Khủng hoảng ngoại giao biến vùng Vịnh thành cái ao “đục nước béo cò”
Trong cuộc khủng hoảng ngoại giao vùng Vịnh vừa qua, một câu hỏi được đặt ra là Mỹ ủng hộ hay chống lại Qatar, quốc gia có vị trí chiến lược tại đây.
Cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa các nước khu vực vùng Vịnh với Qatar bùng phát trong những ngày qua đã khiến cộng đồng quốc tế đặc biệt quan tâm.
Mâu thuẫn giữa các nước ở đây xảy ra đã làm cho khu vực “điểm nóng” với đầy rẫy những cuộc xung đột này của thế giới càng thêm hỗn loạn. Tuy nhiên, sự xáo trộn ấy đồng thời đang tạo ra khả năng thay đổi cán cân lực lượng, xoay chuyển thế cờ tại khu vực, phục vụ cho những toan tính chính trị của các nước lớn.
Đất nước Qatar. Ảnh: CNBC.
Cuộc khủng khoảng ngoại giao giữa các nước vùng Vịnh với Qatar không chỉ ảnh hưởng đến các nước liên quan trực tiếp, mà còn có tác động không nhỏ đối với thế giới.
Quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao và ngăn chặn các tuyến giao thông với Qatar đã tạo ra ảnh hưởng trên hầu hết các lĩnh vực quan trọng của thế giới, trong đó, dễ nhận thấy nhất trong những ngày vừa qua là giá dầu mỏ và giá vàng liên tục leo thang. Mặc dù vậy, kinh tế chỉ là phần nổi dễ quan sát của một tảng băng ngầm đang dịch chuyển.
Tuy là một quốc gia nhỏ bé với diện tích chỉ bằng 1/30 diện tích Việt Nam, nhưng nhờ nguồn dầu mỏ và khí đốt khổng lồ đã giúp Qatar vươn lên mạnh mẽ trở thành một thế lực đáng kể trong thế giới Arab.
Không chỉ nắm giữ trữ lượng dầu mỏ và khí đốt có thể làm thế giới chao đảo, Qatar còn nằm ở vị trí địa chính trị cực kỳ “đắc địa” tại vùng vịnh Persian. Chính bởi vậy, từ lâu Qatar luôn là đối tượng để các nước lớn trong khu vực cũng như trên thế giới lôi kéo, tác động, chi phối để tạo ra lợi thế chiến lược.
Video đang HOT
Vốn là quốc gia anh em trong khối Arab, Qatar từ lâu đã là đồng minh thân cận của Mỹ và phương Tây, đồng thời phục vụ đắc lực cho các hoạt động của Mỹ tại khu vực. Qatar phụ thuộc an ninh hoàn toàn vào Mỹ và ngược lại Mỹ cũng biết cách tận dụng quan hệ mật thiết đối với Qatar để đặt căn cứ không quân lớn nhất của mình tại đây.
Đất nước tý hon này luôn đóng vai trò tối quan trọng trong hầu hết các chiến dịch quân sự của Mỹ ở khu vực. Vì vậy, việc duy trì và tận dụng mối quan hệ với Qatar là điều chắc chắn Mỹ không bao giờ từ bỏ.
Nghi vấn đối với Mỹ
Một số ý kiến cho rằng, cuộc khủng hoảng vừa qua giữa các nước Arab do chính Mỹ tạo ra và để phục vụ lợi ích của Mỹ tại đây. Thậm chí Tổng thống Donald Trump còn công khai lên tiếng ủng hộ quyết định của các nước Arab khiến sự nghi ngờ về vai trò của Mỹ đối với cuộc khủng hoảng càng gia tăng.
Giáo sư Bora Bayraktar tại Đại học Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ nhận định: “Đối với Mỹ, việc cô lập Qatar có thể sẽ giúp họ dễ dàng hơn trong ván cờ ở khu vực và họ sẽ có ảnh hưởng nhiều hơn đối với Qatar khi nước này bị cô lập. Một Qatar suy yếu có thể có lợi cho Mỹ. Mặt khác, việc lợi dụng tình hình hiện nay cũng có thể giúp Mỹ thao túng và điều khiển các nước vùng Vịnh”.
Tuy nhiên, nếu đó là toan tính của Mỹ thì đây thực sự là một bước đi mạo hiểm bởi việc bị các nước láng giềng anh em cô lập vô tình sẽ đẩy Qatar vào vòng tay đang chờ sẵn của Iran.
Tiến sĩ Foad Izadi, chuyên gia phân tích chính trị tại Đại học Tehran, Iran đ.ánh giá: “Việc cô lập một nước có chủ quyền là một hình thức chiến tranh. Dân thường sẽ là những người phải hứng chịu hậu quả. Iran luôn tìm kiếm cơ hội cải thiện quan hệ với các nước láng giềng. Đây có thể là thời cơ để Iran có quan hệ tốt hơn với chính phủ Qatar bởi họ đang bị ngăn chặn từ phía Nam, phía Đông, phía Tây, con đường còn mở duy nhất cho họ là phía Bắc và đó là Iran”.
Nếu thành công trong việc “chiêu nạp” Qatar, Iran sẽ có thêm một đồng minh cực kỳ quan trọng phía bên kia bờ Vịnh để tạo điều kiện mở rộng tầm ảnh hưởng phục vụ tham vọng của mình. Ngay cả khi không lôi kéo được Qatar thì Iran vẫn sẽ là bên hưởng lợi khi Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC) đang lâm vào cuộc khủng hoảng trầm trọng nhất kể từ khi thành lập.
Vị thế của Iran trong khu vực đang gia tăng, đến nay lại gặp thêm thời cơ thuận lợi để nước này khẳng định vai trò khi đang đứng ra kêu gọi các nước láng giềng nối lại đối thoại để giải quyết bất đồng.
Không chỉ Iran, một loạt các nước lớn đang tích cực tận dụng cơ hội để tăng cường quan hệ với Qatar và sẵn sàng đứng ra làm trung gian hòa giải căng thẳng.
Ngay trong thời điểm lệnh ngăn chặn các tuyến giao thông với Qatar của Saudi Arabia có hiệu lực, Tổng thống Nga Putinđã điện đàm với Quốc vương Qatar để bàn về việc đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại.
Nhiều lãnh đạo từ các nước khác như Đức, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ cũng lập tức lên tiếng kêu gọi hòa giải và sẵn sàng thể hiện vai trò.
Một Qatar bị các nước láng giềng cô lập đang trở thành miếng mồi béo bở cho các “ngư ông đắc lợi”./.
Theo Tâm Hiếu/ VOV- Trung tâm Tin
Vì sao Trung Quốc bất an vì cuộc khủng hoảng ngoại giao Qatar?
Cuộc khủng hoảng ngoại giao đang leo thang tại vùng Vịnh dường như không làm ảnh hưởng đến nguồn cung năng lượng cho Trung Quốc nhưng có thể tác động tiêu cực đối với sáng kinh tế nhiều tham vọng của Bắc Kinh.
Thủ đô Doha của Qatar (Ảnh: EPA)
Hàng loạt quốc gia vùng Vịnh như Ả-rập Xê-út, Ai Cập, Bahrain, Các tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất... đã tuyên bố sẽ cắt quan hệ với Qatar với cáo buộc nước này ủng hộ Iran và các nhóm Hồi giáo cực đoan và chủ nghĩa k.hủng b.ố.
Trung Quốc theo truyền thống luôn giữ lập trường trung lập trong các biến động chính trị Trung Đông. Ả-rập Xê-út là nước cung cấp dầu mỏ lớn thứ ba của Trung Quốc, trong khi Qatar là quốc gia đứng thứ 2 về cung cấp khí đốt và đứng thứ ba về xuất khẩu khí dầu mỏ hoá lỏng vào nước này.
Các nhà phân tích Trung Quốc cho biết, mặc dù thương mại năng lượng giữa Trung Quốc với Trung Đông dường như không bị ảnh hưởng, nhưng mâu thuẫn nội bộ trong khu vực này có thể cản trở tiến trình thực hiện dự án "Con đường tơ lụa mới" của Trung Quốc, cũng như việc đàm phán tự do thương mại giữa Bắc Kinh và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC). Những quốc gia thành viên của GCC là Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Ả-rập Xê-út và Các tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất.
"Các mâu thuẫn sẽ gây khăn cho Trung Quốc trong việc đàm phán với khu vực vì chúng tôi không biết nước nào có thể đại diện cho toàn bộ tổ chức", chuyên gia Lý Vệ Kiện từ Viện Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải cho biết. Năm 2004, Trung Quốc và GCC bắt đầu thảo luận về vấn đề thương mại tự do, và các bên đã đồng ý tăng tốc quá trình đàm phán để sớm đạt được một thỏa thuận.
Rủi ro cũng có thể xảy ra với chiến lược "Một vành đai, Một con đường" của Trung Quốc, một kế hoạch kinh tế đầy tham vọng nhằm khôi phục các tuyến thương mại thông qua Trung Đông,Trung Á tới châu Phi và châu Âu. Tại Diễn đàn hợp tác Trung Quốc-Ả-rập ở Doha năm ngoái, Ngoại trưởng Vương Nghị cho biết Qatar có thể là một đối tác chính trong chiến lược "Một vành đai, Một con đường". Nhưng theo ông Lý Vệ Kiện, việc cắt đứt quan hệ ngoại giao và giao thương giữa Qatar với các nước trong khu vực có thể gây khó khăn cho kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc ở đây.
Bắc Kinh đã phản ứng thận trọng trước quyết định cắt quan hệ ngoại giao với Qatar của các nước Ả-rập. "Chúng tôi đã biết những thông tin liên quan", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh nói. "Phía Trung Quốc hy vọng các nước liên quan có thể giải quyết tranh chấp một cách đúng đắn thông qua đối thoại, duy trì sự đoàn kết cũng như thúc đẩy hoà bình và ổn định trong khu vực".
Các nhà phân tích nói rằng Bắc Kinh đã nỗ lực duy trì lập trường trung lập ở Trung Đông, khu vực mà Mỹ ngày càng mất ảnh hưởng. "Trung Quốc nên cẩn trọng khi thể hiện quan điểm của mình và tránh đứng về một phía", chuyên gia Tiêu Tiển, giám đốc nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Vân Nam, cho biết.
Các nhà quan sát cho biết quyết định của các nước vùng Vịnh nhằm cắt quan hệ ngoại giao với Qatar cũng nhằm vào Iran, đối tác của Trung Quốc ở Trung Đông và đối thủ của Ả-rập Xê-út. Theo chuyên gia Tiêu Tiển, Bắc Kinh có quan hệ kinh tế chặt chẽ với cả Ả-rập Xê-út và Iran, nhưng đã khôn khéo lách khỏi mâu thuẫn chính trị giữa hai quốc gia Trung Đông này.
Mới đây, Trung Quốc đã lên tiếng ủng hộ Iran gia nhập Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, một tổ chức an ninh liên chính phủ do Bắc Kinh và Moscow kiểm soát.
Theo chuyên gia Lý Vệ Kiện, Trung Quốc không thể dùng "phương pháp cứng rắn của phương Tây nhằm áp đặt chế độ dân chủ kiểu phương Tây lên khu vực. Nhưng Trung Đông cần một thế giới quan thay đổi để thoát khỏi những mâu thuẫn ý thức hệ và tập trung vào phát triển kinh tế", ông nói.
Nguyễn Anh
Theo SCMP
Cuộc sống ở Qatar đảo lộn vì khủng hoảng ngoại giao Hàng triệu người đang sinh sống ở Qatar, lo lắng về một tương lai bất định sau khi quốc gia vùng Vịnh bị các nước láng giềng cô lập. Ba tuần nữa, con của cô Hatoon al-Fassi sẽ thi lên lớp nhưng sau khi hàng loạt các quốc gia Arab tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Qatar, al-Fassi chỉ có...