Kiểm điểm Công an huyện Chương Mỹ được không?

Theo ông Võ Văn Thêm, nguyên Phó Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM, việc kiểm điểm chỉ là bước đầu, nếu thấy có sự bao che hoặc có tiêu cực thì phải xử lý theo pháp luật.

Vừa qua, tại hội nghị giao ban kiểm điểm kết quả công tác quý I của UBND TP Hà Nội, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung đã giao Công an TP Hà Nội kiểm điểm nghiêm trách nhiệm của Công an huyện Chương Mỹ trong việc điều tra vụ án xâm hại bé gái 10 tuổi. Đây là vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm thời gian qua. Sau khi Công an TP Hà Nội tiến hành rút hồ sơ, bị can Nguyễn Trọng Trình đã bị thay đổi cả tội danh và biện pháp ngăn chặn.

Khó xử lý?

Ngay khi chủ tịch TP Hà Nội có yêu cầu trên, nhiều ý kiến đồng tình ủng hộ nhưng cũng có ý kiến băn khoăn sẽ xử lý như thế nào đối với Công an huyện Chương Mỹ.

Trong văn bản gửi VKSND huyện Chương Mỹ, VKSND TP Hà Nội cho rằng hành vi của Nguyễn Trọng Trình có dấu hiệu phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, được quy định tại Điều 142 BLHS năm 2015, là loại tội đặc biệt nghiêm trọng.

Theo VKSND TP Hà Nội, việc các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Chương Mỹ khởi tố vụ án và khởi tố bị can đối với Nguyễn Trọng Trình về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi là chưa đánh giá đúng bản chất vụ án, dẫn đến không áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giam đối với bị can này, làm cho dư luận xã hội bất bình và gây bức xúc cho gia đình người bị hại…

Tuy nhiên, khi trả lời PV về việc tại sao chỉ khởi tố tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi và áp dụng biện pháp ngăn chặn tại ngoại, ông Trần Trí Dũng, Trưởng Công an huyện Chương Mỹ, khẳng định cơ quan này “đã làm hết trách nhiệm, đúng pháp luật”.

Theo ông Dũng, ngay khi tiếp nhận tin báo, công an tiến hành đưa nạn nhân đi giám định thương tích tại Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an nhưng tại thời điểm này chỉ khám được bên ngoài vì cháu bé đang đau và chảy máu, phải đưa đi bệnh viện.

Cùng với đó, suốt quá trình đấu tranh, Nguyễn Trọng Trình kiên quyết chỉ khai nhận dùng tay sờ mó cháu bé. Chính vì vậy, sau chín ngày tạm giữ, do chưa đủ căn cứ để khẳng định nghi phạm hiếp dâm nên công an huyện đã thống nhất với VKSND huyện Chương Mỹ trước mắt khởi tố về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi.

Bị can Nguyễn Trọng Trình tại cơ quan công an. Ảnh: BTP

“Chúng tôi cũng đưa nạn nhân đi giám định để xác định tổn thương bộ phận sinh dục cũng như thương tích trên người. Nếu sau này thấy có đủ căn cứ về hành vi hiếp dâm sẽ chuyển đổi tội danh, hoặc gây thương tích cho nạn nhân thì khởi tố về tội cố ý gây thương tích” – ông Dũng nói.

Tại cuộc họp báo quý I-2019 của Bộ Công an, nói về trách nhiệm của Công an huyện Chương Mỹ khi đánh giá chưa đúng bản chất vụ án, Trung tướng Trần Văn Vệ, Chánh văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an, khẳng định không thể xử lý đơn vị này được.

Trung tướng Vệ nhận định việc đánh giá vụ án ban đầu là do nhận thức pháp luật, sau khi Công an TP Hà Nội rút hồ sơ, thống nhất với VKSND cùng cấp thì mới chuyển tội danh. “Việc xử lý chỉ thực hiện khi cơ quan công an bỏ lọt tội phạm hoặc gây ra oan sai” – Trung tướng Vệ nói.

Đừng để nay Chương Mỹ, mai nơi khác

Luật sư (LS) Bùi Đình Ứng, Đoàn LS TP Hà Nội, cho rằng về mặt lý thuyết, giải thích của Công an huyện Chương Mỹ cũng có lý của họ. Theo đó, ngay từ ban đầu công an đưa nạn nhân đi khám nhưng cháu bé đang bị chảy máu nên chưa giám định được, do vậy khởi tố tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi trước, quá trình điều tra nếu có thêm căn cứ sẽ thay đổi tội danh.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề lớn nhất trong vụ án này đó là trình độ nghiệp vụ của cơ quan tố tụng huyện Chương Mỹ. “Loại trừ dấu hiệu bao che tội phạm, rõ ràng qua vụ án trên cho thấy trình độ chuyên môn nghiệp vụ của Công an huyện Chương Mỹ còn hạn chế. Bởi tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi là cấu thành về mặt hình thức, không cần phải chờ kết luận cháu bé bị tổn thương vùng kín hay không, chỉ cần căn cứ vào việc bị can dùng vũ lực nhằm mục đích giao cấu trái ý muốn cùng những tổn thương trên cơ thể của nạn nhân… là đã đủ. Với những dấu vết và căn cứ đó, họ hoàn toàn có thể khởi tố tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, nếu sau này có sự thay đổi thì có thể chuyển sang tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi sau” – LS Ứng đặt tình huống.

Cũng theo LS Ứng, trách nhiệm trong vụ án này không chỉ của Công an huyện Chương Mỹ mà còn từ phía VKS cùng cấp. Quá trình điều tra, VKS luôn giám sát, đồng hành cùng CQĐT, nếu VKS không phê chuẩn thì quyết định khởi tố của CQĐT không thể được thông qua.

Đáng chú ý, LS Ứng cho rằng nếu có kiểm điểm Công an huyện Chương Mỹ thì mới chỉ là phần ngọn phần gốc của vấn đề là làm sao nâng cao trình độ nghiệp vụ của cơ quan tố tụng huyện này nói riêng, cơ quan tố tụng cấp cơ sở nói chung. “Vụ án này xảy ra ngay tại Hà Nội còn như vậy, thử hỏi ở những nơi khác điều kiện kinh tế-xã hội kém hơn thì sao?” – LS Ứng nói.

LS Ứng đặt vấn đề phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ tiến hành tố tụng có chuyên môn giỏi, bản lĩnh vững vàng để không xảy ra tình trạng “hôm nay kiểm điểm Chương Mỹ, hôm sau lại kiểm điểm một nơi khác”.

Thay đổi tội danh và tạm giam sau khi dư luận phản ứng

Ngày 24-2, chị NTH (37 tuổi, trú xã Hợp Đồng) đi đón con gái là cháu VNQ (10 tuổi). Chị tá hỏa khi thấy trên mặt và quần áo của con mình dính nhiều vết máu và liên tục gào khóc. Kiểm tra cơ thể chị phát hiện trên cổ của con có vết hằn hình bàn tay, xương tay phải bị rạn, gãy răng hàm dưới và chảy máu ở bộ phận sinh dục.

Nghi ngờ con bị xâm hại tình dục, gia đình chị H. trình báo tới cơ quan chức năng. Vào cuộc điều tra, nghi phạm được xác định là Nguyễn Trọng Trình. Công an huyện Chương Mỹ sau đó khởi tố Trình về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi, áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú.

Ngay sau đó, dư luận lên tiếng phản ứng dữ dội về các quyết định nêu trên. Công an TP Hà Nội đã rút hồ sơ vụ án lên để điều tra. Ít ngày sau, Trình bị thay đổi tội danh sang hiếp dâm người dưới 16 tuổi và bị bắt tạm giam hai tháng.

Kiểm điểm Công an huyện Chương Mỹ chỉ là bước đầu

Với những tình tiết như có vết hằn hình bàn tay, xương tay phải bị rạn, gãy răng hàm dưới, chảy máu ở bộ phận sinh dục như vậy đã có dấu hiệu của việc sử dụng bạo lực nhằm mục đích hiếp dâm đối với bé gái 10 tuổi. Do đó, công an huyện khởi tố Nguyễn Trọng Trình tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi có thể được xem là nhận thức pháp luật chưa đầy đủ. Cho nên việc Công an TP Hà Nội rút hồ sơ lên rồi khởi tố tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi là có căn cứ.

Trước hết, do chưa biết vì lý do gì (có thể do trình độ non yếu hoặc vì cái này cái kia) mà Công an huyện Chương Mỹ khởi tố tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi thì nguyên tắc đầu tiên phải tiến hành kiểm điểm. Kiểm điểm ở đây phải được hiểu là cấp trên kiểm điểm cấp dưới để rút kinh nghiệm trong quá trình điều tra, tránh gây ra bức xúc cho nạn nhân và trong xã hội. Còn sau này nếu điều tra ra thấy Công an huyện Chương Mỹ có sự bao che hoặc có tiêu cực thì đương nhiên họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Cho nên kiểm điểm chỉ là bước đầu, bởi vụ án mới đang ở giai đoạn khởi tố điều tra, đối tượng có là tội phạm hay không thì phải có bản án của tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Ông VÕ VĂN THÊM , nguyên Phó Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM

NGÂN NGA ghi

TUYẾN PHAN

Theo PLO