Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng: Nét duyên của Lung Trời giữa đồng bằng

Đã không ít người thắc mắc cái tên Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng có từ đâu? Theo tiếng địa phương thì có thể diễn giải nôm na đó là “Vùng đất trũng ngập nước của ông Trời”.

Lung Ngọc Hoàng có hệ sinh thái phong phú với nhiều loài động thực vật quý hiếm.

Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, được biết đến là nơi bảo tồn đa dạng sinh học với nhiều hệ động thực vật phong phú đặc trưng vùng sông nước miền Tây Nam Bộ. Ông vui lòng giới thiệu với độc giả trong nước và quốc tế, những nét độc đáo cùng các danh lam thắng cảnh, cũng như các dịch vụ tiện ích tại đây?

Dân gian tương truyền, ngày xưa nơi đây có nhiều đàn voi (tượng) di chuyển, kiếm ăn từ nơi này sang nơi khác, những bầy voi đi làm lún đất, sụt lở, tạo thành những lung, vũng, mương, bàu, lạch. Lâu lâu Ngọc Hoàng hạ giới xuống trần du ngoạn tại đây nên dần dần lung này có tên Lung Ngọc Hoàng!

Không chỉ được mệnh danh là “lá phổi xanh” của ĐBSCL, Lung Ngọc Hoàng còn là nơi bảo tồn đa dạng sinh học độc đáo nhất cả nước hiện nay. Nơi đây có đầy đủ các hệ thực vật thuộc hệ sinh thái đất ngập nước là quần thể rất đa dạng, bao gồm các loài chiếm ưu thế như dây Choại, Lác, Sậy, Bồng bông; thực vật thuộc hệ sinh thái trên cạn gồm Trâm sắn, Ngái lông, Gáo trắng, Gừa, Đủng đỉnh, cây Mua; thực vật thuộc hệ sinh thái dưới nước như: Lục bình, bông súng, bông sen, các loại bèo… Với số loài thực vật phong phú như vậy, Lung Ngọc Hoàng sẽ là nơi nghiên cứu khoa học, bảo vệ các thảm thực vật quý, đồng thời kết hợp phát triển du lịch sinh thái, tái tạo các mảng sinh cảnh trên vùng đất ngập nước hiếm hoi còn sót lại của khu vực ĐBSCL. Không chỉ vậy, Khu bảo tồn còn có trên 200 loài thuộc các lớp Bò sát, Chim, Thú và loài Lưỡng cư; và đến hàng chục loài thú trong đó 5 loài quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng ở quy mô toàn cầu như Dơi chó, Chồn mực, Chồn cáo mèo, Rái cá, Rái móng, nổi bật nhất là Rái cá lông mũi và Rùa nắp, Rắn hổ mang nằm trong Sách đỏ thế giới; 10 loài bò sát trong đó tiêu biểu có Rắn mái gầm, Rắn cạp nong…; 135 loài chim nước trong đó có 9 loài quý hiếm được đưa vào Sách đỏ Việt Nam như Bạc má, Giang sen, Già đẫy, Cà cuốc, Cò ốc, Cò lạo xám, Ác là, Le khoang cổ, nhiều nhất là Vạc với mỗi bầy đến hàng ngàn con… Đặc biệt Lung Ngọc Hoàng xưa nay vẫn nổi tiếng là vựa cá, vựa rắn, vựa các loài động vật hoang dã lớn nhất khu vực ĐBSCL, còn phải kể đến Ong mật với những tổ to lớn trong rừng tràm tạo thành nét riêng rất độc đáo.

Lung Ngọc Hoàng là vùng đất ngập nước mang đầy vẻ hoang sơ, huyền bí.

Hiện nay vườn sưu tập thực vật đã được xây dựng hoàn thành, là nơi lưu giữ các loài thực vật đặc hữu, và là nơi trưng bày các mẫu động, thực vật quý hiếm hiện có tại Khu bảo tồn. Với điều kiện tự nhiên đặc hữu và giàu có, khu bảo tồn thiên nhiên này trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch sinh thái, khám phá thiên nhiên. Trong đó, lúc 7h đến 9h sáng bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng và ngắm nhìn rất nhiều loài chim tụ tập tới đây vui đùa, nhảy nhót, hót líu lo. Sau đó, đến 16h – 18h chiều, bạn có thể đi lên tháp canh cao trên 20m để ngắm nhìn từng đàn chim đang bay trở về tổ.

Không chỉ vậy, nếu có dịp hãy đi xuồng len lỏi trong rừng tràm rợp mát, xem tận mắt những gốc tràm to lớn, xòe bộ rễ như chiếc đầm độc đáo… Du khách sẽ gặp những cánh đồng hoang vu xa tít tận phía chân trời với những bầy le le, cò trắng chập chờn tung cánh. Càng vô sâu khung cảnh càng trở nên hoang dã và thơ mộng. Và thật thú vị khi được sống “đúng chất nông dân”, được trải nghiệm cùng người dân địa phương câu cá, kéo vó, đặt lờ, lộp bắt cá…

Để phát triển bền vững thì cần song song việc khai thác với bảo tồn?

Có thể ví von Lung Ngọc Hoàng như “viên ngọc thô” đang chờ người “mài dũa”. Song, dù chú trọng thu hút đầu tư ra sao, theo hướng nào, thì điều Khu bảo tồn quan tâm là phát triển du lịch phải gắn với nhiệm vụ bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học, khai thác tiềm năng môi trường sinh thái tự nhiên của rừng đặc dụng và giá trị tự nhiên, nguyên sơ, tạo môi trường trong lành, mát mẻ và hấp dẫn. Do đó, ban lãnh đạo đơn vị luôn chú trọng vào việc phát triển du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng phải phù hợp với các quy định của Luật Lâm nghiệp, Nghị định 156/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều Luật Lâm nghiệp. Hiện nay Đề án du lịch sinh thái chưa thể triển khai thực hiện do phải rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021 – 2030 đã được UBND tỉnh phê duyệt.

Lung Ngọc Hoàng đang được đánh giá là một trong những khu vực độc đáo nhất của ĐBSCL, song, nơi đây vẫn cần phải tìm hướng đi khác biệt?

Đã mang tên khu bảo tồn thì cần phải được bảo vệ, tuy nhiên để đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái thì không thể đơn điệu, trầm lắng. Không thể để du khách tìm đến vì tò mò và “một đi không trở lại” vì sự nhàm chán, đơn điệu. Do đó, ngay từ các khâu, đặc biệt là khâu xác định đối tượng khách hàng, chúng tôi đã quyết định phát triển sản phẩm độc đáo hướng tới thị trường khách quốc tế và khách trẻ, khách nghiên cứu khám phá, khách học sinh, sinh viên; đồng thời đẩy mạnh mục tiêu bảo tồn. Tuy có ưu điểm bền vững và độc đáo nhưng định hướng này cần thời gian lâu dài để mang lại hiệu quả cao.

Toàn cảnh rừng tràm bát ngát (ảnh: Lý Anh Lam).

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã nhấn mạnh rằng Khu bảo tồn Lung Ngọc Hoàng là tài sản quý hiếm của tỉnh nói riêng và vùng ĐBSCL nói chung. Do vậy, để phát triển đúng hướng, đúng tầm trong thời gian tới, Khu bảo tồn rất cần sự quan tâm của Tỉnh Ủy, UBND tỉnh, đặc biệt là trong vấn đề đầu tư mở rộng, nâng cấp đường và cầu vào Lung Ngọc Hoàng để thuận lợi cho phát triển du lịch sắp tới và phát triển kinh tế xã hội trong vùng. Không chỉ vậy, vấn đề tiếp cận với nguồn vốn phi chính phủ cũng rất quan trọng để thực hiện các dự án bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn nguồn gen….; cũng như tổ chức các chương trình tập huấn, hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ Khu bảo tồn cũng cần thiết không kém. Đặc biệt trong giai đoạn 2023 – 2025, chúng tôi sẽ thực hiện nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, con người để đáp ứng nhu cầu phát triển trong thời gian sắp tới.

Hãy ghé thăm Lung ngọc Hoàng để thấy “Vùng đất trũng ngập nước của ông Trời” đang thay chiếc áo mới đầy sức hút như thế nào. Chắc chắn đây sẽ là điểm dừng chân ấn tượng cho những người mê du lịch, thích khám phá những nơi hoang dã và muốn bảo tồn những giá trị văn hóa nước nhà.