Không thể chờ đợi, các nước nghèo tự tìm nguồn vaccine COVID-19
Honduras “mệt mỏi” khi phải đợi chờ vaccine phòng COVID-19 qua một chương trình của Liên hợp quốc (LHQ) ở thời điểm số ca mắc mới của nước này vẫn gia tăng. Do vậy, quốc gia Trung Mỹ nhỏ bé quyết định “tự thân vận động” đảm bảo nguồn vaccine COVID-19 qua thỏa thuận riêng.
Tiêm vaccine COVID-19 tại một bệnh viện ở Kathmandu, Nepal. Ảnh: AP
Các quốc gia khác cũng mất dần kiên nhẫn. Nhưng hãng thông tấn AP (Mỹ) dẫn lời các chuyên gia lo ngại nỗ lực “tự thân vận động” này có thể gây ảnh hưởng đến các chương trình do LHQ ủng hộ về việc phân phối công bằng vaccine COVID-19 trên toàn thế giới.
Những nước như Serbia, Bangladesh và Mexico gần đây tiêm vaccine COVID-19 cho người dân qua các thỏa thuận thương mại hoặc quyên góp. Lựa chọn này được cho sẽ khiến nguồn cung vaccine cho những chương trình như COVAX trở nên ngày càng khan hiếm hơn bởi các nước giàu vốn đã thu mua lượng lớn nguồn cung vaccine COVID-19 của năm nay. Liên minh Toàn cầu về vaccine và Tiêm chủng (GAVI) đã phối hợp với WHO hình thành COVAX- chương trình đảm bảo phân phối vaccine phòng COVID-19 toàn cầu.
Nhà ngoại giao của Nam Phi tại LHQ – Mustaqeem De Gama nghi ngờ rằng các quốc gia đăng ký tham gia COVAX có nguy cơ chỉ nhận được “10% lượng họ yêu cầu”. Ngay cả khi đạt được thành công thì mục tiêu đề ra của COVAX cũng chỉ ở mức tiêm vaccine COVID-19 cho khoảng 30% người dân ở những nước nghèo.
Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic nói rằng nước này buộc phải cắt giảm thỏa thuận sau khi những quốc gia giàu có thâu mua lượng lớn vaccine COVID-19. Ông Aleksandar Vucic than phiền rằng những giàu đã mua quá nhiều so với lượng thực tế họ cần. Nhà lãnh đạo đánh giá: “Cứ như thể họ định tiêm cho tất cả chó mèo trong nước vậy”.
Anh đã đảm bảo được 360 triệu liều và dự kiến mua thêm 150 triệu liều, trong khi dân số nước này chỉ là 56 triệu người. EU cũng đảm bảo 1,6 tỷ liều, đủ để tiêm cho số người gấp 3 lần dân số hiện tại của khối. Canada cũng đặt hợp đồng mua vaccine với số lượng gấp 4 lần dân số nước này.
Video đang HOT
Serbia đã chi 4 triệu USD cho COVAX từ năm 2020 nhưng vẫn chưa được nhận vaccine và từ tháng 1, nước này đã khởi động chiến dịch tiêm chủng với vaccine mua của công ty dược Pfizer (Mỹ), Nga và Trung Quốc.
Vào đầu tháng 2, Liên minh châu Phi đã hoàn thành thỏa thuận 400 triệu liều vaccine AstraZeneca (Anh) do Viện Serum tại Ấn Độ sản xuất. Đây là số liều bổ sung cho 600 triệu liều mà châu Phi dự kiến được nhận từ COVAX. Theo AP, để đảm bảo được nhận vaccine AstraZeneca nhanh chóng, chính phủ Nam Phi đành miễn cưỡng trả mức giá cao hơn.
COVAX trong khi đó kỳ vọng gửi những liều vaccine đầu tiên đến châu Phi vào cuối tháng này nhưng kế hoạch còn phụ thuộc vào năng lực nhà sản xuất.
Các hộp đựng vaccine COVID-19 được chuyển đến Dhaka, Bangladesh. Ảnh: AP
Nhà cố vấn cấp cao Kate Elder tại tổ chức Bác sĩ không biên giới đánh giá không nên chỉ trích những nước đang phát triển về thỏa thuận vaccine riêng bởi đó chính là điều những nước giàu đã thực hiện từ năm 2020.
Bà Kate Elder nói: “Mọi quốc gia có thể làm điều mà họ cho là cần thiết để bảo vệ người dân”. Tuy nhiên, việc những nước nghèo tự tiếp nhận vaccine nhanh hơn COVAX có thể gây tác động đến các nỗ lực trong lương lai của Liên hợp quốc.
Ấn Độ ký hợp đồng cung cấp hàng triệu vaccine cho COVAX nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa thông qua điều này, đồng nghĩa với việc New Delhi chưa thể chuyển vaccine cho chương trình của LHQ. Cùng thời điểm này, Ấn Độ tặng các nước láng giềng Sri Lanka, Bangladesh và Nepal trên 5 triệu liều vaccine.
Tổng thư ký WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus gần đây cảnh báo rằng thế giới đang trên “bờ vực xuống cấp đạo đức” nếu vaccine COVID-19 không được phân phối công bằng. WHO không có thẩm quyền buộc các nước giàu có chia sẻ vaccine.
Na Uy cho biết sẽ gửi vaccine đến các quốc gia đang phát triển nhưng không công bố chi tiết số lượng quyên góp. Anh cũng cho biết sẽ chỉ đóng góp vaccine sau khi hoàn thành chương trình tiêm chủng riêng của nước này.
Canada bị tố tranh vaccine Covid-19 của nước nghèo
Canada bị chỉ trích khi là thành viên G7 duy nhất nhận vaccine trong đợt đầu tiên theo chương trình COVAX, vốn ưu tiên phân phối vaccine cho các nước nghèo.
Chương trình Tiếp cận Vaccine Covid-19 Toàn cầu (COVAX) hôm 3/2 công bố kế hoạch phân phối đợt đầu tiên cho các quốc gia, trong đó có Canada, thành viên G7 duy nhất trong danh sách nhận vaccine lần này. Các nước giàu khác như New Zealand cũng sẽ nhận vaccine theo chương trình COVAX, song vào các đợt sau.
Động thái này của Canada đã lập tức hứng phải nhiều chỉ trích, bởi COVAX là chương trình nhận tài trợ từ các nước giàu để phân phối vaccine trên toàn thế giới, bao gồm các quốc gia nghèo hơn chưa thể tiêm chủng cho bất cứ ai.
Tiến sĩ Jason Nickerson, cố vấn các vấn đề nhân đạo của Tổ chức Bác sĩ không biên giới, nói rằng Canada đang "chen lên hàng đầu". Tiến sĩ Nickerson nói quyết định này giúp những người nguy cơ nhiễm nCoV thấp ở Canada được tiêm vaccine trước những người nguy cơ cao ở nơi khác, gọi đây là điều "không thể chấp nhận được.
"Canada không nên tranh vaccine từ các nước nghèo do áp lực chính trị trong nước. Việc nhận một hay hai triệu liều không thể giải quyết được các thách thức tiêm chủng của Canada, mà chỉ gây hại cho những người nghèo nhất trên thế giới", Diana Sarosi, giám đốc Chính sách và Chiến dịch ở Canada của Liên minh các tổ chức từ thiện quốc tế (Oxfam), ra tuyên bố cho biết.
Canada đang gặp một số rắc rối trong việc nhanh chóng tiếp cận vaccine, dù đã đặt 40 triệu liều từ Moderna và 76 triệu liều của Pfizer.
Động thái của Canada làm dấy lên lo ngại về "chủ nghĩa dân tộc vaccine", với việc các nước giàu tích trữ vaccine, trong khi các nước nghèo tranh giành số còn lại. Canada dự kiến nhận tổng cộng 1,9 triệu liều vaccine Oxford- AstraZeneca, nước này đã tiêm vaccine cho khoảng 2,7% dân số, tỷ lệ vượt xa hầu hết các nước nhận vaccine Covid-19 theo chương trình COVAX.
Nhân viên y tế tiêm vaccine Covid-19 tại Toronto, Canada, tháng 12/2020. Ảnh: Reuters .
Tuy nhiên, Bộ trưởng Phát triển Quốc tế Canada Karina Gould ngày 3/2 bảo vệ quyết định trên và cho biết nước này góp 440 triệu USD cho chương trình COVAX. Trong số này, 220 triệu USD dành để mua vaccine cho dân Canada và số còn lại phân bổ cho các nước thuộc nhóm thu nhập thấp và trung bình.
"Đây là một phần của chiến lược ngay từ đầu", Bộ trưởng Gould nói. "Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là đảm bảo cho dân Canada được tiếp cận vaccine".
Chính quyền Tổng thống Joe Biden hôm 2/2 cho biết Mỹ sẽ tham gia COVAX, song chưa công bố khoản đóng góp cụ thể.
Covid-19 bùng phát hồi tháng 12/2019, xuất hiện tại 219 quốc gia và vùng lãnh thổ với gần 106 triệu ca nhiễm, hơn 2,3 triệu ca tử vong và gần 78 triệu người đã bình phục. Canada là vùng dịch lớn thứ 22 thế giới với gần 800.000 ca nhiễm và gần 21.000 ca tử vong.
Những 'thợ săn' vaccine Covid-19 Mỹ Nếu đợi tới lượt theo phân phối, Isabela Medina sợ rằng tới cuối mùa hè cô vẫn chưa được tiêm vaccine Covid-19. Cô không muốn phải chờ đợi như vậy. Medina, 25 tuổi, đã chuyển tới cùng bố mẹ ở Bờ Đông nước Mỹ sau khi công việc trong lĩnh vực điện ảnh của cô tạm hết. Lo lắng không thể quay trở...