Kiev hối thúc F-16, phương Tây vẫn còn tranh cãi về huấn luyện phi công

Đề ra những mốc thời gian đầy tham vọng về cung cấp chiến đấu cơ F-16, nhưng lúc này các đối tác phương Tây của Ukraine vẫn còn đang loay hoay hoàn thiện kế hoạch huấn luyện phi công.

Ukraine đang tăng áp lực lên các đồng minh về viện trợ máy bay F-16, khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen. Trong ảnh, máy bay chiến đấu F-16 của Không quân Mỹ tại Triển lãm Hàng không Paris. Ảnh: AP

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cho biết chính quyền sẽ hành động “nhanh nhất có thể” để đưa máy bay chiến đấu F-16 tới Ukraine. Một phát ngôn viên hàng đầu của Nhà Trắng cho biết dòng máy bay sẽ xuất hiện trên bầu trời Ukraine “vào cuối năm nay”.

Nhưng cho đến nay, các đối tác phương Tây thậm chí vẫn chưa nhất trí về kế hoạch đào tạo phi công Ukraine lái những chiếc máy bay đã cam kết – theo ba quan chức Mỹ quen thuộc với các cuộc thảo luận.

Đan Mạch và Hà Lan đang dẫn đầu một liên minh gồm 11 quốc gia hỗ trợ đào tạo, nhưng cho đến nay chưa có quốc gia nào cam kết công khai về máy bay tham gia chương trình.

Cuộc tranh giành của phương Tây diễn ra trong bối cảnh Ukraine kêu gọi tăng cường khả năng quân sự để vượt qua hàng phòng thủ của Nga trên chiến trường. Và Ukraine đang gia tăng áp lực trở lại lên các đồng minh về gửi F-16, khi Nga đình chỉ thỏa thuận cho phép các tàu dân sự vận chuyển ngũ cốc qua Biển Đen. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine ngày 25/7 cho biết các máy bay phản lực có thể giúp bảo vệ một hành lang quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu.

Một đề xuất đào tạo đã được thảo luận liên quan đến việc đưa các phi công Ukraine đến Mỹ để nhận huấn luyện bởi Không đoàn 162, một đơn vị Lực lượng Phòng không Quốc gia có căn cứ tại Tucson, Arizona. Đơn vị này đã huấn luyện nhiều đối tác nước ngoài về F-16.

Nhưng ý tưởng đó đã có rất ít lực kéo, theo hai quan chức Mỹ và một quan chức châu Âu yêu cầu giấu tên khi trao đổi về các kế hoạch chưa được hoàn thiện.

Một kế hoạch khác liên quan đến việc gửi các phi công quân sự Mỹ đến châu Âu để huấn luyện người Ukraine ở đâu đó bên ngoài quốc gia đang xung đột này.

Hai quan chức Mỹ cho biết hiện chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra. “Có sự hợp tác đang diễn ra. Chúng tôi đang làm việc với các đối tác và đồng minh của mình để xác định cách thiết thực nhất để thực hiện kế hoạch này”, một quan chức cho hay.

Tuy vậy, “Liên minh F-16″ đã thực hiện những bước nhất định để bắt đầu đào tạo. Nhà thầu hàng không vũ trụ Draken International đã bắt đầu tuyển dụng các phi công quân sự nghỉ hưu để huấn luyện người Ukraine. Nỗ lực này sẽ diễn ra tại một cơ sở đang được xây dựng ở Romania và được hình dung là một trung tâm huấn luyện F-16 trong khu vực.

Các đối tác châu Âu hy vọng việc đào tạo có thể bắt đầu trong mùa hè này, rất có thể là tại một địa điểm ở châu Âu – người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết ngày 25/7. Trong thời gian chờ đợi, Anh có kế hoạch bắt đầu đào tạo ngôn ngữ và bay cơ bản cho các phi công Ukraine trong vòng vài tuần nữa.

Quan chức này nói: “Về bất kỳ việc chuyển giao máy bay hoặc bất kỳ mốc thời gian bổ sung nào, tôi không có gì cho bạn ngày hôm nay”.

Bất chấp các mốc thời gian đầy tham vọng khác nhau, việc huấn luyện máy bay F-16 không thể bắt đầu cho đến khi Bộ Ngoại giao Mỹ chính thức phê duyệt việc chuyển giao các tài liệu huấn luyện liên quan, chẳng hạn như sách hướng dẫn và thiết bị mô phỏng chuyến bay. Việc phê duyệt đó hiện vẫn chưa diễn ra.

Gần đây khi được hỏi về việc trì hoãn, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan dường như đổ trách nhiệm cho người châu Âu, nói rằng các quốc gia này vẫn cần thêm vài tuần nữa để tạo lập cơ sở hạ tầng đào tạo cần thiết.

Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Đan Mạch từ chối bình luận; người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Hà Lan đã không trả lời yêu cầu bình luận của CNN về vấn đề. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng từ chối bình luận về đề xuất chuyển tài liệu.

Trên thực tế, các quan chức Mỹ nói rằng các máy bay phản lực F-16 sẽ không đến sớm nhất là vào mùa xuân.

Một quan chức khác của Mỹ cho biết: “Chúng tôi có thể sẽ cho một số phi công bay huấn luyện vào cuối năm nay, nhưng một chiếc F-16 thực sự mang màu sắc của Ukraine” không có khả năng sẵn sàng trước mùa xuân năm 2024.