giờ đi rửa chén làm phục vụ kiếm sống
21:53:39 30/10/2025
1 sao nam bị đài truyền hình Hồ Nam cắt sóng, làm mờ mặt trong show Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai xứ Trung1 sao nam bị đài truyền hình Hồ Nam cắt sóng, làm mờ mặt trong show Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai xứ Trung
19:59:54 30/10/2025

Tin mới nhất

Dò kim loại trên cánh đồng, người đàn ông đào được kho báu quý giá

Dò kim loại trên cánh đồng, người đàn ông đào được kho báu quý giá

20:44:38 28/10/2025
Một người dò kim loại vô cùng kinh ngạc khi phát hiện ra kho báu lên tới 15.000 đồng tiền La Mã được chôn trong hai chiếc bình đất sét tại một cánh đồng.
Con trâu màu đen khổng lồ có giá 90 tỷ đồng

Con trâu màu đen khổng lồ có giá 90 tỷ đồng

19:53:24 28/10/2025
Con trâu khổng lồ trị giá hơn 90 tỷ đồng nhận được sự chú ý không chỉ vì mức giá cao mà còn vì dòng dõi ấn tượng của nó.
Cần thủ câu được con cá trê khổng lồ dài gần 3 mét trong hồ

Cần thủ câu được con cá trê khổng lồ dài gần 3 mét trong hồ

19:51:51 28/10/2025
Một nhóm cần thủ đã lập kỷ lục thế giới khi bắt được một con cá trê khổng lồ dài gần 3 mét. Nhóm từ Học viện câu cá Ba Lan đã bắt được cá trê khổng lồ vào ngày 19/10, tại một hồ chứa nước gần thị trấn Rybnik ở tỉnh Silesia.
Có thể hồi sinh người Neanderthal không?

Có thể hồi sinh người Neanderthal không?

19:07:09 28/10/2025
Khi các nhà khoa học giải trình tự bộ gen của người Neanderthal vào năm 2010, họ phát hiện ra rằng người Neanderthal đã giao phối với tổ tiên loài người trước khi tuyệt chủng một cách bí ẩn.
Chuyện lạ ở ngôi làng Hà Nội: Không ai gọi 'bố', 49 tuổi đồng loạt lên bô lão

Chuyện lạ ở ngôi làng Hà Nội: Không ai gọi 'bố', 49 tuổi đồng loạt lên bô lão

20:09:32 27/10/2025
Ven đô Hà Nội, có một ngôi làng vẫn gìn giữ phong tục độc đáo: Con không gọi bố. Bất cứ người dân nào cũng được tôn làm bô lão khi mới cận tuổi ngũ tuần.
Khách rời đi để lại 'núi rác' và hàng chục chai nước tiểu, chủ nhà sốc nặng

Khách rời đi để lại 'núi rác' và hàng chục chai nước tiểu, chủ nhà sốc nặng

20:05:52 27/10/2025
Mới đây, một chủ nhà tại Thanh Đảo (tỉnh Sơn Đông) rơi vào tình cảnh dở khóc dở cười khi người thuê rời đi để lại căn phòng ngập tràn rác thải cùng hàng chục chai nước tiểu.
Vũ trụ có thể hoang vắng hơn nhiều so với chúng ta tưởng

Vũ trụ có thể hoang vắng hơn nhiều so với chúng ta tưởng

20:03:33 27/10/2025
Nguyên lý Copernicus, nền tảng của vũ trụ học hiện đại, cho rằng trải nghiệm của nhân loại không phải là một ngoại lệ, mà phải phản ánh tính phổ quát của vũ trụ. Thế nhưng, cả Trái Đất lẫn Mặt Trời lại là những trường hợp khác thường.
Sau trận mưa kỳ lạ, bãi biển bất ngờ nhuộm đỏ như máu, cơ quan lữ hành nói: Liên quan tới tên gọi nơi này

Sau trận mưa kỳ lạ, bãi biển bất ngờ nhuộm đỏ như máu, cơ quan lữ hành nói: Liên quan tới tên gọi nơi này

00:38:21 27/10/2025
Theo NYP, vào tháng 3 năm 2025, một hiện tượng kỳ lạ vừa mới được ghi nhận trên Đảo Hormuz, Iran, khi bãi biển Silver and Red bất ngờ chuyển sang màu đỏ tươi như máu sau một trận mưa lớn
Sau ly hôn vẫn phải chu cấp tiền nuôi mèo cho vợ cũ suốt 10 năm

Sau ly hôn vẫn phải chu cấp tiền nuôi mèo cho vợ cũ suốt 10 năm

00:36:08 27/10/2025
10 năm sau khi ly hôn, anh Bura B. phải đều đặn mỗi quý một lần chuyển cho vợ cũ tiền cấp dưỡng nuôi 2 chú mèo vốn là thú cưng chung của họ.
Bức tranh chỉ có duy nhất màu xanh được bán với giá 21 triệu USD

Bức tranh chỉ có duy nhất màu xanh được bán với giá 21 triệu USD

22:12:43 26/10/2025
Một bức tranh đơn sắc màu xanh của họa sĩ Pháp Yves Klein đã được bán với giá 18,4 triệu euro (hơn 21 triệu USD) trong tuần này, nhà đấu giá Christie s cho biết. Đây là mức giá cao nhất từng được trả cho một bức tranh của họa sĩ Klein t...
Phát hiện dàn siêu xe trị giá hơn 200 tỷ đồng trong khách sạn bỏ hoang

Phát hiện dàn siêu xe trị giá hơn 200 tỷ đồng trong khách sạn bỏ hoang

22:38:04 25/10/2025
Hàng chục chiếc siêu xe được phát hiện trong một khách sạn hạng sang bị bỏ hoang ở Macao, trong đó có những chiếc Rolls-Royce Phantom trị giá hàng chục tỷ đồng.
Quán cà phê kỳ lạ, khách không được phục vụ

Quán cà phê kỳ lạ, khách không được phục vụ

22:17:44 25/10/2025
Quán cà phê pop-up ở Nhật Bản cho phép khách hóa thân thành người hầu gái và phục vụ khách quý do nhân viên đóng vai, thu hút đông đảo người tham gia.

Có thể bạn quan tâm

Thỏa thuận nông nghiệp EU - Ukraine chính thức có hiệu lực

Thỏa thuận nông nghiệp EU - Ukraine chính thức có hiệu lực

Thế giới

04:36:27 31/10/2025
Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC), bà Ariana Podesta, khẳng định: "Thỏa thuận này là một khuôn khổ ổn định, công bằng, đáng tin cậy cho cả EU và Ukraine để đảm bảo sự hội nhập vào thị trường chung và cung cấp các dòng chảy thương mại ...
Hình ảnh mới nhất của Phương Oanh khiến nhiều người thở phào nhẹ nhõm

Hình ảnh mới nhất của Phương Oanh khiến nhiều người thở phào nhẹ nhõm

Hậu trường phim

00:19:55 31/10/2025
Ngày 25/10 vừa qua, đoàn phim Gió Ngang Khoảng Trời Xanh đã chính thức tổ chức lễ đóng máy và tiệc mừng công sau nhiều tháng làm việc miệt mài.
Ra mà coi phim Việt "điên nhất 2025": Netizen khen nức nở, chê đúng 1 điểm quá đáng tiếc

Ra mà coi phim Việt "điên nhất 2025": Netizen khen nức nở, chê đúng 1 điểm quá đáng tiếc

Phim việt

00:18:18 31/10/2025
Bộ phim Phá Đám Sinh Nhật Mẹ đã có những suất chiếu sớm đầu tiên nhanh chóng nhận về khá nhiều phản hồi tích cực từ khán giả.
Phim 18+ Hàn Quốc gây tranh cãi nhất 2025: Cặp chính đẹp điên đảo cõi mạng, xem 1 lần là quá ít

Phim 18+ Hàn Quốc gây tranh cãi nhất 2025: Cặp chính đẹp điên đảo cõi mạng, xem 1 lần là quá ít

Phim châu á

00:15:04 31/10/2025
Không cần đến những pha rượt đuổi hay máu me ồn ào, bộ phim 18+ vẫn khiến khán giả nín thở trong suốt hơn 100 phút đối thoại.
'Welcome to Derry': Cơn ác mộng về gã hề ma quái vẫn chưa chấm dứt

'Welcome to Derry': Cơn ác mộng về gã hề ma quái vẫn chưa chấm dứt

Phim âu mỹ

23:51:07 30/10/2025
Sau tiếng vang vang dội của It (2017) và It: Chapter Two (2019), vũ trụ kinh dị mang đậm dấu ấn Stephen King lại tiếp tục mở rộng với Welcome to Derry - loạt phim truyền hình mới do HBO sản xuất.
Không phải Phú Cường, đây mới là người đàn ông không thể thiếu trong cuộc đời và sự nghiệp Hương Giang

Không phải Phú Cường, đây mới là người đàn ông không thể thiếu trong cuộc đời và sự nghiệp Hương Giang

Sao việt

23:02:09 30/10/2025
Dù không nhắc đích danh, khán giả gần như đoán ngay người được Hương Giang nhắc tới chính là Dược sĩ Tiến - người bạn, người đồng hành lâu năm của Hương Giang trong nhiều dự án.
Ca sĩ Tùng Dương, Đức Phúc làm bùng nổ Hạ Long Concert 2025

Ca sĩ Tùng Dương, Đức Phúc làm bùng nổ Hạ Long Concert 2025

Nhạc việt

22:57:15 30/10/2025
Ca sĩ Tùng Dương, Đức Phúc và diễn viên Nguyễn Hùng Mưa đỏ là tâm điểm của chương trình nghệ thuật đặc biệt Hạ Long 2025 - Hào khí Di sản, Bừng sáng tương lai diễn ra tối 29/10 tại Quảng Ninh.
Phương Trinh Jolie bật khóc nức nở nhắc về biến cố

Phương Trinh Jolie bật khóc nức nở nhắc về biến cố

Tv show

22:21:55 30/10/2025
Tham gia chương trình Mái ấm gia đình Việt, Phương Trinh Jolie không giấu được xúc động trước hoàn cảnh của các em nhỏ.
Kim Kardashian tiết lộ về biến cố sức khỏe

Kim Kardashian tiết lộ về biến cố sức khỏe

Sao âu mỹ

22:19:32 30/10/2025
Ngôi sao truyền hình thực tế Kim Kardashian khiến người hâm mộ bất ngờ khi tiết lộ cô được chẩn đoán mắc chứng phình động mạch não.
Ánh Viên tâm sự về màn 'lột xác' ngoại hình

Ánh Viên tâm sự về màn 'lột xác' ngoại hình

Sao thể thao

22:17:47 30/10/2025
Trong bài đăng gần nhất, Ánh Viên tâm sự: Để có một Ánh Viên như ngày hôm nay, từng có một cô gái Ánh Viên luôn tự ti về ngoại hình. Cuộc sống khi ấy chỉ xoay quanh việc luyện tập, lịch trình 8-9 tiếng/ngày khiến làn da thay đổi.
Tẩy chay mọi hoạt động có mặt ca sĩ - rapper H. đến hết 2026

Tẩy chay mọi hoạt động có mặt ca sĩ - rapper H. đến hết 2026

Nhạc quốc tế

21:57:21 30/10/2025
Mới đây, cộng đồng EXO-L có 1 phen đứng ngồi không yên khi EXO xác nhận chính thức comeback sau 2 năm đóng băng do các thành viên lần lượt thực hiện nghĩa vụ quân sự.