Kịch bản cho quan hệ Mỹ – Trung

Trong cả năm 2018, châu Á đã bị chấn động bởi những diễn biến mới ngày càng khó lường trong quan hệ Trung Quốc – Mỹ. Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới bị cuốn vào một cuộc chiến thương mại chưa có lối thoát và chính quyền Tổng thống Donald Trump xem Bắc Kinh là đối thủ cạnh tranh chiến lược.

Vậy triển vọng cho mối quan hệ này năm 2019 là gì?

Hai bên có thể đạt một thỏa thuận về giảm thâm hụt thương mại song phương vào tháng 3 tới. Một thỏa thuận về giảm thuế quan vào thời điểm đó cũng khả thi dù tính phức tạp của nó có thể khiến quá trình này kéo dài thêm. Vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ lại rắc rối hơn nhiều. Các thỏa thuận đạt được giữa hai nước dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama có thể được khôi phục lại nhưng không dễ xử lý các trường hợp vi phạm.

Một cơ chế khả dĩ là để các hợp đồng liên quan giữa doanh nghiệp Trung Quốc và nước ngoài cho các tổ chức trọng tài thương mại quốc tế ở Singapore hoặc Thụy Sĩ phân xử. Đây là những tổ chức chuyên xử lý vấn đề thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Nếu phản đối, Trung Quốc có thể lập ra hệ thống trọng tài thương mại quốc tế đóng tại Bắc Kinh. Vấn đề là nước này cần phải chỉ định những nhân vật nước ngoài đủ năng lực vào hội đồng trọng tài này để gầy dựng uy tín quốc tế.

Những nông dân trồng đậu nành tại Mỹ như ông Raymond Schexnayder Jr. đang chịu tác động tiêu cực của chiến tranh thương mại giữa Washington và Bắc Kinh Ảnh: REUTERS

Những quan ngại của người Mỹ về hoạt động trợ cấp của Bắc Kinh trong khuôn khổ chiến lược “Made in China 2025″ (“Sản xuất tại Trung Quốc 2025″) sẽ gần như không thể giải quyết. Thực tế là mọi quốc gia đều dành sự hỗ trợ nhất định cho các ngành công nghệ nội địa và Trung Quốc sử dụng điều này nhiều nhất. Để cạnh tranh với Trung Quốc, Mỹ chỉ còn cách tăng cường đầu tư công vào hoạt động nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực công nghệ thông tin và công nghệ sinh học.

Trên mặt trận đối ngoại và an ninh, Trung Quốc có thể hạ nhiệt căng thẳng trong quan hệ với những nước khác do các thách thức chiến lược từ Mỹ. Dù vậy, đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc tại biển Đông có thể thêm căng thẳng nếu Washington đẩy mạnh hoạt động tuần tra bảo vệ tự do hàng hải ở đó. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ tiếp tục thực thi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) nhưng có thể điều chỉnh chiến lược này do những nỗi lo và phản ứng tiêu cực về nó.

Kevin Rudd, cựu Thủ tướng Úc và hiện là Chủ tịch Viện Chính sách thuộc Hiệp hội châu Á (Mỹ)

Theo NLĐO