Kiểm soát gian lận thương mại: Vấn đề sống còn của ngành gỗ
Hiện nay, gỗ là một trong những nhóm mặt hàng có độ rủi ro rất lớn về gian lận thương mại. Một trong những giải pháp quan trọng để kiểm soát rủi ro là từ nguồn dữ liệu thống kê xuất nhập khẩu, cơ quan hải quan phối hợp với thông tin từ doanh nghiệp xác định các sản phẩm có dấu hiệu rủi ro.
Theo báo cáo về “Rủi ro gian lận thương mại quốc tế các mặt hàng đồ gỗ: Trường hợp tủ bếp và ghế sofa” của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương, Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, Hiệp hội Gỗ và Thủ công mỹ nghệ Đồng Nai và Tổ chức Forest Trends, gỗ là một trong những nhóm mặt hàng có độ rủi ro rất lớn về gian lận thương mại.
Trong đó, tủ bếp, ghế sofa và các bộ phận của các mặt hàng này đang ẩn chứa các tín hiệu về rủi ro thương mại, đặc biệt trong khâu xuất xứ.
Ngành gỗ cần kiểm soát rủi ro trong gian lận xuất xứ để bảo vệ các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Ảnh: P.V
“Kiểm soát hiệu quả gian lận thương mại là vấn đề sống còn của ngành gỗ nói riêng và tất cả các ngành kinh tế nói chung. Vấn đề quan trọng tiếp theo là làm thế nào để kiểm soát được các rủi ro này.
Trung Quốc là nước cung cấp sản phẩm gỗ lớn nhất trên thế giới và là nhà xuất khẩu số một vào Mỹ. Trong khi đó, Mỹ là một trong những quốc gia nhập khẩu (NK) và tiêu thụ đồ gỗ nhiều nhất trên thế giới. Căng thẳng về thương mại giữa hai cường quốc này dẫn đến nguồn NK từ Trung Quốc vào Mỹ giảm mạnh.
Sự sụt giảm về kim ngạch các mặt hàng gỗ của Trung Quốc vào thị trường Mỹ được thay thế một phần từ nguồn cung mới từ Việt Nam. Trong 7 tháng năm 2020, các mặt hàng gỗ xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ đạt 3,23 tỷ USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2019.
Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ từ Việt Nam sang Mỹ đã tăng 22% so với cùng kỳ năm 2019, đạt khoảng 1,7 tỷ USD. Trong nhóm hàng này, các mặt hàng có mức tăng trưởng rất cao là đồ nội thất phòng bếp tăng 156%, đồ nội thất bằng gỗ khác tăng 25% và bộ phận đồ gỗ tăng 34%.
Ghế sofa và bộ phận ghế sofa thuộc nhóm các mặt hàng ghế ngồi là nhóm có giá trị xuất khẩu cao nhất vào thị trường Mỹ. Nếu như năm 2018, tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng này khoảng 400 triệu USD (trong đó ghế sofa là 365 triệu USD) thì năm 2019 con số này là trên 975 triệu USD (ghế sofa là trên 834 triệu USD), 7 tháng năm 2020 đã trên 611 triệu USD (ghế sofa là trên 532 triệu USD). Đáng chú ý, mỗi năm có khoảng 380 doanh nghiệp trực tiếp tham gia vào xuất khẩu ghế sofa vào Mỹ.
Video đang HOT
Báo cáo của Viforest cũng cho thấy NK chi tiết tủ bếp và bộ phận ghế sofa từ Trung Quốc vào Việt Nam đã liên tục tăng trong những năm vừa qua. Nếu như năm 2018, kim ngạch NK ghế ngồi và đồ nội thất từ Trung Quốc vào Việt Nam là 64 triệu USD thì năm 2019 con số này đã tăng gần gấp 3 lần (192 triệu USD), 7 tháng năm 2020 là 135,6 triệu USD.
Xác định sản phẩm có dấu hiệu gian lận
Ghế sofa và bộ phận ghế sofa là nhóm có giá trị xuất khẩu cao nhất vào thị trường Mỹ. Ảnh: P.V
Một số chuyên gia kiến nghị, giải pháp quan trọng là từ nguồn dữ liệu thống kê xuất, NK, cơ quan Hải quan phối hợp với thông tin từ doanh nghiệp và các hội hội xác định các sản phẩm có dấu hiệu rủi ro.
Nguồn thông tin thống kê xuất NK từ cơ quan hải quan cho phép xác định được việc gia tăng bất thường trong khâu xuất khẩu các mặt hàng này từ Việt Nam vào Mỹ và trong khâu NK mặt hàng này, hoặc bộ phận của mặt hàng này từ Trung Quốc vào Việt Nam.
Tuy nhiên, do số mặt hàng xuất NK vô cùng lớn, cơ quan hải quan cần dựa vào nguồn thông tin từ các hiệp hội gỗ và các doanh nghiệp trong ngành nhằm khoanh vùng được nhóm các mặt hàng có tín hiệu gian lận.
Ông Tô Xuân Phúc – chuyên gia của Tổ chức Forest Trends cho rằng, bên cạnh giải pháp nêu trên, hiệp hội mang tầm quốc gia và các hiệp hội địa phương cần xây dựng các liên kết với các công ty Trung Quốc làm ăn nghiêm túc tại Việt Nam, khai thác và tiếp nhận thông tin từ mạng lưới liên kết này nhằm định vi các công ty có hành vi gian lận.
“Nguồn thông tin từ các công ty Trung Quốc này có thể là nguồn thông tin quý, bao gồm các công ty có hành vi gian lận, kết nối của các công ty gian lận đang hoạt động tại Việt Nam và kết nối với các công ty mẹ tại Trung Quốc. Đây là những thông tin quan trọng, và khi khớp nối với các thông tin xuất NK của các công ty có tín hiệu gian lận sẽ làm cho bức tranh gian lận được rõ nét hơn” – ông Phúc nói.
Cũng theo ông Phúc, cơ quan quản lý có thể thành lập nhóm hành động, với sự tham gia của các bên liên quan, nhằm phát hiện và xử lý vấn đề nhanh và hiệu quả nhất.
Xung quanh câu chuyện ứng phó với rủi ro gian lận thương mại trong ngành gỗ, ông Đinh Ngọc Minh – Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế nông nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) bày tỏ quan điểm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương phải tập trung làm rõ hơn nữa vấn đề xuất xứ hàng hóa; thậm chí thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để làm rõ doanh nghiệp nào có hành vi gian lận xuất xứ…
Từ góc độ đại diện Bộ Công Thương, ông Chu Thắng Trung – Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, thời gian tới phía Cục cũng sẽ phối hợp chặt chẽ hơn với Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)… thông tin cụ thể về các mặt hàng có nguy cơ gian lận xuất xứ để tăng cường kiểm tra, giám sát.
Quảng Nam: Chàng trai Hội An hơn 30 năm “thổi hồn” cho những thớ gỗ vô tri
Anh Phan Xuân Nguyên (42 t.uổi, trú thôn Trung Hà, xã Cẩm Kim, TP.Hội An, tỉnh Quảng Nam) là truyền nhân đời thứ 3 trong gia đình có truyền thống làm nghề mộc tại làng Kim Bồng.
Sau nhiều năm trải qua sự thịnh suy của làng nghề, anh vẫn bám trụ và quyết định chọn cho mình một hướng đi riêng để phát triển sự nghiệp.
Học nghề từ ông ngoại
Làng mộc Kim Bồng là làng nghề truyền thống ra đời cách đây hơn 500 năm, nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn và nhìn qua bên kia sông là khu phố cổ Hội An sầm uất. Nơi đây phát triển hưng thịnh nhất vào khoảng thế kỷ 18 và nghề mộc Kim Bồng phân chia thành 4 nhóm nghề chính: mộc xây dựng các công trình kiến trúc, mộc thủ công mỹ nghệ trang trí nội thất, mộc dân dụng và đóng tàu thuyền.
Anh Phan Xuân Nguyên là truyền nhân đời thứ 3 trong gia đình có truyền thống làm mộc tại Kim Bồng. Cùng với đó, nhiều nghệ nhân của các dòng họ Nguyễn, Huỳnh, Trương vẫn đang gắn bó với làng nghề đã hơn 500 t.uổi. Năm 2016, nghề mộc Kim Bồng được Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch chính thức công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Chính điều này đã tiếp thêm nhiều động lực để thế hệ người làng Cẩm Kim bám trụ và phát triển nét đẹp văn hóa làng nghề thủ công truyền thống mà cha ông đã gìn giữ.
Làng mộc Kim Bồng có t.uổi đời hơn 500 năm và nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn thuộc xã Cẩm Kim, TP.Hội An, tỉnh Quảng Nam.
Anh Nguyên bày tỏ: "Từ nhỏ tôi đã quen với những công việc cưa, kéo, đục, đẽo gỗ để phụ giúp ông ngoại, nên đến năm 18 t.uổi tôi đã học thành thạo kỹ thuật điêu khắc gỗ. Bên cạnh đó, hướng theo sự phát triển du lịch ở Hội An và khu du lịch sinh thái Triêm Tây thì tôi đẩy mạnh nghề điêu khắc đồ thủ công mỹ nghệ, trang trí nội thất để phục vụ du lịch. Đặc biệt năm 2018, tôi đầu tư chạm trổ sản phẩm lưu niệm đĩa chùa Cầu - tượng trưng cho nét đẹp thân thiện, cổ kính và giao thoa văn hóa của phố cổ Hội An".
Tùy theo yêu cầu của khách hàng mà đĩa chùa Cầu sẽ có những kích thước, màu sắc khác nhau: màu tự nhiên của gỗ, màu sơn cánh gián, màu nâu...
Những chiếc đĩa lưu niệm chùa Cầu được tạo nên từ nguyên liệu gỗ rừng trồng như cây keo lá tràm, cây mít. Gỗ sau khi cưa về phải để khô hơn 1 tháng mới đem ra cắt khoanh tròn theo hình thù chiếc đĩa, đưa vào máy tiện, khắc CNC hình chùa Cầu. Sau đó, các thợ mộc tại xưởng của anh Nguyên sẽ tiếp tục chạm trổ để tạo nên hình dáng chùa Cầu sinh động, tinh xảo và chân thực nhất. Hoàn thiện là khâu chà giấy nhám để mặt đĩa sáng nhẵn và đẹp hơn, làm giá đỡ cho đĩa và sơn màu cho sản phẩm.
Sản phẩm đặc trưng
Anh Phan Xuân Nguyên chia sẻ: "Một chiếc đĩa chùa Cầu thoạt nhìn có vẻ đơn giản, nhưng thực ra để tạo nên một sản phẩm lưu niệm giá trị thì đòi hỏi người thợ phải có tay nghề cao, tỉ mỉ và sáng tạo. Quan trọng nhất là công đoạn thiết kế mẫu mã sao cho sống động, đẹp mắt và chân thực nhất. Đặc biệt khi xu hướng công nghiệp hóa đang phát triển mạnh, thì người thợ phải luôn sáng tạo nên những điều mới mẻ nhưng vẫn đảm bảo được tính nghệ thuật trong từng sản phẩm".
Mỗi chiếc đĩa lưu niệm có đường kính trung bình 18cm, giá bán 250.000 đồng.
Trước đây, cơ sở điêu khắc mộc Xuân Nguyên đã làm nhiều hình tượng chùa Cầu cỡ lớn được trưng bày tại các khu du lịch, khách sạn tại TP.Hội An. Tuy nhiên, số lượng đó không nhiều mà bán chạy hơn là sản phẩm lưu niệm đĩa chùa Cầu cỡ nhỏ, có đường kính 18cm, giá bán 250.000 đồng/chiếc. Mỗi năm, anh Nguyên bán được khoảng 100 chiếc đĩa chùa Cầu nhiều kích cỡ, thường là theo đơn đặt hàng làm quà tặng của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Chiếc đĩa chùa Cầu lớn nhất anh từng bán cho một biệt thự có kích thước 2,5m và trị giá 20 triệu đồng. Trung bình mỗi năm, cơ sở Xuân Nguyên thu lãi khoảng trên 100 triệu đồng.
Bên cạnh chú trọng phát triển sản phẩm đĩa chùa Cầu, anh Nguyên còn nhận điêu khắc các loại tượng Phật, tượng người, con vật, phù điêu, tranh phong cảnh, đồ nội thất, đồ lưu niệm.... Nhờ đó, anh giải quyết việc làm cố định cho 5 người thợ ở địa phương với mức lương trung bình 10 triệu đồng/người/tháng. Ngoài ra, anh còn mở lớp đào tạo nghề điêu khắc gỗ cho những ai có nhiệt huyết và niềm đam mê chế tác gỗ.
Xưởng mộc của anh Nguyên cũng nhận điêu khắc các loại tượng Phật, tượng người, con vật, phù điêu, tranh phong cảnh, đồ nội thất, đồ lưu niệm...
Anh Nguyên cho hay, để sản phẩm làm ra thực sự hoàn hảo thì anh đầu tư thêm máy khắc gỗ CNC có giá 200 triệu đồng. Đồng thời, anh luôn tìm tòi học hỏi, sáng tạo nên những mẫu mã tinh xảo hợp với thị hiếu mới của người tiêu dùng. Hơn hết, người thợ mộc phải thực sự để tâm vào từng đường chạm khắc hoa văn, có niềm đam mê mãnh liệt với nghề thì mới mong tạo nên cái hồn riêng biệt cho mỗi sản phẩm thủ công.
Cũng như nhiều làng nghề truyền thống khác của tỉnh Quảng Nam, làng mộc Kim Bồng đã qua thuở vàng son và đang cố gắng làm mới mình để duy trì, phát triển bền vững hơn. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay vì tác động của dịch Covid-19 mà những sản phẩm của làng mộc bị bế tắc đầu ra, khách du lịch những năm gần đây cũng ít đến thăm quan và trải nghiệm, chỉ có một vài cơ sở chế tác gỗ hoạt động cầm chừng chờ nền kinh tế hồi phục.
Hải quan: 75 năm nỗ lực 'gác cửa nền kinh tế' Ngày 8/9, Tổng cục Hải quan và các đơn vị liên quan đã phối hợp tổ chức Tọa đàm Kỷ niệm 75 năm thành lập Hải quan Việt Nam với chủ đề "Vì mục tiêu bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia". Hiện đại hoá, chuyển mình mạnh mẽ Nhìn lại 75 năm trước, Hải quan Việt Nam được thành lập theo...
