Kinh tế Canada trụ vững trước áp lực thuế quan từ Mỹ

Thanh Hải12:31 05/08/2025

Theo trang “ctvnews.ca” ngày 4/8, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada (BoC) Tiff Macklem nhận định nền kinh tế nước này đang cho thấy khả năng phục hồi trong bối cảnh chịu sức ép từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Người dân mua sắm tại một chợ ở Ontario, Canada ngày 21/3/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Mặc dù các biện pháp thuế quan gia tăng trong vài tháng qua khiến nền kinh tế Canada xuất hiện dấu hiệu suy yếu, song theo giới phân tích, nguy cơ sụp đổ là không rõ rệt. Chuyên gia Marc Ercolao của Ngân hàng TD cho biết ông khá bất ngờ khi kinh tế Canada vẫn trụ vững trước những gián đoạn từ đối tác thương mại lớn nhất. Ông nhấn mạnh, nhiều dự báo trước đây đều cho rằng tăng trưởng sẽ yếu hơn, nhưng thực tế lại khác. Dù chưa thể xác định đầy đủ tác động của thuế quan, nhưng ông cho biết các ngành dịch vụ vẫn ổn định, trong khi sản xuất và vận tải chịu ảnh hưởng rõ rệt.

Chính phủ liên bang đã công bố nhiều chương trình hỗ trợ người lao động bị tác động bởi thuế quan, đồng thời đẩy mạnh chi tiêu cho quốc phòng và hạ tầng. Theo Thống đốc Macklem, niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng dù còn thấp nhưng đã cải thiện. Trong khi một số ngành chịu tác động của thương mại chứng kiến tỷ lệ thất nghiệp tăng gần 7%, nhiều nhà tuyển dụng khác vẫn tiếp tục tuyển dụng. Ông cho biết tiêu dùng vẫn tăng trưởng, dù khiêm tốn, và dự báo xu hướng này sẽ tiếp diễn trong quý III và IV/2025.

Tuần trước, BoC giữ nguyên lãi suất ở mức 2,75% lần thứ ba liên tiếp. Theo chuyên gia Ercolao, nếu BoC thực sự lo ngại về tác động từ thuế quan Mỹ, họ đã có thể hạ lãi suất .

Số liệu GDP gần đây khiến Ngân hàng Montreal (BMO) nâng triển vọng quý III/2025, cho rằng Canada có thể tránh được suy thoái kỹ thuật trong năm nay. Trưởng nhóm kinh tế Doug Porter nhận định việc Ottawa cắt giảm thuế cá nhân cùng nhu cầu du lịch nội địa mạnh mẽ sẽ hỗ trợ tăng trưởng, đồng thời cải thiện niềm tin vào tăng trưởng kinh tế.

Về mức thuế quan mới, ông Porter cho rằng tác động thực tế của mức thuế 35% do Mỹ áp đặt có thể thấp hơn nhiều, nhờ hàng xuất khẩu Canada tuân thủ Hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) được miễn trừ. Theo BMO, mức thuế thực tế chỉ khoảng 7%, tăng chưa đến 1 điểm phần trăm so với trước ngày 1/8. Tuy nhiên, ông cảnh báo mức thuế này có thể trở thành rào cản nếu USMCA không được gia hạn sau năm 2026.

Video đang HOT

BoC cũng đưa ra kịch bản leo thang, trong đó Mỹ loại bỏ miễn trừ USMCA đối với Canada. Trong trường hợp này, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế có thể giảm thêm 1,25% vào năm 2027. Theo ông Porter, đây là kịch bản nghiêm trọng nhưng chưa đến mức thảm họa.

Chuyên gia Ercolao nhận định rằng sự lo ngại ban đầu chủ yếu do tốc độ áp thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, việc Mỹ áp dụng các biện pháp thuế quan không liên tục đã tạo cơ hội để doanh nghiệp Canada thích nghi. Ông cho rằng nếu những mức thuế được áp dụng toàn bộ ngay từ đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Donald Trump thì nền kinh tế có thể đã rơi vào suy thoái sâu. Tuy nhiên, hiện nay Canada đã có thời gian để giảm thiểu một phần các tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Tương lai chính sách thuế quan của Tổng thống Trump

Các mức thuế quan mạnh tay của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bắt đầu tạo ra khoản thu đáng kể cho chính phủ liên bang.

Người tiêu dùng mua sắm tại siêu thị ở California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo báo The New York Times (Mỹ), ông Trump đã áp đặt mức thuế quan cao đối với các đối tác thương mại, phần lớn các mức thuế này sẽ có hiệu lực từ ngày 7/8.

Ngay cả trước khi các mức thuế mới nhất có hiệu lực, doanh thu từ thuế đánh lên hàng hóa nhập khẩu đã tăng mạnh mẽ tính từ đầu năm đến nay. Theo dữ liệu của Bộ Tài chính Mỹ, thuế quan, cùng một số loại thuế tiêu thụ đặc biệt, đã tạo ra 152 tỷ USD tính đến tháng 7, gần gấp đôi so với 78 tỷ USD thu được trong cùng kỳ năm tài chính 2024.

Bản thân Tổng thống Trump cũng thường xuyên trích dẫn doanh thu thuế quan làm bằng chứng cho thấy cách tiếp cận thương mại của ông, vốn đã gieo rắc bất ổn và dần làm tăng giá cho người tiêu dùng, là chiến thắng cho nước Mỹ.

Các thành viên trong chính quyền của Tổng thống Trum lập luận rằng nguồn tiền từ thuế quan sẽ giúp lấp đầy khoảng trống do đợt cắt giảm thuế rộng rãi thuộc "Đạo luật To lớn và Đẹp đẽ" mà Quốc hội Mỹ thông qua vào tháng 7. Dựa trên báo cáo công bố ngày 21/7 của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), "Đạo luật To lớn và Đẹp đẽ" mà Tổng thống Donald Trump ký ban hành sẽ làm tăng thêm 3.400 tỷ USD vào nợ quốc gia của Mỹ trong thập kỷ tới.

Ngay sau dữ liệu không mấy khả quan về việc làm tại Mỹ, Tổng thống Trump đã đăng lên mạng xã hội: "Tin tốt là thuế quan đang mang lại hàng tỷ USD cho Mỹ!". Bộ Lao động Mỹ cho biết đã có thêm 73.000 việc làm được tạo ra trong tháng 7/2025, thấp hơn mức 110.000 việc làm mà các nhà kinh tế tham gia khảo sát của Reuters dự báo. Tỷ lệ thất nghiệp tăng từ mức 4,1% của tháng 6/2025 lên 4,2%. Đáng chú ý, số liệu việc làm của tháng 6/2025 đã được điều chỉnh giảm mạnh xuống chỉ còn 14.000 việc làm từ mức 147.000 việc làm được báo cáo trước đó.

Theo thời gian, các nhà phân tích dự đoán rằng nếu mức thuế quan cao được duy trì, nó có thể mang lại nguồn thu bổ sung hơn 2.000 tỷ USD trong thập kỷ tới. Nhưng các nhà kinh tế hoàn toàn hy vọng kịch bản này sẽ không xảy ra và Mỹ sẽ bãi bỏ các rào cản thương mại mới. Tuy vậy, một số người thừa nhận rằng sẽ khó từ bỏ nguồn thu đáng kể như vậy.

Giáo sư Joao Gomes tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania (Mỹ) phân tích: "Tôi cho rằng, trong bối cảnh nợ công và thâm hụt ngân sách như hiện nay, rất khó để từ chối một nguồn thu".

Theo The New York Times, ông Trump từ lâu đã nuôi dưỡng giấc mộng thay thế thuế thu nhập bằng thuế quan. Ông thường nhắc đến chính sách tài khóa của Mỹ vào cuối thế kỷ 19, khi chưa có thuế thu nhập và chính phủ dựa vào thuế quan. Nhà lãnh đạo Mỹ coi đó là mô hình cho tương lai.

Sự kết hợp giữa thuế quan do ông Trump áp đặt cùng "Đạo luật To lớn và Đẹp đẽ" đã phần nào chuyển trọng tâm hệ thống thuế của Mỹ từ đánh vào thu nhập sang đánh vào hàng hóa.

Sự thay đổi này được dự đoán sẽ mang tính thoái lui, nghĩa là người giàu ở Mỹ sẽ được hưởng lợi nhiều hơn so với người nghèo, bởi việc cắt giảm thuế thu nhập nhìn chung mang lại lợi ích lớn nhất cho người Mỹ giàu có.

Trong khi đó, việc áp thuế mới đối với các sản phẩm nhập khẩu dự kiến sẽ làm tăng chi phí hàng hóa tiêu dùng hàng ngày. Người Mỹ có thu nhập thấp phải chi nhiều tiền hơn mua hàng hóa. Thuế quan đã bắt đầu ảnh hưởng đến giá tiêu dùng, khi nhiều công ty xác nhận họ buộc phải tăng giá sản phẩm do chi phí tăng thêm.

Ngoài ra, các nhà phân tích cho rằng mức thuế quan mới sẽ tác động đến hoạt động của nền kinh tế, và hệ quả kéo theo là nguồn thu ngân sách từ thuế thu nhập có thể sụt giảm hàng năm.

Gần đây, Tổng thống Trump đã đưa ra khả năng hoàn tiền mặt cho người Mỹ. Trong tháng 7, ông Trump đã phát biểu: "Chúng tôi hiện thu về rất nhiều tiền, và đang cân nhắc một khoản hoàn lại nhỏ cho người dân, nhưng mục tiêu lớn nhất vẫn là trả bớt nợ".

Thượng nghị sĩ Josh Hawley, một đảng viên Cộng hòa, gần đây đã đề xuất luật cho phép gửi 600 USD cho nhiều người Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu họp báo tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN

Trong kịch bản đảng Dân chủ trở lại nắm quyền trong cuộc bầu cử năm 2028, họ có thể sẽ phải đối mặt với cám dỗ tương tự là sử dụng doanh thu thuế quan để tài trợ cho chương trình xã hội mới. Duy trì nguyên trạng có thể là một lựa chọn chính trị dễ dàng hơn so với việc thay đổi chính sách thương mại.

Ông Ernie Tedeschi tại Yale Budget Lab, cựu quan chức chính quyền Joe Biden, đánh giá rằng các nhà lãnh đạo tương lai ở Washington, dù là đảng Cộng hòa hay Dân chủ đều có khả năng ngần ngại dỡ bỏ thuế quan, nếu điều đó đồng nghĩa với gánh nặng nợ liên bang tăng thêm, vốn đã gây lo ngại cho Phố Wall. Việc thay thế nguồn thu từ thuế quan bằng một hình thức tăng thuế khác sẽ cần đến hành động của Quốc hội, trong khi các mức thuế quan lại là quyết định di sản do tổng thống tiền nhiệm ban hành.

Ông Tedeschi kết luận: "Quốc hội có thể sẽ không hào hứng với việc bỏ phiếu mạo hiểm về mặt chính trị như vậy khi ngay từ đầu họ đã không phải bỏ phiếu về thuế quan".

Tất nhiên, người Mỹ có thể không ủng hộ thuế quan mới, và các quan chức đắc cử trong tương lai có khả năng muốn thực hiện các biện pháp giảm giá tiêu dùng. Đáng chú ý, doanh thu từ thuế quan có thể giảm theo thời gian nếu các công ty thực sự chuyển hoạt động sản xuất trở lại Mỹ, giảm số lượng hàng hóa phải chịu thuế nhập khẩu.

Chính sách thuế quan của Mỹ mở ra cơ hội cho Trung Quốc tại châu Phi Châu Phi đang thích nghi với thực tế mới về chính sách thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề ra, khi nhiều quốc gia trong lục địa này phải đối mặt với mức thuế xuất khẩu cao chưa từng có. Quang cảnh cảng hàng hóa tại tỉnh Hải Nam, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN. Tuy nhiên, điều này lại trở thành cơ...