Kiểm soát nấm lang ben mùa ẩm

Nấm da lang ben là một trong các bệnh lý da liễu thường gặp bị gây ra bởi Malassezia furfur hay còn gọi là Pityrosporum orbiculare – một loại nấm gây bệnh ở lớp sừng.

Bệnh chủ yếu gặp ở lứa tuổi thanh thiếu niên khi tuyến bã tăng cường hoạt động hay ở những người mắc bệnh lý làm tăng tiết mồ hôi, thay đổi thành phần hóa học của mồ hôi. Bệnh hay gặp khi thời tiết nóng ẩm. Nấm da lang ben có thể lây lan từ người này sang người khác qua tiếp xúc hoặc qua dùng chung đồ như quần áo, khăn tắm, vật dụng cá nhân…

Hình ảnh nấm lang ben.

Biểu hiện lâm sàng

Bệnh khởi đầu bằng những chấm màu hồng, nâu hoặc trắng ở trên bề mặt da. Sau đó, các chấm lớn dần về kích thước và có hiện tượng lan rộng thành từng mảng lớn, ranh giới rõ phân biệt với vùng da lành.

Đặc điểm tổn thương: Các mảng mẩn đỏ có thể có màu trắng, hồng, đỏ hoặc nâu và có thể có màu nhẹ hơn hoặc tối hơn các vùng da xung quanh; Các vết mẩn đỏ không làm sạm những vùng da khác; Các vết mẩn đỏ có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên cơ thể, nhưng thường được tìm thấy trên cổ, ngực, lưng và cánh tay; Hình dạng: Hình bầu dục hoặc hình đa cung; Kích thước các đám tổn thương không đều nhau, có đường kính khoảng từ 1 – 3cm;

Tổn thương là những vảy nhỏ, có thể cạo bong dễ dàng được gọi là dấu hiệu vỏ bào; Tổn thương không đau, bình thường ít ngứa rát, chủ yếu bị ngứa khi ra mồ hôi. Sau khi hết hiện tượng rát thường để lại những đám mất màu tồn tại trong khoảng thời gian dài. Vì thế, bệnh lang ben nấm da còn được gọi là versicolor. Khi chiếu dưới đèn wood, các tổn thương có thể có phản ứng phát sáng huỳnh quang màu xanh lá mạ.

Các vết mẩn đỏ có thể mất đi khi thời tiết mát mẻ, tuy nhiên, nó sẽ tệ hơn vào thời tiết ấm hoặc ẩm ướt. Chúng có thể khô, đóng vảy và gây cảm giác ngứa ngáy hoặc đau. Tuy nhiên, điều này không phổ biến.

Phân biệt lang ben với các bệnh nấm da khác

Cần phân biệt nấm lang ben với một số bệnh lý sau:

Bệnh vảy phấn hồng Gibert: Cũng có tổn thương là các dát màu hồng có vảy phấn nhưng hình thái tổn thương đặc trưng bởi các gờ cao xung quanh và hơi lõm ở giữa. Tổn thương hay gặp ở vùng mạn sườn, đùi, đôi khi gặp ở mặt, có thể tự khỏi sau 4 – 6 tuần.

Chàm khô: Tổn thương là các dát màu trắng trên có vảy phấn tập trung thành các đám tổn thương có kích thước từ 1 – 2cm. Thường gặp ở mặt, cánh tay, cẳng tay.

Bệnh bạch biến: Tổn thương ở dạng dát trắng trên bề mặt da, ranh giới rõ, bờ thẫm màu, thường bị đối xứng và tổn thương không có vảy.

Bệnh phong thể 1: Tổn thương là các dát trắng mất cảm giác. Bệnh giang mai thời kỳ II có tổn thương dát trắng, đen, đó là vết tích của đào ban giang mai II và thường kèm theo các biểu hiện sưng hạch ngoại vi nhưng không đau. Xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán giang mai cho kết quả dương tính.

Lang ben là bệnh da liễu có thể lây nhiễm thông qua tiếp xúc thông thường.

Điều trị nấm lang ben

Nấm da lang ben được chẩn đoán dựa trên lâm sàng kết hợp với phương pháp sử dụng ánh sáng tia cực tím để kiểm tra vùng nhiễm khuẩn.

Điều trị lang ben không khó nhưng bệnh hay bị tái phát, đặc biệt là ở những người có cơ địa da dầu, thành phần hóa học của mồ hôi bị thay đổi.

Để điều trị triệt để, tùy theo tình trạng và mức độ nhiễm nấm để có chỉ định phối hợp điều trị bằng thuốc sử dụng tại chỗ và thuốc toàn thân.

Thuốc điều trị tại chỗ

Áp dụng cho những trường hợp tổn thương mới, ít và khu trú: tắm, vệ sinh sạch bằng xà phòng, có thể sử dụng xà phòng satid ngày 1 lần và sử dụng liên tục trong 3 tuần. Kết hợp với bôi kem trị nấm như ketoconazole.Bôi kem dưỡng ẩm và làm mềm da. Có thể sử dụng kết hợp các loại thuốc mỡ để kích thích làm lành tổn thương.

Thuốc điều trị toàn thân

Áp dụng cho những trường hợp tổn thương trên diện rộng, mức độ tổn thương nặng hoặc những trường hợp không đáp ứng với thuốc sử dụng tại chỗ.

Chỉ định uống các thuốc kháng nấm như gricin, ketoconazole, itraconazole, fluconazole…

Cách kiểm soát hiệu quả
Tốt nhất nên tránh sử dụng các sản phẩm gây nhờn da; giảm phơi nắng: tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể gây ra tác hại tồi tệ trên da, khiến da phát ban dễ thấy hơn; sử dụng kem chống nắng mỗi ngày khi ra ngoài; không nên mặc quần áo quá bó; nên mặc các loại vải thoáng khí, chẳng hạn như bông để giảm mồ hôi; sử dụng thuốc điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Báo với bác sĩ ngay nếu trong quá trình sử dụng thuốc có biểu hiện của tác dụng phụ, không tự ý xử lý khi chưa có chỉ định của bác sĩ điều trị; có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, không dùng chung đồ đạc. Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là các vitamin và kẽm.
Nấm lang ben tuy không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng đến tâm lý. Nếu có các dấu hiệu bất thường trên da như các tổn thương dạng dát hồng, nâu… có vảy hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để khám và điều trị kịp thời.

BS. Lan Anh

Theo SK&ĐS