Kích hoạt tín dụng tiêu dùng hậu Covid-19: Tăng trưởng thận trọng, đón sóng phục hồi
Kích hoạt tài chính tiêu dùng là một trong những giải pháp góp phần thúc đẩy tiêu dùng nội địa, tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, công ty tài chính tiêu dùng vẫn giữ quan điểm phát triển thận trọng, giúp thị trường phát triển lành mạnh, bền vững.
Dư địa để phát triển tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam vẫn còn khoảng 1,5-2 triệu tỷ đồng.
“Bão” Covid-19 bắt đầu lan đến tài chính tiêu dùng
Chưa có con số cụ thể, song ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước – NHNN) cho biết, 4 tháng đầu năm, tín dụng toàn hệ thống chỉ tăng 1,2%. Tăng trưởng tín dụng hầu hết các lĩnh vực đều yếu, gồm cả tín dụng tiêu dùng.
Báo cáo tài chính của nhiều công ty tài chính tiêu dùng cho thấy, tốc độ tăng trưởng tín dụng quý I/2020 của nhiều công ty vẫn khá khả quan so với bức tranh chung của ngành ngân hàng, song tốc độ tăng trưởng không cao như trước.
Cụ thể, HD SAISON cho biết, dư nợ 3 tháng đầu năm 2020 của Công ty tăng 4,9%, cao hơn kế hoạch đề ra. Bóc tách báo cáo tài chính riêng lẻ và hợp nhất của MBBank cho thấy, dư nợ cho vay tiêu dùng của Mcredit tính đến cuối quý I/2020 là trên 10.000 tỷ đồng, tăng mạnh so với dư nợ gần 9.000 tỷ đồng cuối năm ngoái.
Công ty tài chính chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường tài chính tiêu dùng là FE Credit tiếp tục tăng trưởng về cả dư nợ lẫn số lượng khách hàng mới. Tính đến cuối tháng 3/2020, dư nợ cho vay của Công ty đạt gần 61.600 tỷ đồng, tăng 16% so với quý I/2019; lợi nhuận trước thuế đạt 918 tỷ đồng, tăng 20% so với quý I/2019.
Đương nhiên, tác động của Covid-19 với công ty tài chính có thể rõ ràng hơn trong những quý tới, khi số lượng khách hàng không trả nợ đúng hạn tăng lên, trích lập dự phòng dâng cao. Các gói hỗ trợ người vay được thực hiện từ quý II/2020 cũng sẽ khiến thu nhập của các công ty bắt đầu hao hụt.
Mặc dù vậy, khả năng “vỡ nợ” tài chính tiêu dùng ở nước ta rất khó. Lý do là, các công ty tài chính tiêu dùng Việt Nam có sự hậu thuẫn về tài chính rất lớn từ ngân hàng mẹ và các cổ đông lớn nước ngoài. Thời gian qua, nhiều công ty tài chính đã nhanh nhạy chuyển đổi số, đẩy mạnh cho vay trực tuyến, phát triển thẻ tín dụng…, nên doanh số vẫn tiếp tục tăng trưởng trong mùa dịch. Ngoài ra, quản trị rủi ro của các công ty tài chính Việt Nam hiện khá tốt.
Video đang HOT
Số liệu cho thấy, trong quý I/2020, nợ xấu của khối công ty tài chính chưa có dấu hiệu tăng mạnh. Thậm chí, tại một số công ty, tỷ lệ nợ xấu có dấu hiệu giảm xuống. Đơn cử, tỷ lệ nợ xấu của FE Credit theo chuẩn Việt Nam vào cuối quý I/2020 là 4,4%, giảm so với mức 5,8% cùng kỳ năm 2019.
Dư địa rất lớn, nhưng thận trọng tăng trưởng
Ông Phạm Xuân Hòe, Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (NHNN) cho rằng, dù Covid-19 ảnh hưởng nhất định đến tài chính tiêu dùng nước ta, song dư địa tăng trưởng của thị trường còn rất lớn. Hiện dư nợ cho vay tiêu dùng mới chỉ chiếm khoảng 11,4% tổng dư nợ nền kinh tế, trong khi tại nhiều quốc gia, con số này là 40%. Như vậy, dư địa để phát triển tín dụng tiêu dùng ở nước ta vẫn còn khoảng 1,5-2 triệu tỷ đồng và còn tăng theo mức tăng của tổng tín dụng nền kinh tế.
Tín dụng tiêu dùng tăng trở lại góp phần thúc đẩy tiêu dùng nội địa, tăng trưởng kinh tế. Kinh tế phục hồi cũng là cơ hội để các công ty tài chính tiêu dùng lấy lại tốc độ tăng trưởng như những năm trước đây.
Thực tế, lĩnh vực cho vay tiêu dùng Việt Nam vẫn rất hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài. Thời gian qua, nhiều tập đoàn tài chính hùng mạnh đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản… đang tìm mọi cách sở hữu công ty tài chính tiêu dùng của Việt Nam, như Shinhan Card, Lotte Card, Hyundai Card, Shinsei Bank…
Ngân hàng MSB đã đàm phán xong với đối tác và đang chờ NHNN chấp thuận hồ sơ chuyển nhượng một phần vốn điều lệ của Công ty Tài chính FCCOM cho Công ty TNHH Hyundai Card. Trước đó, SHB cũng cho biết, sẽ thoái vốn tại SHBFC cho đối tác chiến lược lớn nước ngoài.
Tiềm năng lớn cộng với nền kinh tế nước ta bắt đầu quay trở lại trạng thái bình thường mới sau Covid-19 đang mở ra triển vọng tích cực với hoạt động cho vay tiêu dùng. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh có nguy cơ quay lại bất cứ lúc nào, các công ty tài chính cho biết, sẽ thực hiện chiến lược tăng trưởng thận trọng.
Ông Kalidas Ghose, Tổng giám đốc FE Credit cho hay, trước mắt, Công ty sẽ tập trung vào khách hàng hiện hữu, thay vì thu hút khách hàng mới như giai đoạn trước. Đồng thời, với tăng trưởng thận trọng, Công ty đặt mục tiêu nỗ lực tái cấu trúc và đẩy mạnh chuyển đổi số.
Chiến lược trên của các doanh nghiệp, theo giới chuyên gia, là hợp lý. Việc tăng trưởng thận trọng, an toàn là yếu tố cốt lõi để công ty tài chính tăng trưởng mạnh trở lại một khi dịch bệnh được hoàn toàn khống chế, đồng thời giúp thị trường phát triển an toàn, không rơi vào tình trạng đổ vỡ.
“Tiềm năng tài chính tiêu dùng ở nước ta còn rất lớn, song trong bối cảnh lao động thất nghiệp chưa giảm, nợ xấu có dấu hiệu gia tăng, cần “kích hoạt” thị trường tài chính tiêu dùng một cách thận trọng, vừa bảo vệ người đi vay, song cũng phải bảo vệ cả người cho vay, chống tín dụng đen, giúp thị trường tài chính tiêu dùng phát triển lành mạnh”, TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế khuyến cáo.
Để thúc đẩy tín dụng tiêu dùng phát triển trong thời gian tới, trước hết, Chính phủ cần khẩn trương giải ngân gói hỗ trợ an sinh xã hội 62.000 tỷ đồng, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công (ước khoảng 700.000 tỷ đồng). Các công ty tài chính tiêu dùng nên đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với món nhỏ, lãi suất hợp lý, thời gian trả nợ kéo dài hơn so trước đây.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần chấn chỉnh hoạt động cho vay cầm đồ, xử lý mạnh cho vay nặng lãi, gỡ các app cho vay trực tuyến trá hình tín dụng đen… để tạo môi trường lành mạnh cho tài chính tiêu dùng phát triển bền vững. – Ông Phạm Xuân Hòe, Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (NHNN)
Thống đốc báo cáo Quốc hội, lo cho tín dụng BOT, bất động sản
Trong báo cáo về kết quả thực hiện các Nghị quyết Quốc hội vừa được gửi đến các đại biểu, Thống đốc NHNN bày tỏ lo lắng về chất lượng các khoản vay BOT giao thông, khi khoảng 64.676 tỷ đồng tín dụng cho vay BOT có nguy cơ phải cơ cấu nợ.
Hàng loạt dự án BOT giao thông đã hoàn thành, đi vào khai thác có doanh thu không đạt như phương án tài chính ban đầu
Bơm 6.686 tỷ đồng cho dự án Trung Lương - Mỹ Thuận, khoảng 64.676 tỷ đồng có nguy cơ phải cơ cấu nợ
Theo báo cáo của NHNN, bình quân giai đoạn 2016-2019, dư nợ lĩnh vực BOT, BT giao thông tăng 10,82%, chiếm 1,51%, tốc độ tăng giảm mạnh qua các năm và tỷ trọng cũng có xu hướng giảm. Đến cuối tháng 3/2020, dư nợ lĩnh vực này tăng 1,27%, chiếm 1,35%.
Đặc biệt, trong năm 2019, 4 tổ chức tín dụng đã ký hợp đồng tín dụng tài trợ 6.686 tỷ đồng thực hiện dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận. Hiện nay, các tổ chức tín dụng đang thực hiện giải ngân theo tiến độ dự án.
Thời gian qua, NHNN đã theo dõi sát sao tình hình cấp tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông, đồng thời chỉ đạo các tổ chức tín dụng thứ nhất phải kiểm soát chặt chẽ, mức độ tập trung tín dụng vào các dự án BOT, BT giao thông. Tăng cường kiểm soát rủi ro trong việc cho vay đối với các dự án BOT giao thông. Thứ hai, tăng cường cho vay hợp vốn đối với các dự án lớn nhằm chia sẻ rủi ro, đảm bảo các chỉ tiêu an toàn theo quy định. Thứ ba, thờng xuyên nắm bắt thông tin về dự án, khách hàng vay vốn, phối hợp với khách hàng để giải quyết khó khăn, vướng mắc.
Tuy nhiên, Thống đốc cũng bày tỏ lo ngại khi hiện nay cókhoảng 49 dự án BOT giao thông đã hoàn thành, đi vào khai thác có doanh thu không đạt như phương án tài chính ban đầu. Theo đó, dư nợ khoảng 64.676 tỷ đồng có nguy cơ phải cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ, tăng trích lập dự phòng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và việc thực hiện Đề án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng.
Chính vì vậy, để tạo điều kiện triển khai có hiệu quả hoạt động cho vay đối với các dự án giao thông theo hình thức BOT, phục vụ phát triển kinh tế, NHNN đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương liên quan phối hợp chặt chẽ và tham gia hỗ trợ tích cực với ngành Ngân hàng.
Thứ nhất, tiếp tục thực hiện các giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực đảm bảo khả năng trả nợ ngân hàng theo hợp đồng tín dụng đã ký.
Thứ hai, tập trung xử lý các vướng mắc liên quan đến thu phí và triển khai thu phí tự động không dừng để minh bạch hóa và kiểm soát nguồn thu.
Thứ ba, đảm bảo an ninh trật tự tại các trạm thu phí, phối hợp với Bộ GTVT quản lý thu phí và quy hoạch giao thông địa phương.
Tín dụng bất động sản tăng nhanh, tập trung vào mục đích tự sử dụng
Theo báo cáo của NHNN, tín dụng bất động sản những năm gần đây tăng cao hơn mức tăng trưởng dư nợ tín dụng chung nhưng tập trung chủ yếu vào dư nợ phục vụ mục đích tự sử dụng.
Tỷ trọng dư nợ tín dụng đối với mục đích kinh doanh bất động sản trong tổng dư nợ lĩnh vực bấ động sản. Cụ thể, tín dụng kinh doanh bất động sản trong tổng dư nợ bất động sản tại thời điểm 31/12/2017 là 45,63% giảm còn gần 33% vào cuối năm 2019.
Đến cuối tháng 3/2020, tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản tăng 1,23% so với cuối năm 2019, chiếm 19,31% tổng dư nợ tín dụng. Trong đó, dư nợ tín dụng phục vụ nhu cầu về nhà ở chiếm tỷ trọng khoảng 62,43% dư nợ tín dụng bất động sản.
Tín dụng chứng khoán giảm mạnh thời gian qua. Năm 2018, tăng trưởng tín dụng đối với lĩnh vực đầu tư kinh doanh chứng khoán là 14,7%, năm 2019 là 6,79%. Đến cuối tháng 3/2020, lĩnh vực cho vay đầu tư, kinh doanh chứng khoán giảm 0,92%, chiếm 0,36%.
Tín dụng tiêu dùng cũng không còn tăng trưởng nóng như trước: năm 2016 là 48%, năm 2017 là 36,07%; năm 2018 là 29,59%; năm 2019 là 19,49%. Đến cuối tháng 3/2020, tín dụng phục vụ nhu cầu đời sống tăng 0,26%, chiếm 20,44%.
Trong khi đó, tín dụng với ngành sản xuất tăng, các lĩnh vực ưu tiên vẫn tăng trưởng tích cực.
Lãi suất dài hạn không giảm, gửi tiết kiệm ung dung hưởng lợi Ngân hàng Nhà nước đã hạ trần lãi suất tiền gửi một loạt các kỳ hạn dưới 6 tháng từ ngày 13/5. Mặc dù vậy, lãi suất huy động các kỳ hạn trên 6 tháng hiện nay vẫn được các ngân hàng giữ ở mức cao. Gửi tiết kiệm hưởng lãi cao Tại các ngân hàng, lãi suất kỳ hạn 6 tháng khi...