Kinh nghiệm tham gia rà soát, xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước tổ dân phố

Để quản lý xã hội, bên cạnh pháp luật còn có hệ thống các quy phạm xã hội bao gồm: Quy phạm đạo đức, phong tục tập quán, hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư, tổ chức xã hội…

Các quy phạm xã hội không mang tính cưỡng chế cao như quy phạm pháp luật song vẫn có giá trị bởi có sự kết hợp giữa cưỡng chế với sự tự nguyện; xử phạt với giáo dục; răn đe với thuyết phục.

Bởi vậy, để quản lý xã hội đạt hiệu quả cao, đòi hỏi phải thực hiện tốt việc kết hợp giữa pháp luật với hệ thống các thiết chế xã hội khác; trong đó có hương ước, quy ước.

Ý thức được việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước có vị trí, vai trò quan trọng trong việc góp phần quản ..

lý xã hội tại cộng đồng dân cư, Chủ tịch Hội Luật gia quận Tây Hồ Lê Trung Đức rút ra 3 kinh nghiệm của hội Luật gia.

Thứ nhất là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo của chính quyền, sự phối hợp của MTTQ và các tổ chức thành viên, các phòng, ngành liên quan thuộc quận, phường.

Thời gian qua, Hội Luật gia quận đã ban hành Kế hoạch hướng dẫn Chi hội Luật gia phường, thành viên tổ rà soát quy ước, xây dựng quy ước là Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban công tác Mặt trận, Tổ trưởng dân phố, cảnh sát khu vực, hội viên Hội Luật gia, đại diện các đoàn thể, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, có phẩm chất đạo đức tốt, có kinh nghiệm sống và có hiểu biết về pháp luật, văn hóa, phong tục, tập quán của địa phương và có phụ nữ tham gia.

Chi hội Luật gia các phường đã tham mưu cho tổ dân phố, Ban Công tác Mặt trận Khu dân cưu tổ chức lấy ý kiến đóng góp của cộng đồng dân cưu rà soát, đánh giá 5 năm thực hiện Quy ước tổ dân phố (2015-2020), sự cần thiết xây dựng quy ước tổ dân phố mới cho phù hợp với thực tiễn.

Trên cơ sở đó, cộng đồng dân cư đã thống nhất kết quả nội dung rà soát 304 quy ước tổ dân phố, xây dựng mới 106 quy ước tổ dân phố, các tổ dân phố báo cáo UBND phường gửi Hội đồng thẩm định quy ước tổ dân phố quận thẩm định trình Chủ tịch UBND quận quyết định phê duyệt ban hành.

Các hoạt động sinh hoạt văn hóa, phong trào xây dựng nếp sống văn hóa khu dân cư quận Tây Hồ có vai trò quan trọng của Hội Luật gia.

Được sự chỉ đạo sâu sát của UBND quận, sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy, UBND các phường; Tổ trưởng Tổ dân phố, Trưởng Ban Công tác mặt trận, thành viên tổ rà soát quy ước và xây dựng quy ước đã thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ gắn với thực hiện nếp sống văn hóa cơ sở, góp phần tích cực vào kết quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và phong trào “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; phát huy vai trò tự quản, ý thức chủ động tích cực của cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa, đảm bảo ANTT, xây dựng nếp sống văn minh, thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.

Thứ hai là công tác tham mưu, triển khai rà soát, xây dựng và thực hiện quy ước tổ dân phố thể hiện tính thống nhất cao, sự phối hợp chặt chẽ.

Trong quá trình triển khai mô hình, theo Chủ tịch Hội Luật gia quận Tây Hồ Lê Trung Đức, Hội Luật gia quận đã chủ động phối hợp với các đơn vị rà soát, xây dựng và thực hiện quy ước tổ dân phố đến các cá nhân có trách nhiệm để triển khai đến các hộ dân trong tổ dân phố tham gia đóng góp ý kiến với quy ước Tổ dân phố đã thực hiện 05 năm qua; kiến nghị bổ sung, xây dựng, ban hành mới quy ước tổ dân phố đảm bảo phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và đặc điểm, tình hình, điều k cviện cụ thể của từng tổ dân phố, đúng mục đích, nguyên tắc xây dựng, thực hiện quy ước, đúng quy trình rà soát, soạn thảo quy ước, thay thế quy ước, công nhận quy ước và tổ chức thực hiện quy ước.

Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, định thời gian hoàn thành các bước của quy trình, sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất giữa Tổ trưởng Tổ dân phố, Trưởng Ban công tác mặt trận, thành viên tổ rà soát, xây dựng quy ước và đặc biệt là sự đồng thuận của nhân dân, mô hình triển khai thực hiện đã hoàn thành, đảm bảo đúng tiến độ, thời gian quy định.

Thứ ba, thực hiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, đảm bảo sự tự nguyện thỏa thuận, tự quản của cộng đồng dân cư trong việc rà soát, xây dựng và thực hiện quy ước tổ dân phố.

Được sự hướng dẫn của Hội Luật gia và các đơn vị trên địa bàn đối với 304 quy ước tổ dân phố, trên cơ sở văn bản pháp luật, pháp lệnh, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, Hội viên Hội Luật gia các phường cùng tổ rà soát đã tổ chức rà soát các quy ước cho thấy hầu hết được trình bày đúng thể thưc; kỹ thuật, nội dung ngắn gọn, cụ thể, dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện, hợp pháp, hợp Hiến, phù hợp với cộng đồng dân cư và quy định của pháp luật; không trái đạo đức xã hội, phong tục tập quán tốt đẹp, truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái…

Tuy nhiên một số bản quy ước chưa phù hợp với nội dung Quyết định 22/2018/QĐ-TTg ngày 8-5-2018 của Thủ tướng Chính phủ nên các hộ gia đình trong tổ dân phố đã thống nhất kiến nghị sửa đổi, ban hành quy ước mới của tổ dân phố, nội dung quy ước mới được nhân dân tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến đảm bảo dân chủ, đúng quy định.

Với các kinh nghiệm kể trên, Hội Luật gia quận Tây Hồ đã thể hiện rất rõ vai trò trong việc tham gia rà soát, xây dựng và thực hiện hương ước tổ dân phố; góp phần quan trọng vào việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở khu dân cư.